Zo hou je een schenking in de familie

Ook de wetgever had oog voor de bekommernis van veel ouders om schenkingen binnen de familie te houden. Daarom bepaalt de wet dat geschonken goederen in principe tot het eigen vermogen van de begunstigde behoren. Schenk je bijvoorbeeld ? 20.000 aan je dochter, dan blijft deze som van haar en valt ze niet in de gemeenschap. Bij een echtscheiding blijven de 'eigen goederen' eigendom van jouw kind.Het bedrag zelf. Het principe dat schenkingen en erfenissen 'eigen' zijn, is van belang bij wie gehuwd is onder het wettelijke stelsel en geen huwelijkscontract sloot (in een huwelijkscontract kan je immers afwijken van dit principe en de geschonken som wel gemeenschappelijk maken). Uiteraard is dit ook het geval voor wie gehuwd is met scheiding van goederen of met scheiding van goederen met een beperkte gemeenschap. Enkel als je gehuwd bent met algehele gemeenschap valt de schenking wél in de huwelijksgemeenschap. Maar zo'n algehele gemeenschap komt niet zo vaak meer voor.De inkomsten uit de schenking. De inkomsten die het geschonken bedrag opbrengt blijven niet 'eigen', maar vallen in de gemeenschap als je gehuwd bent onder het wettelijke stelsel of met een volledige gemeenschap. Denk bijvoorbeeld aan de intresten en dividenden van een geschonken beleggingsportefeuille. Als je een onroerend goed schenkt, vallen de huurinkomsten in de gemeenschap. Voor wie gehuwd is met scheiding van goederen, blijven ook de inkomsten eigen.In de praktijk zien we echter dat de situatie wel eens anders uitdraait dan voorzien. Zo kan je kind het geschonken bedrag op een gemeenschappelijke rekening zetten en/of er een gemeenschappelijke aankoop mee doen. Of je kind kan trouwen onder het wettelijke stelsel, maar nadien beslissen om het geschonken bedrag in de huwelijksgemeenschap in te brengen. Jammer genoeg ook mogelijk: je kind kan voor jou overlijden. Toch iets om over na te denken, zeker als het om een belangrijke schenking gaat.In het wettelijke stelsel is er een vermoeden dat alle goederen gemeenschappelijk toebehoren aan de echtgenoten samen. Bij zuivere scheiding van goederen worden roerende goederen waarvan niet bewezen kan worden dat ze eigendom zijn van een van de echtgenoten beschouwd als onverdeelde eigendom. Vooral bij roerende goederen is het opletten omdat zaken vlug vermengd raken. Het is dus aangewezen dat je kind het geld of de beleggingsportefeuille die het kreeg op een eigen bankrekening zet. Verder is het ook belangrijk om altijd de nodige bewijzen bij te houden waaruit blijkt dat het om eigen goederen gaat uit een schenking: rekeninguittreksels, facturen, aankoopborderellen, ontvangst- en betalingsbewijzen, enz. Kortom, zorg ervoor dat de schenking traceerbaar blijft, zodat er bij een echtscheiding geen discussie ontstaat. Hou er ook rekening mee dat rekeninguittreksels van een spaarrekening, een termijnrekening en een beleggingsrekening door de bank zelf maar 10 jaar worden bijgehouden.Stel: je geeft je zoon een grote som geld en hij besteedt die samen met zijn echtgenote aan de gezamenlijke aankoop of verbouwing van een huis. De aankoop gebeurt gemeenschappelijk, maar het geld komt grotendeels van je zoon. Het huis behoort dan tot het gemeenschappelijke en is dus van beide echtgenoten. Dit blijft ook zo als het huwelijk ontbonden wordt door een echtscheiding. Maar hier is er een belangrijk correctiemechanisme: als een echtgenoot bewijst dat hij eigen geld heeft gebruikt in het voordeel van het gemeenschappelijke vermogen, dan heeft hij recht op een vergoeding bij de ontbinding van het huwelijk. Ook nu zijn bewijzen essentieel.Om in dergelijke situaties te vermijden dat een deel van de schenking naar de schoonfamilie gaat, laat je best het juiste beding opnemen in de notariële akte. Gaat het om een bankgift (schenking via overschrijving) of een handgift, neem dan zo'n beding op in de twee aangetekende brieven of in het bewijsdocument van die gift. Voor de juiste formulering laat je dit veiligheidshalve best over aan je notaris, advocaat of estate planner.Schenk je iets aan je dochter, dan wordt er meestal in de notariële schenkingsakte of in het bewijsdocument van de hand- of bankgift bepaald dat alles belastingvrij naar jou terugkeert als je dochter voor jou zou overlijden. Dit is een conventioneel beding van terugkeer. Zo kan het geschonken bedrag niet naar je schoonzoon gaan.Om te vermijden dat het geschonken goed vroeg of laat toch in de huwelijksgemeenschap valt, wordt er in de praktijk vaak in de schenkingsakte een uitsluitingsclausule opgenomen. Concreet komt het erop neer dat de geschonken goederen niet in de huwelijksgemeenschap mogen worden ingebracht. Zo'n uitsluitingsclausule kan gelden voor altijd, maar je kan ze ook beperken in de tijd, bijvoorbeeld tot je kind 50 jaar is. We raden aan de clausule tijdelijk te maken, dan heeft je kind later zelf meer mogelijkheden om aan successieplanning te doen.In de schenkingsakte of in het bewijsdocument zet je best dat de geschonken financiële activa (geld of effecten) op een volledig aparte bank- of effectenrekening moeten worden bewaard. Bij een eventuele herbelegging worden de nieuwe effecten dan op diezelfde effectenrekening bewaard. Zo blijven de geschonken goederen makkelijk te identificeren en vermijd je het probleem van vermenging.