5x adrenaline in de Alentejo

Wandelen, canyoning, surfen, cruisen, fietsen en sterren spotten in Portugals best bewaarde geheim.

Tussen Lissabon en de Spaanse grens bevindt zich de desolate Alentejo. Een onbekend stukje Portugal waar je tegen een magisch decor van lieflijke lentebloemen en ruige kurkeiken heel wat sportieve paden kan verkennen.

Alentejo (spreek uit Alentesjoe) betekent letterlijk ‘over de Taag’, en dat is precies wat ik doe na aankomst in Lissabon. Via de indrukwekkende 17 kilometer lange Vasco-Da-Gamabrug – de Portugese versie van de Zweedse the Bridge – steek ik de Taag over om terecht te komen in weldadige, weidse landschappen die je vanzelf in een zenmodus brengen. Deze Portugese provincie is qua oppervlakte vergelijkbaar met Nederland maar telt nog geen miljoen inwoners. Dat verklaart de vanzelfsprekende rust, maar het betekent allerminst dat hier niets te beleven valt.

1 Surfen op de oceaan

In de kustplaats Carvalhal lokt het uitgestrekte zandstrand en de prima golfslag een breed publiek van zonnekloppers en planksurfers. Wij horen vandaag tot die laatste groep. Na een sessie oefenen en balanceren op het droge (foto) – wat wonderwel vlot lukt – duiken we, gehuld in een wetsuit tegen de kou, de branding in. Liggend op onze plank wachten we op de ideale golf, gevolgd door een poging om vliegensvlug rechtop te raken. Veel verder dan een enkel knietje raak ik niet, maar het werkt behoorlijk verslavend en na twee uur heb ik nog geen zin om het water te verlaten. Eigenlijk zou iedereen dit moeten proberen, alleen al voor het amusement in de golven dat je anders nooit zou proeven.

2 Hike & swim in en om de rivier

Canyoning, een vorm van wandelen en zwemmen in de bedding van een rivier, klinkt avontuurlijk maar er bestaan ook voor iedereen haalbare varianten. Via een smalle zandweg belanden we op het afgelegen maar mooi verzorgde Azenhas da Seda, een domein voor glamping (luxueus kamperen) en wateractie langs de rivier Seda. Een digitale detox krijg je er gratis bovenop: slechts op één rots is er telefoonbereik. Wij nemen deel aan een hike & swim, een combinatie van wandelen in de natuur en je laten meedrijven op een rivier.

Veilig ingepakt in alweer een wetsuit, met helm, neopreen watersokken en een reddingsvest aan, waag ik me in de Seda tot net voor een stroomversnelling. Het wordt spannend wanneer ik me voor het eerst in drijvende positie, stijf als een plank, voeten naar voor gericht en met mijn hoofd horizontaal op de waterlijn – de safety position – door de snelle stroming laat meevoeren. De adrenaline giert door mijn lichaam. De gidsen kennen elk stukje stroom en loodsen ons haarfijn naar plekken waar we moeten overschakelen naar zwempositie en onszelf aan land mogen hijsen. Met een nat pak trekken we de wildernis in en even later verzeilen we in een zijstroompje omgeven door laag struikgewas. Al mijn aandacht gaat naar wat zich onder mijn voeten kan bevinden in het ondoorzichtige water: een scherpe tak, een gladde kei, een verborgen kuil? Na een paar misstappen waarbij ik bijna kopje onder ga, hou ik het bij een voetje voor voetje tempo. Nooit gedacht dat tot aan mijn nek door de modder waden, de zon op mijn snoet, lachende stemmen van ploeterende reisgezellen om me heen, me zo een zalig ontspannen gevoel zou geven. Eindigen doen we met een sprong van een 4 m hoge rots, wat een topgevoel oplevert.

3 Wandelen tussen bloemenvelden en kurkeiken

Tijdens de lente is wandelen in de Alentejo een ware lust voor het oog. In Arronches, in natuurpark Serra de São Mamede, waar de streek bergachtig en groener oogt, verkennen we het Walking path of Esperança. Dat wandelpad vertrekt bij een blikvanger: een openlucht vindplaats van prehistorische rotstekeningen, en die zijn vrij zeldzaam in Portugal. De meeste paden zijn vlak, toegankelijk en duidelijk bewegwijzerd. Dit natuurtraject telt naar verluidt op sommige plekken tot 100 verschillende bloemen- en plantensoorten per vierkante meter. Dat levert een landschap op als een impressionistisch schilderij, met miljoenen kleurenspikkels, slechts hier en daar onderbroken door een kurkeik, waar in witte verf een jaartal op prijkt.

Niet meteen moeders mooiste, zo’n kurkeik, maar wel een zeer waardevolle en beschermde boom. Het duurt tot 70 jaar voor de boom voor het eerst kan worden geoogst. Een geoefend snijder – een ambachtelijke topjob – ontdoet de boom voorzichtig van een laagje kurk, zonder hem te schaden. Daarna is het welgeteld negen jaar wachten op een volgende oogst. De waterdichte grondstof kent hier de meest uiteenlopende toepassingen, van de klassieke wijnflessenstop – zowat de helft van ’s werelds wijnkurkenproductie is van hier afkomstig – tot kurken jurken, handtassen, paraplu’s, juwelen en bikini’s.

4 Op de quad doorheen wijndomeinen

In de omgeving van Beja wacht een volgende uitdaging: een snelcursus quad. Toegegeven, het heeft iets tegennatuurlijks om met zo’n grommende machine doorheen een verlaten natuurlandschap te cruisen, maar eens je aan het rijden bent, merk je dat de quad je uitzicht toch een andere dimensie geeft, die je te voet of met de fiets nooit kan evenaren. Je zoeft rakelings langs eindeloze rijen fruitbomen en druivenranken, die hier over een paar maanden voor een rode wijn van topkwaliteit zorgen. Ik rij er als quad dummy in uiterste concentratie door, want tijdens het genieten moet er behoorlijk worden genavigeerd, ook wie achteraan als meebewegende copiloot fungeert. De brede banden van de quad voelen zich op deze ruige offroadwegen in hun sas, al kunnen de diepe plassen je soms op een onverwachte modderdouche trakteren. Eens de zon onder, komt in dit landschap een heel ander decor de aandacht opeisen. De onverlichte en meestal onbewolkte nachten staan hier garant voor een van de meest duizelingwekkende sterrenhemels van Europa.

5 Mountainbiken richting werelderfgoed

Ook cultureel blijven we niet op onze honger, met tal van authentieke en goed onderhouden middeleeuwse stadjes als Monsaraz en Estremoz. Wij trekken met de mountainbike vanuit ons met kurk versierde hotel naar de levendige universiteitsstad Évora, erkend als Unesco Werelderfgoed. Veel fietspaden telt de streek niet, maar er is erg weinig verkeer en dus heb je hier nooit het gevoel onveilig te trappen. Met de mountainbike kan je op brede onverharde wegen tot aan de stadswallen fietsen. Verschillende organisaties bieden hier huurfietsen met begeleiding aan.

Er zijn tal van redenen om in Évora af te stappen, maar eentje is echt bijzonder: de Capela dos Ossos, de grootste en perfect bewaarde knekelkapel van Portugal. Gevoelige zielen zijn gewaarschuwd: hier tref je een luguber staaltje kerkinterieur. Eentje dat volledig is bekleed met doodshoofden en skeletten die minutieus in elkaar werden gepast. Met daarboven de niet mis te verstane boodschap van de franciscanermonniken: Wij botten die hier zijn, wachten op die van jou. Om aan te geven dat niet het aardse leven telt, maar wel de ziel.

Praktisch

Erheen. Wij vlogen naar Lissabon − dagelijkse vluchten vanuit Brussel door verschillende luchtvaartmaatschappijen, 2.40 uur vliegen − en reden dan met een auto naar de Alentejo.

Activiteiten. Surfen, www.surfincomporta.com. Canyoning, www.azenhasdaseda.com. Quad, www.vilagale.com/clubedecampo. Fietsen, www.turaventur.com.

Toeristische info.www.visitalentejo.com