Is het nog verantwoord naar Venetië te reizen?

Een espresso bij Florian op San Marco, kuieren langs het Dogenpaleis... Venetië moet je gezien hebben. Maar elk jaar strijken hier 27 miljoen toeristen neer, met desastreuze gevolgen. Is het nog verantwoord naar Venetië te reizen? Wij zochten het uit.

Venetië is architecturaal erkend als Unesco Werelderfgoed. Maar de stad kreunt onder het toerisme en haar populariteit zou haar wel eens fataal kunnen worden. De Unesco beraadt zich nog dit voorjaar over een plaatsing op de lijst met erfgoed in gevaar. Daarop staan al 55 sites, de meeste in Azië en Afrika. Je wil natuurlijk niet bijdragen aan deze blamage. Dus indien je naar Venetië reist, is het goed enkele tips in acht te nemen.

Reis in de winter

Het is eind februari wanneer wij naar Venetië reizen. Het carnavalsgedruis is verstomd en het zomer- en cruiseseizoen start pas midden maart. Dus geen wolkenkrabbers van de zee die het zicht belemmeren. De temperatuur klimt niet hoger dan een graad of twaalf, maar met een staalblauwe hemel en de milde winterzon is het best aangenaam slenteren door de smalle calli rond het San Marcoplein. Iets wat in de zomer nagenoeg onmogelijk is, verzekert onze gids, want dan is het claustrofobisch over de koppen lopen. Nog een belangrijk argument om in de winter te reizen: de prijs van een hotelkamer bedraagt soms maar een tiende van wat je in de zomer moet ophoesten. Nergens zijn de prijsverschillen tussen hoog- en laagseizoen zo groot als in Venetië. Als je geluk hebt, hult de stad zich in een mysterieuze mist, die zo mogelijk nog mooier is dan haar zomertenue. Eén minpunt: Venetië krijgt in de winter al eens te maken met acqua alta, hoog water. Er is gelukkig een efficiënt alarmsysteem dat tijdig waarschuwt. Wij blijven er van gespaard, maar de gestapelde loopbruggen staan overal klaar.

Logeer in de stad

Uiteraard zijn de Lido’s goedkoper, maar als je toch naar Venetië reist, verblijf je beter in de stad zelf. Zo kan je op verkenning gaan nadat de horden dagjesmensen zijn verdwenen. Zij vormen het leeuwendeel van de toeristen. Maar liefst 70.000 per dag (20.000 meer dan er inwoners zijn) strijken er neer in het cruiseseizoen, doorgaans tussen 9 en 17 uur. Daarna keren ze terug naar een Lido of het schip en kan de stad herademen. Venetië is veilig om in de late uren rond te wandelen en dan kan je echt haar uitzonderlijke pracht bewonderen.

Bovendien bespaar je op openbaar vervoer. Je verplaatsen in Venetië doe je ofwel te voet (fietsen is er verboden) of met de tijdrovende Vaporetto. Een watertaxi is behoorlijk duur. En door in de stad zelf te verblijven steun je de Venetiaanse hoteliers.

Als je toch buiten de stad wilt logeren zijn het Lido di Venezia en Giudecca geschikt. Van daaruit brengt een Vaporetto je in 20 minuten tot Venetië. Vanop Giudecca heb je trouwens een prachtig uitzicht op de skyline.

Blijf verschillende nachten

Tourists go away. You are destroying this place, zien we op een pamflet op een van de huizen in de San Marcowijk. De bewoners hebben er genoeg van. Burgemeester Brugnarno denkt erover om voor bepaalde drukke plekken toegangsgeld te vragen. Dat zou enkel gelden voor dagjestoeristen. Het idee is afgevoerd, want een entreeticket zou Venetië helemaal reduceren tot een soort Disneyland. Desalniettemin verdient Venetië beter dan een blitzbezoek aan de overvolle trekpleisters. Meerdere dagen geven je de gelegenheid de wat minder bekende wijken te ontdekken. Mogelijk loop je dan een echte Venetiaan tegen het lijf. Er zijn er nog 54.000. Dertig jaar geleden nog 120.000. De hoge vastgoedprijzen en het feit dat appartementen verhuren aan toeristen lucratiever is dan aan inwoners, jagen de bewoners weg.

Vermijd cruises

Nee, er is niets tegen cruises. Maar naar Venetië moet je absoluut op een andere manier. De aanwezigheid van grote cruiseschepen, die tot op vandaag langs het Giudeccakanaal mogen varen, veroorzaakt veel problemen en vormt al jarenlang de inzet van debatten, rechtszaken en betogingen. De schepen zijn ook de hoofdreden voor de bezorgdheid van de Unesco omdat ze intimiderend ogen, het stadsbeeld verpesten, trillingen veroorzaken in de lagune en zo een bedreiging vormen voor de fauna en flora én de fragiele palazzi. Ze laten ook een immense mensenmassa tegelijkertijd los op de Dogenstad. Tijdens het cruiseseizoen meren er gemiddeld acht schepen per dag met zo’n 5.000 toeristen aan. De meeste willen naar dezelfde plekken: de Rialtobrug en van daar zigzaggend door de steegjes naar het San Marcoplein. Venetianen verdienen ook niet echt veel aan deze cruisetoeristen, want voor maaltijden, drank en overnachting keren ze naar het schip terug.

Stop niet op bruggen

Doe niet wat je thuis ook niet zou doen. Venetië krijgt te maken met zoveel toeristen dat er intussen een toeristenvademecum is opgesteld. Je vindt het onder andere op de blog van inwoonster Monica Cesarato (www.monicacesarato.com). Een bloemlezing: selfies maken op de smalle en al overvolle bruggen is geen goed idee, evenmin als in de steegjes, waar je rechts moet houden. Je blokkeert zo de doorgang en niet iedereen is op vakantie. In dezelfde categorie: stap niet met een zware rugzak op een volgepakte Vaporetto. Het kan er warm zijn en het ligt bij het water, maar Venetië is geen badplaats. Languit gaan liggen op de piazza’s voelt voor de Venetianen als heiligschennis. Idem dito voor door de stad lopen in bikinitopje of bloot bovenlijf. En picknicken rond de San Marcobasiliek is helemaal uit den boze. Je kan zelfs een hoge boete krijgen.

Gondel een keer zelf

Dit lijkt misschien een gek idee, maar dat is het niet. Tenminste: wij probeerden het uit (foto onder). De gondel is zowat hét symbool van Venetië en je moet deze stad vanop het water gezien hebben. Maar de gondel is een ware tourist trap. In de zomer is het bovendien waanzinnig druk op de kanalen en ben je minstens ? 100 kwijt voor een half uurtje. De gondel is trouwens nooit een courant transportmiddel geweest in Venetië, zegt onze roeilerares Nancy, een Amerikaanse die in 2004 naar Venetië migreerde. Een gondel is eigenlijk vergelijkbaar met een limousine die je inhuurt voor een huwelijk. Met de eenvoudigere versie, de batele, kan je zelf leren peddelen. De les brengt ons naar het rustige Sacca Misericordia in het noorden, ver weg van het toeristische epicentrum. Zelf roeien op de Venetiaanse kanalen vergt een flinke conditie. Maar het is wél een unieke belevenis, die je ongetwijfeld kan navertellen. En die het erfgoed niet in gevaar brengt.

Praktisch

Erheen. Wij reisden met TUI (www.tui.be) en Brussels Airlines, dat rechtstreekse vluchten tussen Brussel en Venetië uitvoert.

Info. Dienst voor Toerisme Venetië, www.turismovenezia.it

Zelf gondelen, www.rowvenice.com