Naar de e-bike rijschool

Is rijden met een elektrisch fiets zo verschillend van fietsen met een klassieke tweewieler? Toch wel. De snelheid, het gewicht, de accelerator,... het vraagt wat behendigheid.

Uit een onderzoek van fietsbeurs Velofollies blijkt dat vorig jaar meer dan een half miljoen nieuwe fietsen over de toonbank gingen. Bijna de helft daarvan zijn e-bikes. Dat betekent dat meer mensen met de fiets de weg op gaan én dat die fietsers gemiddeld ook sneller rijden. “Met een gewone stadsfiets rij je zo’n 15 km per uur, met een e-bike is dat eerder 20 km. De gemiddelde snelheid van fietsers op een speedpedelec ligt rond 35 km per uur. In tegenstelling tot wat men beweert, rijdt een speedpedelec je zelden aan zijn maximum snelheid van 45 km per uur voorbij”, zegt Roland Breyne van de ebike rijschool, een vzw die onder meer workshops behendigheid en gevaarherkenning geeft op vraag van gemeenten, verenigingen en bedrijven. Niettemin is 20 km per uur – en zeker 35 km per uur – best snel. Daar komt bij dat een e-bike gemakkelijk 25 kg weegt. Zo’n ‘gevaarte’ in de hand houden, vergt een extra goede kijktechniek en anticipatie op mogelijk gevaarlijke situaties.

e-bike = fiets

Ik ondervind het aan den lijve wanneer ik onder deskundige begeleiding van de e-bike rijschool een ritje maak door Sijsele. Waar deze – behoorlijk ongeoefende – fietser op een gewone fiets enkel bergaf snelheden tot 25 km/u haalt, geraak ik op dit vlakke parcours met een beetje bijstand vlot tot 20 km/u. Ik ben voorzichtig, maar kan me voorstellen dat, eens je gewoon bent aan het gemak waarmee je die snelheid haalt, je niet graag meer terugschakelt. “Nochtans is het dat wat we mensen op het hart drukken: je rijdt met een fiets. In feite moet je enkel bijstand geven als het moeilijk wordt. Bergop, bij tegenwind, als de benen niet meer mee willen. Het komt ook de levensduur van je batterij ten goede.” Je zou het haast vergeten, maar een e-bike heeft ook gewoon versnellingen. Net als bij een klassieke fiets vergemakkelijken die het trappen, ook zónder bijstand van de batterij.

Terugschakelen

Terugschakelen blijkt om nog wel meer redenen de veiligste optie. “Zestig procent van de fietsongevallen met pv, zijn laterale aanrijdingen. Een auto wil rechts indraaien en ziet de fietser niet naderen”, weet Roland Breyne. “Automobilisten schatten vaak niet goed in dat een e-bike sneller nadert en denken dat ze nog genoeg tijd hebben om een manoeuvre uit te voeren. Zelfs al heb je als fietser voorrang, je moet – meer dan met een gewone fiets – op deze situaties anticiperen.” Dat houdt meestal in dat je vertraagt en dat je je ervan verzekert dat de auto je gezien heeft.

Sta je stil voor een rood licht of aan een rondpunt, dan schakel je best zowel je versnelling als je elektrische bijstand terug. Want zodra je begint te trappen, slaat je motor immers meteen aan, en dan schiet je soms sneller uit de startblokken dan jij en andere weggebruikers verwachten. Ook in bochten stop je best met trappen zodat de trapondersteuning automatisch uitvalt. “Een naafversnelling is in dat opzicht wat gebruiksvriendelijker. Die kan je ook terugschakelen vanuit stilstand. Met een derailleur moet je daar nog wat meer op anticiperen”, geeft Roland mee.

Evenwicht houden

Ik doorsta mijn e-bikedoop op de weg. Nu volgt een kort behendigheidsparcours. Ik moet laveren tussen kegeltjes, een scherpe U-bocht nemen, mijn evenwicht houden zonder de paaltjes te raken en op tijd remmen. Dat laatste lukt vlot – ik rij heel rustig. “Een correcte remtechniek – nooit eerst de voorste rem dichtknijpen, maar beide remmen samen – en goed werkende remmen zijn voor elke fiets belangrijk, maar door de snelheid die een e-bike haalt, kan je je bij de aankoop best goed informeren over de verschillende remsystemen”, raadt Roland aan.

Sommige systemen werken minder goed bij een nat wegdek of vragen meer onderhoud. Je eigen fietsgedrag goed inschatten is hierbij belangrijk. “De nieuwste evolutie is de ABS-rem voor fietsen. Die werkt zoals een autorem en zorgt ervoor dat het wiel niet blokkeert waardoor je niet overkop kan gaan. Een fiets met zo’n remsysteem kost makkelijk 500 euro extra. Voor wie occasioneel en op voornamelijk vlak terrein rijdt, is het niet echt een meerwaarde.”

Bij de evenwichtsproef kegel ik een paaltje omver. Traag rijden met een fiets vraagt sowieso wat behendigheid, maar ik voel dat de e-bike toch wat sneller omslaat. “Zeker niet alle e-bike ongevallen gebeuren al rijdend of door interactie met andere weggebruikers”, weet Roland. “Nogal wat fietsers vallen bij het op- en afstappen. Een e-bike weegt gemakkelijk 25 kg. Dat is meer dan 10 kg verschil met een klassieke fiets. Het is niet altijd makkelijk om zo’n gewicht in toom te houden. Wie wat minder soepel is, kiest daarom vaak een fiets met een lagere opstap.” De verdeling van dat gewicht hangt voor een stuk af van het type aandrijving. Zo zou voorwielaandrijving iets minder stabiel zijn op hobbelige paden zoals aardewegen en grindpaadjes. Een e-bike met een middenmotor heeft een lager zwaartepunt en ligt daardoor iets stabieler op de weg.

Rijcursus

Je e-bike goed kennen is dus de boodschap. En de wegcode. “Wij beginnen onze cursus vaak met een korte opfrissing van de verkeersregels voor fietsers. Als je die kent, voel je je vaak al een stuk veiliger in het verkeer. Daarnaast kan je je fiets ook uitrusten met achteruitkijkspiegels. Die zijn verplicht op de speedpedelec, maar wij raden ze iedereen aan. Vaak denk je dat je achterom kijkt, maar zie je enkel wat naast je gebeurt.”

Tijdig aan beginnen

Steeds meer mensen zien het nut van een (korte) rijopleiding voor de e-bike in. Bedrijven bieden ze aan hun personeel aan dat met de fiets naar het werk komt. Ook autorijscholen hebben soms een module voor e-bikers en sommige fietshandelaars organiseren eveneens e-bikecursussen. “Toen wij zeven jaar geleden begonnen, werden we vooral gevraagd door seniorenverenigingen. Vandaag is ons publiek jonger. Het is goed dat je vroeger met de e-bike leert rijden. De oudere generatie wacht vaak te lang om er een te kopen. Als je 85 bent en je hebt al 10 jaar niet meer gefietst, dan is met een e-bike rijden een heel grote omschakeling. Niet alleen qua techniek, maar ook het verkeer is veel drukker geworden. Je schakelt beter over wanneer je nog over voldoende fietsbehendigheid beschikt.”