Teruggevonden fragment bij een antiquair in Zuid-Frankrijk © .

Stuk van verloren schilderij Emile Wauters opnieuw te zien

De Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis (KMKG) hebben een gedeelte teruggevonden van het “Panorama van Cairo”. Het werk van de Belgische schilder Emile Wauters (1846-1933) was sinds de jaren ’80 zoek, maar onlangs dook een fragment weer op. Het is tot 9 januari te zien in een pop-up expo.

Weinig mensen wisten het, maar Brussel heeft zo’n beetje zijn eigen “rechtvaardige rechters”-verhaal. Al is het merkwaardige hier dat het om de verdwijning van een monumentaal doek gaat. Het “Panorama van Caïro” is maar liefst 114 meter lang en 14 meter breed. Emile Wauters schilderde het oriëntaalse meesterwerk in 1880-1881 als herinnering aan het bezoek van de Oostenrijkse kroonprins Rudolf aan Egypte. Geschilderde panorama’s waren erg populair in de 19de eeuw. Ze waren meestal bedoeld om in ronde gebouwen tentoongesteld te worden en historische gebeurtenissen te herdenken.

Vreemde verdwijning

Toen Bruno Verbergt vorig jaar aan het hoofd kwam van de KMKG kreeg hij te horen: “Je weet toch dat je directeur wordt van een museum waar men ooit een schilderij van 114 meter lang is kwijtgeraakt?” Verbergt vond dat een zoektocht moest worden gestart en via historische documenten probeerden onderzoekers de weg van het verloren schilderij te traceren. Die zoektocht wijst uit dat het “Panorama van Caïro” in de 19de eeuw werd tentoongesteld in Wenen, München, Brussel en Den Haag. In 1896 komt het in handen van de Belgische staat en krijgt een plek in het Moors paviljoen op de Wereldtentoonstelling van 1897. Dat paviljoen in het Jubelpark wordt in 1967 overgedragen aan Saoedi-Arabië, dat het omvormt tot De Grote Moskee van Brussel. De Saoedi’s hebben weinig met het doek want het wordt er zonder veel omhaal van de muur gehaald en weer naar de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis gestuurd. Hoogstwaarschijnlijk werd daar besloten het op te hangen in het Wereldpaleis (nu Autoworld). De laatste documenten die over de aanwezigheid van het doek in het museum spreken, dateren van begin jaren 1980. En sindsdien is het spoor bijster. Een mysterieuze verdwijnen die aanleiding gaf tot veel geruchten en wilde verhalen: verloren, gestolen, in stukken gesneden...

Spectaculaire wending

Een zoektocht in de eigen depots en het legermuseum levert niets op, maar begin december 2020 komt er toch een spectaculaire wending. Een antiquair in Zuid-Frankrijk blijkt over een belangrijk fragment – toch zo’n 4,5 op 1,15 meter groot- te beschikken. Hij kan het werk identificeren en neemt contact op met de KMKG om het terug te geven. De persoon die het hem verkocht wil anoniem blijven, maar zij vertelde dat ze het in de jaren ’80 gekocht had bij een antiquair in Brussel. “Ook al is het maar een deel, het is wel een belangrijk stuk”, zegt ULB-professor Warmenbol die deelnam aan de zoektocht. “Het fragment toont kroonprins Rudolf in zijn koets, samen met zijn Egyptische gevolg.” “Het mysterie van het “Panorama van Caïro” is nog niet helemaal opgehelderd, maar we hopen nog andere delen te ontdekken en vooral te begrijpen hoe dit werk uit de verzameling kon verdwijnen en in privé-bezit kon belanden. We hopen dat het bekendmaken van dit verhaal misschien nieuwe getuigenissen of informatie kan opleveren”, aldus Verbergt.

Mini-expo

Om het waardevolle kunstwerk alvast te delen met het publiek wordt het tot 9 januari tentoongesteld in de kleine narthex, een zaaltje vlakbij de inkomhal van de KMKG. Daarnaast is het panorama in zijn geheel gereproduceerd dankzij foto’s in hoge resolutie, zodat je als bezoeker een goed beeld krijgt van hoe het er volledig uitzag. Na de expo gaat het schilderij naar het atelier voor restauratie. “Er is niet zoveel werk nodig”, zegt Verbergt. “Het moet enkel schoongemaakt.” Wanneer het daarna weer te zien zal zijn, is nog niet beslist.

Het Panorama van Caïro van Emile Wauters. Nog t/m 9 januari 2022 in de KMKG, Jubelpark, Brussel. www.kmkg-mrah.be/nl

Partner Content