Wandelen van Geutelingen tot Krakelingen

Oost-Vlaanderen houdt haar tradities in ere. En in februari zijn er daar hele lekker bij: de Geutelingenfeesten in Elst en de Krakelingen in Geeraardsbergen! Maar geen nood, de extra caloriën wandelt u er meteen af op de vele leuke wandelroutes in de streek.

Elst, een pareltje tussen de Vlaamse Ardennen en de Zwalmstreek is éénmaal per jaar dé ‘place to be’ in de regio: de eerste zondag na 9 februari zijn het er Geutelingenfeesten. Administratief bestaat Elst al lang niet meer, het ging op in de fusiegemeente Brakel.

Tot einde jaren ’30 werden geutelingen in heel wat dorpen van de Vlaamse Ardennen gegoten, steeds in de periode rond Lichtmis. Geutelingen zijn dikke, zoete koeken ter grootte van een pannenkoek, die je volgens de volkswijsheid vooral van kiespijn zouden verlossen Elk gezin maakte zijn ketel deeg klaar en droeg die naar de dichtstbijzijnde oven, veelal vergezeld van een fles ‘Balegemsen’ (jenever). De gieters goten ketel na ketel en... fles na fles. Het vuur in de oven, het gevoel van ‘het onder mekaar zijn’, had iets magisch, iets spiritueels.
Na WOII raakten de geutelingen in de vergeethoek. Tot 1972... toen de jeugd van Elst in de weinige ovens die nog niet ingevallen of afgebroken waren, een paar honderd geutelingen goot.

In februari 1981 ontstond het Geutelingencomitee en kennen de geutelingen een ware heropleving. In 1995 werden ze door de C.N.A.C. (Conseil National des Arts Culinaires) in Parijs opgenomen in de lijst van unieke streekspecialiteiten in Europa.

D’iiste geute

Drie uur voor de eerste geuteling wordt gegoten, wordt de oven aangemaakt. Hij moet immers een massa warmte-energie kunnen opslaan om tijdens het gieten een stabiele temperatuur te kunnen behouden. Eens de oven op temperatuur kan ” d’iiste geute” beginnen! Herman Verbruggen alias Markske van ‘De Kampioenen’ goot op 24 januari in Elst de eerste geuteling (‘d’iiste geute’). Daarmee gaf hij het startschot van een populair folklorefeest dat bijna een maand duurt. De Geutelingenfeesten zijn dit jaar aan hun 36ste editie toe.

Op zaterdag 12 februari in de voormiddag staan de geutelingenwandeltochten (3 lussen van ong. 6km) op het programma; start vanaf 8 uur aan het Geutelingenmuseum, Ommegangstraat 3 in Brakel (Elst). Meer info vind je hier. Op zondag kan je op het dorpsplein geutelingen graaien tijdens de jaarlijkse geutelingenworp.

Breng zeker ook een bezoekje aan het Geutelingenmuseum. Het is iedere dag gratis te bezoeken van 9 tot 16 uur (behalve op maandag) gedurende het geutelingenseizoen dat nog loopt tot en met zondag 21 februari 2016.

En vergeet niet: “Wie een geuteling eet in Elst, is een gans jaar gevrijwaard van tandpijn.”

Krakelingenworp in Geeraardsbergen

Het Geraardsberge dubbelfeest Krakelingen en Tonnekensbrand prijkt sinds 2010 op de UNESCO-lijst met Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid. Het geldt als één van de oudste volksfeesten van het land en heeft roots die teruggaan tot de Keltische tijden. Met het evenement viert Geraardsbergen traditiegetrouw het einde van de winter en het begin van de lente. En op 28 februari is het weer zover!

Om 15 u start aan de romaanse kerk van Hunnegem een historische stoet, die een kleurrijk beeld geeft van zowat 25 eeuwen geschiedenis van Geraardsbergen. Voorop lopen de deken en het stadsbestuur in historische kledij. De circa 1000 figuranten zijn grotendeels lokale vrijwilligers die, al dan niet in school- of verenigingsverband, zich jaarlijks inzetten voor de uitbeelding van de historische stoet.

Aan het einde van de stoet trekken de druïden, de deken, het stadsbestuur, de broodmandendragers en duizenden toeschouwers naar de top van de Oudenberg. De deken (de geestelijke overheid) bidt samen met het stadsbestuur (de wereldlijke overheid) tot Onze-Lieve-Vrouw in de Oudenbergkapel terwijl de menigte rond het podium plaats neemt om zoveel mogelijk krakelingen te vangen. Vooraleer ze de ca 10 000 krakelingen (“mastellen” in de volksmond) mogen gooien, moeten de deken, de burgemeester, de schepenen en de gemeenteraadsleden uit een 400 jaar oude zilveren coupe een slok wijn met een levend visje opdrinken.
Daarna gaat de eigenlijke krakelingenworp van start. Eén broodje bevat een briefje dat recht geeft op de gouden krakeling: een uniek juweel in de vorm van het beroemde broodje, telkens ontworpen door een andere lokale juwelier.

Tonnekensbrand, een vuurfeest

Om 20 uur wordt op de top van de Oudenberg een stropop aangestoken om de winter te verjagen en de nieuwe lente te verwelkomen terwijl volksdansers voor de sfeer zorgen. In enkele omliggende gemeenten wordt de Tonnekensbrand met een kleiner vuur (een Walmkebrand) “beantwoord”. Op de Oudenberg worden brandende fakkels aan de omstaanders uitgedeeld en die brengen het vuur naar de Markt, waar de kermismolens op volle toeren draaien.

Wandelaars kunnen hun bezoek aan Geeraardsbergen combineren met de StapAf Berg en Dalroute, een wandeling van 15 km die vertrekt aan de Gavers. Meer info vind je hier.