© OLIVIER MONBAILLU

Greenwich: treinreis naar de nulmeridiaan

Allemaal hebben we op school over de nulmeridiaan van Greenwich geleerd en over GMT of Greenwich Mean Time. Maar wat heeft dit 33ste stadsdeel van de Britse hoofdstad te bieden en hoe komt het dat de hele wereld zijn klok hierop afstemt?

De hogesnelheidstrein brengt je in twee uur sporen naar Londen St Pancras. Vandaar is een ferrytocht over de Thames de fijnste manier om Greenwich te bereiken. Zo krijg je al een beetje zeebenen en op 20 minuten sta je in het maritieme stadsdeel, de bakermat van onze tijdsindeling. De zomer is perfect om naar Greenwich te reizen: het is er erg groen en er heerst een gezellige dorpssfeer. Samen met de bries van over de Thames komt ook de geschiedenis van de zeelieden die er het ruime sop kozen aanwaaien. Het Royal Observatory of de Sterrenwacht, waar de nulmeridiaan dwars doorheen loopt, vormt letterlijk het hoogtepunt van Greenwich. Een fikse wandeling door het prachtige Greenwich Park brengt je erheen. Bovenop de heuvel is het uitzicht indrukwekkend. Je ziet het voormalige koninklijke verblijf Queen’s House. Het staat er al sinds 1638 en al die tijd moest het vrije uitzicht van de royals op de Thames worden gevrijwaard, een richtlijn waar je vandaag nog van mee geniet. Twee jaar geleden werd het huis gerenoveerd en het huisvest nu een museum.

Greenwich: treinreis naar de nulmeridiaan
© GETTY IMAGES

Daarachter doemt het Old Royal Naval College op en in de verte de Millennium Dome en Canary Wharf.

De Sterrenwacht herken je van ver aan de grote rode bal op het dak die elke dag langzaam naar boven klimt. Het is de Timeball of Tijdsbal. Klokslag 13 uur valt hij naar beneden. Dit was hét tijdssignaal voor de scheepvaarders, legt onze gids Ian Kirby uit, een geboren en getogen Londenaar. Zo konden de mariniers op de Thames hun klokken gelijk zetten op Greenwich Time alvorens uit te varen.

Greenwich: treinreis naar de nulmeridiaan
© Getty Images/iStockphoto

Als je een ticketje hebt gekocht, kom je op de binnenplaats waar je hem eindelijk kan zien: de beroemde nulmeridiaan, de scheidingslijn tussen het westelijk en het oostelijk halfrond. Niets zo leuk als even van oost naar west te springen of met één voet in het westen en één voet in het oosten te gaan staan.

Greenwich: treinreis naar de nulmeridiaan
© GETTY IMAGES

Parijs +9 minuten

Duw daarna de deur open en stap de 17de eeuw binnen, de tijd dat de Engelsen de wereldzeeën domineerden. De Thames was een drukke vertrekplaats voor schepen die uitvoeren naar de vier windstreken. Het noorden of het zuiden vinden lukte de kapiteins wel. Ze oriënteerden zich op de poolster en de positie van de zon. Oost- of westwaarts varen was een pak lastiger, waardoor er soms zware scheepsrampen gebeurden. Er was dus een referentiepunt nodig.

De globalisering avant la lettre schiep nog een probleem: hoe kom je met de rest van de wereld overeen hoe laat het is? Het Royal Observatory zou de zeevaart helpen. John Flamsteed nam er als eerste – koninklijke – astronoom in 1675 zijn intrek. Je kan er nog een aantal woonvertrekken zien, want Flamsteed woonde er ook met zijn gezin. Na hem volgden nog negen generaties astronomen. Er staan indrukwekkende telescopen en meetapparatuur. Een ervan werd op de meridiaan geplaatst. Flamsteed observeerde hoelang de sterren erover deden om zijn telescoop weer te passeren. Met andere woorden hoeveel tijd de aarde nodig had om rond haar as te draaien. Zo berekende hij de lengte- en breedtegraad, waaruit later de 24 tijdzones voortvloeiden.

Dat Groot-Brittannië meer schepen op de wereldzeeën had dan alle andere landen samen, maakte dat de Greenwich-tijd snel de wereld veroverde. Bovendien had het Greenwich Observatory een erg goede reputatie voor het berekenen van data. In 1884 leidde dat alles tot een internationaal congres waar de meridiaan van Greenwich werd aangenomen als nulmeridiaan. Greenwich-tijd werd de wereldstandaardtijd. Enkel de Fransen zagen zoveel eer voor de Britten niet zitten. Zij spraken liever van Paris +9 minutes.

Vergeet tenslotte één ding niet voor je Greenwich verlaat en weer andere oorden opzoekt: zet even je klok juist!

Praktisch

Erheen. Eurostar tot Londen Saint Pancras + ferry tot Greenwich Pier. www.eurostar.be en www.thamesclippers.com

Info. Royal Observatory, www.rmg.co.uk/royal-observatory Greenwich, www.visitgreenwich.org.uk

Partner Content