Met Pallieter op stap door Lier

Honderd jaar geleden verscheen Pallieter van Felix Timmermans. Vandaag kan je in zijn stad, Lier, een wandeling maken die je terugvoert in de tijd en je laat proeven van de ingrediënten uit dit veel gelezen en gecensureerde boek.

“Wist je dat pallieteren een werkwoord is dat in Van Daele staat?”, vraagt Lydia Verbeeck, die ons door Lier gidst. “Het staat voor plezier maken, feesten, van het leven genieten, maar ook voor zorgeloos door de natuur wandelen. Want de natuur speelt een erg belangrijke rol in Felix Timmermans’ boek. Via zijn hoofdpersonage Pallieter bezingt hij niet alleen de liefde, maar laat hij ook de milieuthematiek aan bod komen. Een groene jongen avant la lettre dus, die eigenlijk helemaal niet zo vrolijk was als zijn personage laat uitschijnen. Pallieter is eerder de man die Felix Timmermans wilde zijn.”

We starten de wandeling aan het stadhuis. De Grote Markt van Lier werd heraangelegd en verkeersvrij gemaakt, wat aanvankelijk voor protest zorgde, maar nu op zo goed als ieders goedkeuring kan rekenen. Vandaar gaat het door de kleine, gezellige straatjes van Lier, een charmant stadje met een eigen karakter, wiens inwoners eeuwen geleden een veemarkt boven een universiteit verkozen en zich dat niet hebben beklaagd. We wandelen door het prachtige Begijnhof uit 1258, waar Felix Timmermans een tijd woonde en een atelier had. Naast schrijver en dichter was hij ook illustrator.

Zelfcensuur

Onze gids leest af en toe een stukje uit Pallieter voor, zo komen we helemaal in de sfeer. Toen het boek in 1916 verscheen bij de Nederlandse uitgeverij Van Kampen zorgde het voor veel heisa. Marieke, het liefje van Pallieter, naakt op een paard, dat kon niet door de beugel! Het boek kreeg de zedelijke quotering II, wat betekent: beter niet lezen! Dus deed Felix Timmermans aan zelfcensuur en maakte hij een gekuiste versie, die tot 1966 werd uitgegeven met quotering III: voor een intelligente en geoefende lezer. Pas dan schafte Paus Paulus VI de index af en kon de ongecensureerde versie eindelijk circuleren.

Het boek heeft ook kunstenaars geïnspireerd, getuige daarvan het koper-op-ijzer beeld van Bertro van een paard met daarop Pallieter en een naakte Marieke. Doorheen de stad kom je nog meer beelden tegen die verwijzen naar Pallieter en zijn geestelijke vader. De bronzen Pallieter van Jan Alfons Keustermans bevindt zich – hoe kan het anders – midden in het groen, in een perkje waar ook een Kaukasische vleugelnootboom staat. Want Pallieter had iets met bomen. “Moest hij vandaag leven, hij zou ongetwijfeld een bomenknuffelaar zijn”, vertelt Lydia. Bomen genoeg ook langsheen de Nete, de rivier die de stad maakt tot wat ze is en die prachtig bezongen wordt in het gedicht van stadsdichter Tom Marien, dat je onderweg kan lezen.

Lierke Plezierke

Als je in de voetsporen treedt van een levensgenieter als Pallieter staat het goede leven centraal. We worden tijdens onze wandeling dan ook op tijd en stond culinair verwend met iets lekkers dat naar het boek verwijst. Zoals een Liter van Pallieter, een blonde tripel. Heel toevallig heeft de cafébazin nog gefigureerd in de verfilming van Pallieter in 1976, waaruit we in haar café een stukje te zien krijgen.

Op de wandeling lopen we een stukje volledig in het groen. Waar nu volkstuintjes liggen situeerde Timmermans de boerderij van Pallieter, een idyllische plek. Geen wonder dat Pallieter de natuur zijn salon noemde, met het gras als zijn tapijt, de regen als zijn gordijnen en de zon als zijn lamp. Maar zowel de schrijver als zijn personage zijn behoudsgezind en zien de dingen niet graag veranderen. Vandaar dat Pallieter op het einde van het verhaal samen met Marieke, hun drieling en de vrome Charlotte de biezen pakt. Waar naartoe? Dat weet niemand, ook de schrijver niet... blijkt uit een brief die Timmermans ooit aan de voorzitter van één van de Lierse voetbalclubs schreef.

Praktisch

De Lierse themawandeling Melk den dag (een uitdrukking van Pallieter) duurt drie uur. Maximum 25 personen, €9 per persoon – lekkernijtjes inbegrepen – en €90 gidsvergoeding. Het hele jaar door, reserveren via Toerisme Lier, 038000555. Gratis parkeren aan cc De Mol, Molpoort, Aarschotsesteenweg.

Door de ludieke elementen, zeker geschikt voor kinderen, maar omwille van het parcours ongeschikt voor rolstoelgebruikers.