Opletten voor invasieve planten in onze tuin

Hebt u echte bottelrozen, de mahonieboom Mahonia aquifolium of reuzenbalsemienen in uw tuin staan? Dan moet u opletten, want deze soorten staan op een zwarte lijst van invasieve planten die we beter niet meer aanplanten!

Een groep Belgische wetenschappers is onder de naam Alterias gestart met een voorlichtingscampagne om ons te waarschuwen voor het gevaar van zogenaamde invasieve planten.

Dat zijn planten van uitheemse oorsprong die zich hier prima aan onze klimaatcondities hebben aangepast. We kweken en planten ze voor hun sierwaarde of hun snelle groei. Sommige onder hen kunnen zich via zaden in onze natuur en over weiden, braakgronden en bermen verspreiden en zich exponentieel vermenigvuldigen. Ze gaan woekeren, onze inheemse soorten bedreigen en zo het ecologische evenwicht verstoren.

Een bekende woekeraar van exotische oorsprong is de reuzenberenklauw. Die is de jongste jaren massaal op onze bermen verschenen. Ook deze zomer is ertegen gewaarschuwd omdat het sap van de plant brandwonden kan veroorzaken. Toch gaat het nieuwe voorlichtingsproject niet zo zeer over wilde planten, maar vooral over schijnbaar onschuldige sierplanten die in vele tuinen staan.

Veel bekende soorten

De wetenschappers van Alterias hebben twee lijsten van invasieve planten in België opgesteld.

De zwarte lijst: dat zijn planten die we beter nooit meer aanplanten. Eens ze uit onze tuin ontsnappen, kunnen ze natuurgebieden gaan overwoekeren. Op deze lijst staan dertig soorten. De bekendste zijn:

• Amerikaanse vogelkers (Prunus serotina)
• Canadese kornoelje (Cornus sericea)
• Reuzenbalsemien (Impatiens glandulifera)
• Japanse duizendknoop (Fallopia japonica)
• Kleine waterteunisbloem (Ludwigia peploides, vaak gebruikt voor natuurlijke vijvers)
• De mahoniesoort Mahonia aquifolium
• Late guldenroede (Solidago gigantea)
• Rimpelroos of bottelroos (Rosa rugosa)
• Vlakke dwergmispel (Cotoneaster horizontalis)

Let wel: bottelroos is vooral een risico in duingebieden en minder in het binnenland, de vlakke dwergmispel gaat vooral woekeren op kalkrijke grasgronden.

De bewakingslijst: dat zijn soorten die bij ons nog geen problemen stellen, maar wel al in onze buurlanden. Goed in de gaten houden, zeggen de wetenschappers, en uit veiligheid beter niet meer aanplanten. De bewakingslijst telt 28 soorten en daar zitten heel wat bekende tuinplanten in! Bijvoorbeeld:

• Herfstaster (Aster novi-belgii)
• Vlinderstruik (Buddleia davidii)
• Amerikaanse eik (Quercus rubra)
• Fluweelboom (Rhus typhina)
• Robinia pseudoacacia
• Laurierkers (Prunus laurocerasus)
• Smalle olijfwilg (Elaeagnus angustifolia)
• Vaste lupine (Lupinus polyphyllus)
• Wilde wingerd (Parthenocissus quinquefolia)

Minder gevaar met cultivars

Moeten we dan al deze planten in onze tuin uitrukken of uitgraven of verwijderen? “Neen, we willen zeker niet een heksenjacht ontketenen”, zegt Bruno Godin, directeur van het Proefcentrum voor de Sierteelt en één van de wetenschappers van Alterias. “We willen particuliere tuinbezitters, groendiensten, tuinaannemers en professionele kwekers vooral waarschuwen voor de toekomst. Bovendien schuilt het gevaar voor woekering hoofdzakelijk in de basissoorten van deze planten. Wat we in tuincentra kopen, zijn echter vaak niet de oorspronkelijke soorten, maar kruisingen en veredelde planten, zogenaamde cultivars. Ik denk dan aan bottelroos, herfstasters of laurierkers. Veel van deze cultivars zijn ongevaarlijk omdat ze geen zaad of steriel zaad produceren en zich dus niet kunnen voortplanten.”

Wat kunnen we dan wel doen ?

? Groeien er planten uit de zwarte lijst of uit de bewakingslijst in uw tuin, laat ze dan gerust staan, maar houd ze goed in de gaten. Ziet u dat ze elders in de tuin verschijnen, dan kunt u de nieuwkomers best wel verwijderen.

? Plant deze soorten niet meer aan als u nog nieuwe planten in uw tuin wilt.

? Verwijdert u deze soorten uit uw tuin, doe ze dan niet bij het groenafval en werp ze evenmin weg in de natuur. Zaadjes of een klein wortel- of stengelfragment kunnen nieuwe planten regenereren. U kunt dit afval beter laten drogen (liefst in een garage of binnenshuis) en dan verbranden in de open haard. Hetzelfde geldt voor bloemstukken waarin deze planten zijn verwerkt (de stengels van de Japanse duizendknoop worden tegenwoordig veel gebruikt door bloemisten). Ook deze bloemstukken dus niet wegdoen met het groenafval, maar wat laten drogen en dan verbranden in de haard of de houtkachel.

Meer info

Veel informatie over invasieve planten is te vinden op de website www.alterias.be. Op deze website wordt dit najaar ook een praktische gedragscode geplaatst. Hebt u nog vragen, dan kunt u die zelf aan de wetenschappers stellen via e-mail info@alterias.be