Op zoek naar de troeven van Luxemburg stad

Soms hoef je niet ver te reizen om mooie plekken te ontdekken. Naar ons kleinste buurland bijvoorbeeld, het Groothertogdom Luxemburg. Wij gingen op zoek naar de troeven van de hoofdstad.

Luxemburg-stad is erg compact. Het grotendeels verkeersvrije plateau dat het centrum vormt en de autoluwe wijken in de groene vallei eromheen nodigen uit om alles te voet te verkennen. In deze stad kan je ademen! Toch is het geen provinciestadje. Internationaler dan Luxemburg vind je haast niet. De Europese instellingen en de banken – de financiële sector is nog altijd de economische motor – trekken mensen uit heel Europa aan. In de hoofdstad heeft 30% van de inwoners de Luxemburgse nationaliteit, liefst 70% is expat. En elke dag komen nog eens 200.000 mensen uit de buurlanden hier werken.

De meest gehoorde taal? Frans én Luxemburgs. Want ondanks hun internationale ingesteldheid staan Luxemburgers op hun eigenheid en is de voertaal in het parlement Luxemburgs. Die taal spreken is het toppunt van integratie, zegt gids Sophia Devos, zelf een Belgische expat. Daarnaast zijn Frans en Duits officiële talen. Meertaligheid is hier de norm.

Grandeur in zandsteen

De straten, pleinen en terrasjes, omzoomd door zandkleurige panden, liggen er uiterst verzorgd bij. In het kielzog van de bankiers en eurocraten hebben zich hier internationale topmerken gevestigd. Maar de stad heeft ook eigen gereputeerde instituten: porseleinfabrikant Villeroy & Boch, patisserie Namur, traiteur en hofleverancier Maison Kaempff-Kohler. Probeer een Baumkuchen (laagjescake) of Rieslingpastei, dé specialiteiten. Her en der openen hippe veggierestaurants en koffiebars de deuren. Zoals Kaale Kaffi, nabij het Groothertogelijk Paleis, waar je koffie kan combineren met snuisteren in vintage spullen.

De statige Place des Armes vormt het hart van de stad. Het dankt zijn grandeur aan het in 1909 gebouwde Cercle Cité, nu een cultureel centrum met prachtige salons en banketzalen. In deze buurt bevinden zich ook de beste restaurants. Eenzelfde uitstraling heeft de Boulevard Royal met zijn stadspaleizen in Luxemburgse zandsteen. De Nationale Bank betrekt er een van de mooiste. Ook het Bad-anstalt, het oude badhuis, dat is omgevormd tot wellnesscentrum, is het bekijken waard.

Heeft Luxemburg-stad ook mindere buurten? Eigenlijk niet, zegt Sophia. “We hebben alle voordelen van een internationale stad, maar niet de nadelen. Vroeger was de wijk Grund minder gegeerd omdat er zich twee gevangenissen bevonden.” In de Abdij van Neumünster zijn de gevangenen vervangen door cultuur. Het is nu een levendige plek.

Spectaculair groen

Een van de meest aantrekkelijke dingen aan deze stad is de gordel van groene valleien en heuvels rondom. De Wenzel Rondweg leidt langs de restanten van het voormalige verdedigingsfort en biedt de meest volledige kijk op de omgeving. Deze 5,5 kilometer lange tocht vereist wel een goeie conditie, want je moet vaak klimmen en afdalen. Minder inspanning kosten de uitzichtpunten op de Chemin de la Corniche of de Place de la Constitution. Van daar kijk je naar de weelderig groene Pétrussevallei, de pittoreske wijk Pfaffenthal, het oude stadsdeel Grund en de meanderende Alzette. Omdat de niveauverschillen niet min zijn, heeft het stadsbestuur recent twee panoramische stadsliften geïnstalleerd. Zij verbinden de stadskern met Pfaffenthal, dat 65 m lager ligt. En met de hoger gelegen Kirchberg.

Uniek militair erfgoed

De kazematten vormen een militair huzarenstukje en zijn erkend als Unesco Werelderfgoed. In de loop der eeuwen werden enorme ringmuren aan de westkant van de stad aangelegd. Door zijn centrale ligging was Luxemburg immers gegeerd gebied. Opeenvolgende bezetters – Bourgondiërs, Spanjaarden, Fransen, Oostenrijkers, Duitsers – maakten van de stad een van de sterkste vestingen ter wereld, met een 23km ondergronds netwerk van kazematten, met de hand gekapt. Dat bood niet alleen een schuilplaats aan duizenden soldaten en hun paarden, maar ook aan ateliers, bakkerijen en slagerijen.

In 1867 moest de vesting worden afgebroken omdat Luxemburg neutraal gebied werd verklaard. De Bock Kazematten kan je nog bezoeken. Ze beslaan verschillende verdiepingen en bij de uitkijkgaten tekenen zich prachtige panorama’s af. Hier en daar staat nog een kanon. De kazematten vormen ook voor een groot stuk de fundering van de stad. Veel restaurants en cafés hebben een kelderverdieping met gewelven en ook in de huizen zijn de restanten van de kazematten nog aanwezig.

Cultuurtempels

Op de Kirchberg bevinden zich behalve de Europese instellingen, ook twee prestigieuze cultuurtempels: de Philharmonie, een futuristische concerthal waar zowel klassieke als moderne concerten plaatsvinden. En het MUDAM, het Musée d’Art Moderne Grand-Duc Jean, ontworpen door de Chinees-Amerikaanse architect Pei, die destijds ook de piramides bij het Louvre vorm gaf. De glaspartijen van het MUDAM, die een spectaculair lichtspel toelaten, doen een beetje aan die piramides denken. Toen het museum in 2006 de deuren opende, kregen kunstenaars carte blanche om zowel de expositie- als functionele ruimtes (café, onthaal) in te richten, waardoor het op zich al een kunstwerk vormt. De vaste collectie omvat 700 werken uit binnen- en buitenland, in alle disciplines. Het wordt omringd door Park Drai Eechelen (Drie Eikels), dat ook plaats biedt aan collectiestukken, zoals de sculptuur ‘Trophy’, van onze landgenoot Wim Delvoye.

Het MUDAM leunt aan tegen Museum Drie Eikels (drie vergulde exemplaren sieren effectief het dak). Het is gevestigd in het 18de-eeuwse gerestaureerde Fort Thüngen. Het voert ons terug naar de 15de eeuw en de boeiende geschiedenis van het enige Groothertogdom ter wereld.