De fontein van de Drie Gratiën geeft haar geheimen prijs

De fontein van de Drie Gratiën in het Museum van de Stad Brussel bleef lange tijd onopgemerkt, maar recent onderzoek heeft nieuwe informatie aan het licht gebracht. De sculptuur is toe te schrijven aan het atelier van Guglielmo Della Porta, een vooraanstaande beeldhouwer uit de Italiaanse renaissance.

Met het oog op een toekomstige restauratie werd een team van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK) gevraagd om de materialen en de geschiedenis van het beeldhouwwerk te onderzoeken. Het beeld blijkt vervaardigd uit wit marmer en is bedekt met een dikke laag vernis. Dit toont al een buitenlandse afkomst aan, want tijdens de renaissance gebruikten beeldhouwers in de Nederlanden veeleer albast als materiaal. Het thema van de fontein, de Drie Gratiën, leidt de onderzoekers naar de Italiaanse ateliers. De bijzondere vorm van de sokkel, een driehoekige kegel, is dan weer eigen aan de producties van van het atelier van Della Porta in Genua.

Een andere bijzonderheid, die weliswaar nog definitief bevestigd moet worden, is dat de fontein mogelijk uit het paleis van Boussu afkomstig is. De fontein uit het atelier van Della Porta die zich daar bevond, is tot op vandaag niet gelokaliseerd. Een vergelijking met de fontein in het Museum van de Stad Brussel brengt veel overeenkomsten aan het licht.

Het team van het KIK bekijkt nu hoe de fontein kan worden gerestaureerd en hoopt tijdens die fase op verdere onthullingen.

Wie zijn de Drie Gratiën?

Deze fontein behoort sedert 1889 tot de collectie van het museum. Ze stelt drie jonge naakte vrouwen voor. Een thema dat erg in zwang was tijdens de Renaissance. De jonge vrouwen omringen een zogenaamde Toscaanse zuil: gladde schacht, ronde voet en kapiteel. De basis is heeft de vorm van een afgeknotte piramide. De Drie Gratiën heetten Aglaea, symbool van pracht en schoonheid, Euphrosyne, symbool van vreugde en Thalia (of Cleta), voor geluk. Volgens de Griekse mythologie waren zij de dochters van Zeus en Eurynome maar in sommige verhalen zijn ze ook het nageslacht van Dionysos en Aphrodite (Venus), of van Helios en de naiade Aegle. Volgens de Romeinse mythologie waren zij de dochters van Bacchus en Venus.