Verrassend Picardisch Wallonië

Een zandvlakte, een verdronken bos, eindeloze dreven... Het westen van Henegouwen is één groot natuurpark vol verrassende landschappen, die op hun mooist zijn in de herfst.

Ongewoon, zo mag je het uitzicht vanop het loopbruggenparcours van de Promenoir des cimes wel noemen. Net als vogels en eekhoorns, kijken we vanop 15m naar de boomkruinen rondom. Wondermooi, nu de bladeren in vuur en vlam staan. Deze escale forestière (woudhalte) in het woud van Bon-Secours, op de grens van België en Frankrijk, is de uitgelezen toegangspoort tot het Parc Naturel des Plaines de l’Escaut of Natuurpark Scheldevlakten. Dit park in het westen van Henegouwen van 46.000ha vormt een groene buffer tussen de Rijselse agglomeratie en de Borinage.

Voor alle duidelijkheid: dit park is geen natuurreservaat, maar een landelijk gebied dat, door zijn sterke eigenheid en kwaliteitsvol landschap, bescherming verdient. Bijna 20% van de oppervlakte bestaat uit bossen, maar je vindt hier ook tal van kanalen die zich een weg banen door vochtige vlakten, hagenlandschappen, tuinbouwgebied en typische dorpjes. “Dit natuurpark is zelfs vrij dicht bevolkt”, zegt gids Valérie Vanoudewater. “Wel hebben tal van ingrepen het landschap geherwaardeerd zodat flora en fauna er nu beter gedijen. Dit park houdt ook rekening met de bewoners en kiest resoluut voor duurzame landbouw en streekproducten.”

Wil je een goed beeld krijgen van het natuurpark, volg dan met de auto de wegwijzers Route paysagère des plaines de l’Escaut. Maar delen ervan te voet, met de fiets of te paard verkennen is uiteraard een veel beter idee. Het lokale fietsknooppuntennetwerk was een van de eerste in Wallonië en omvat nu meer dan 500 km fietswegen langs tal van erfgoedparels en bezienswaardigheden.

De menselijke ingrepen in dit landschap zijn veel ouder dan het begrip natuurpark. En hier en daar hebben ingrepen van lang geleden vandaag verrassende gevolgen. Zoals het moeras van Harchies. In het verleden is de grond hier en daar gaan verzakken omdat oude en verlaten mijnschachten zijn ingestort. De putten die ontstonden vulden zich stilaan met water, waardoor sommige moerassen wel een mangrovebos lijken. Van het oorspronkelijke bos steken enkel nog stronken boven de waterlijn uit, wit geworden door de jarenlange neerslag. Sommige stammen zijn mettertijd omgevallen in het riet, andere pieken nog altijd boven het water uit, rechtop als schildwachten. In de lente en zomer worden ze bevolkt door trekvogels – een feest voor vogelspotters.

Levende prentkaart

Niet ver hier vandaan wist ook het woud van Stambruges verrassende sporen van het verleden te bewaren. De drooggelegde vochtgebieden en de oude steengroeven, die al sinds de oudheid ontgonnen werden, hebben samen voor een vreemd en bewogen heidelandschap gezorgd, dat als het ware vraagt om legendes. Dit landschap loopt bizar genoeg uit op een zandvlakte die hier de zandzee wordt genoemd. Vlakbij groeien de laatste spijkerbomen van ons land. De van oorsprong heidense traditie wil dat je aan deze boom een kledingstuk van een zieke vastspijkert, in de hoop dat de boom de ziekte overneemt en voor genezing zorgt. Te oordelen naar het aantal sokken, jasjes en mutsen dat hier hangt, lijkt deze heidense rite nog zeer levendig. Heel dit bos ruikt trouwens naar mysterie en zwavel, want hier vind je ook de Fontaine bouillante (Kokende Bron), een kleine poel waaruit voortdurend fijne belletjes opborrelen, omdat water en gas uit een barst in de ondergrond opstijgen. Maar volgens de omwonenden van toen, was dit natuurfenomeen het gevolg van een tragedie die zich bij de prinsen De Ligne afspeelde, de eigenaars van het nabije Kasteel van Beloeil (lees ook: Sneller, koetsier!).

Dit bekende kasteel met fraai park in Franse stijl wordt wel eens het Versailles van het Noorden genoemd. In de winter is het gesloten voor bezoekers, maar je krijgt wel een mooi beeld als je door de eindeloze toegangsdreef wandelt. Die maakte ooit deel uit van het domein, als toegangsweg voor paardenkoetsen. Verder dan de dreef geraak je helaas niet. Maar niets belet je om het nabijgelegen dorp Aubechies te bezoeken. Het is geklasseerd als een van de mooiste dorpen van Wallonië. En terecht. Het idyllische dorpsplein, de karaktervolle hoeven, het romaans kerkje gebouwd op een nederzetting uit de oudheid, de aloude herberg... je loopt hier als het ware door een levende prentkaart. Hier bevindt zich ook Archeosite, een openluchtmuseum dat natuurgetrouw de woningen uit het neolithicum, de Keltische en de Gallo-Romeinse periode heeft gereconstrueerd.

In West-Henegouwen vind je genoeg bezienswaardigheden die meer dan de moeite waard zijn en kan je volop genieten van de buitenlucht, ook nu de winterkou voor de deur staat.