Schrijver Thomas Claus over zijn vader Hugo

Hoe moeilijk is het om je als schrijver waar te maken, wanneer je zelf de zoon bent van een literair icoon? Naar aanleiding van de Boekenbeurs sprak Plus Magazine met Thomas Claus – zoon van en nu ook zelf romanschrijver.

Dit voorjaar, precies twee jaar na het overlijden van zijn vader Hugo, debuteerde Thomas Claus (47) met zijn roman Lucas Somath. Omdat hij de zoon-van is, kon hij op veel media-aandacht rekenen, maar dat bleek niet in zijn voordeel uit te draaien. Nogal wat recensenten kraakten zijn boek af. Toch heeft hij geen spijt dat hij de weg naar de literaire wereld gevonden heeft.

– Werd u niet moedeloos van die kritieken?
Ik had wel verwacht dat er commentaar zou komen. Maar dat het zo grof zou zijn, had ik nooit durven te denken. Het leek wel alsof ik een moord heb gepleegd. En misschien was dat wel een beetje het geval. Mijn vader was immers een echte held, een monument voor België. En toen durfde ik debuteren op hetzelfde terrein als hij. Blijkbaar wordt dat je niet in dank afgenomen. Als recensenten hun mening met onderbouwde argumenten staven, heb ik daar het grootste respect voor, ook al is het een negatieve opinie. Maar nu heeft men overduidelijk op de man en niet op de bal gespeeld. Ik zal dat moeten aanvaarden, ook al is het helemaal verkeerd mij te vergelijken met mijn vader. Ergens koesterde ik de hoop dat mijn boek objectief gelezen en beoordeeld zou worden. Helaas is dat anders gelopen.

– Waarover gaat uw debuutroman?
Het boek is een zoektocht van een man die worstelt met zichzelf. Omdat hij zich voortdurend afvraagt wat hij op de wereld doet, besluit hij daarover een boek te schrijven in de hoop zichzelf terug te vinden. Maar ook in dat schrijven vindt hij geen houvast. In die zin heeft het boek meerdere lagen en kan je het op verschillende manieren interpreteren.

De afwezige vader

– Hoeveel van u zelf zit er in het hoofdpersonage?
Het is zeker geen autobiografisch boek, hoewel het biografische elementen bevat. Als ik het heb over de afwezige vader heb bijvoorbeeld. Of over mijn voortdurende argwaan tegenover het schrijven. Ik denk dat ik mijn hele leven zal zoeken naar mijn ware ik.

– U hebt zes jaar gewerkt aan de roman, dat is niet gering...
Dat komt door het weerbarstige onderwerp. Het hoofdpersonage tracht de taal te kneden tot zij aan hem gehoorzaamt, maar dat lukt niet. Dit aanhoudende duwen en trekken aan woorden of zinnen tot ze eindelijk in het verhaal passen heeft ook iets extreem komisch. De schrijver als jonge hond die in de tuin naar een bot aan het graven is, zeg maar. Of spelend met een bal. En op een gegeven moment bijt hij zo hard in die bal dat die leegloopt. Ik bijt me zo hard vast in het onderwerp dat het op den duur vol gaten zit en daardoor iets tragikomisch krijgt.

– In uw boek citeert u Newton: “Als ik verder heb kunnen zien, is dat omdat ik de schouders van reuzen stond”. Die reuzen, dat is uw vader?
Dat is inderdaad een bewuste verwijzing naar mijn vader. Ondanks het feit dat hij grotendeels afwezig was in mijn leven, heb ik toch veel van hem geleerd. Maar nogmaals: het is niet mijn bedoeling in zijn voetsporen te treden.

– Zou u vandaag, nu u zelf schrijver bent geworden, een hechtere relatie hebben met uw vader?
Neen, dat denk ik niet. Ik vermoed zelfs dat het onmogelijk zou zijn Bij ons thuis werd er weinig over affectie of liefde gesproken. Mijn vader was een meester in het verwoorden van liefdesaangelegenheden, maar die naar de praktijk omzetten bleek voor hem een onbegonnen werk. Maar dat is wellicht een handicap waaraan veel kunstenaars lijden. Zelf heb ik dat probleem ook, al is het minder nadrukkelijk aanwezig dan bij mijn vader. Voor hem en voor mij was en is het een heuse opdracht op een gezonde manier met je emoties om te gaan.

– Er wordt gezegd dat u net als uw vader een bewogen liefdesleven hebt...
Ik heb minder vriendinnen gehad dan hij, maar ja, mijn vader was een echte jager! (lacht). Ik ben in het huwelijksbootje gestapt. Ik heb wel twee langdurige relaties achter de rug. Een van ongeveer tien jaar en daarna een van zeven jaar. Sinds ruim anderhalf jaar ben ik samen met mijn nieuwe vriendin. Het waren niet altijd de gemakkelijkste relaties, maar dat kwam vaak door praktische redenen.

Rusteloze zoeker

– Uw vader is twee keer in het huwelijksbootje gestapt, is trouwen ook voor u een optie?
Die kans bestaat. De reden waarom ik zou trouwen is van romantische aard. Door te huwen ben je sterker met elkaar verbonden, wat voor een stabieler leven kan zorgen. Bovendien ben ik op een punt in mijn leven gekomen waarbij ik enig evenwicht goed kan gebruiken om in alle rust en concentratie verder te werken. Ik zal altijd een rusteloze zoeker blijven en daarom is het belangrijk dat er iemand in mijn leven is op wie ik steeds kan terugvallen.

– Hoe kan een rusteloze zoeker als u gedijen in de huidige maatschappij?
Door voortdurend aan alles te twijfelen. In de wereld van vandaag gebeurt alles in functie van productie en consumptie, je ziet nauwelijks nog alternatieve of radicale manieren van denken. Kunst is volgens mij gelukkig nog wel een tegenwaarde. Zij heeft de macht om te ontregelen. Daarnaast heeft ze ook het voordeel dat ze absoluut niet functioneel hoeft te zijn. Daarom ademt authentieke kunst altijd een onvoorwaardelijke vrijheid uit. Af en toe is het nodig tegen schenen te schoppen.”

– Gaat u zich nog wagen aan een nieuw boek?
“Ja, maar dat zal dan wel iets totaal anders zijn. De kaarten liggen nu immers anders. Ik ben geen debutant meer, dus moet ik op een andere manier de lezers kunnen verrassen.

Lucas Somath, Thomas Claus, Uitgeverij: Meulenhoff/Manteau, Antwerpen, 319 p., 22,50 euro, ISBN: 978-90-854-2192-4