Zelfstandigen voor duurzame hervorming systeem sociale bijdragen

Driekwart van de zelfstandigen staat principieel achter een systeem waarbij ze sociale bijdragen betalen op het inkomen van het jaar zelf. Dat blijkt uit een grootschalige enquête die werd uitgevoerd op vraag van minister van Middenstand Sabine Laruelle.

Momenteel int de overheid de sociale zekerheidsbijdragen van zelfstandigen op het inkomen van drie jaar geleden. Het belangrijkste nadeel van dat systeem is dat de inning vaak niet overeenstemt met de economische activiteit van de zelfstandige. Zo kan het dat iemand een hoge bijdrage moet betalen omdat hij drie jaar voordien goed heeft geboerd, terwijl het tijdens het lopende jaar minder draait. Christine Mattheeuws, voorzitster van het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen (NSZ), noemde het systeem “pervers”.

Doel van de minister is het systeem van sociale bijdragen op een nieuwe leest te schoeien. Het moet een betere band tonen tussen de bijdragen en de economische realiteit, maar het mag geen administratieve last veroorzaken en het moet financieel en budgettair neutraal zijn. Ze hoopt dat de regering nog dit jaar een beslissing kan nemen, zodat het nieuwe systeem vanaf 1 januari 2014 in voege kan treden. De enquête, waarop bijna 7.000 antwoorden binnenliepen, moet de discussie binnen het bevoegde monitoringcomité voeden.

Uit de enquête blijkt dat 77 procent van de zelfstandigen principieel voorstander is van sociale bijdragen op basis van het inkomen van dat jaar (“N op N”). Een verdere aftoetsing van de modaliteiten, toont echter aan dat 68 procent er voorstander van is twee jaar later na de afrekening bij te betalen of teruggestort krijgen. Ook wil slechts de helft toeslag betalen bij een duidelijke onderschatting van het inkomen. Twee jaar na de stopzetting of pensionering een laatste afrekening ontvangen, ligt ook moeilijk.

Wanneer de zelfstandigen werd gevraagd een keuze te maken tussen bijdragen op basis van het lopende jaar met een afrekening na twee jaar of het huidige systeem behouden, aangevuld met voorschotten – een soort spaarsysteem – schaart 71 procent zich achter het eerste voorstel. Belangrijk daarbij is dat 67 procent zegt tegen het einde van het lopende jaar in staat te zijn een schatting van de inkomsten te geven en dat amper 23 procent reserves aanlegt om eventuele extra sociale bijdragen over drie jaar op te hoesten.

Minister Laruelle benadrukte dat er nog geen beslissing is genomen. Tijdens de voorstelling bleek dat de zelfstandigenorganisaties niet op één lijn zitten. NSZ en de Union des Classes Moyennes (UCM) zijn voorstander van het N op N-systeem. Grote broer Unizo ziet meer heil in het behoud van het huidige systeem, maar met de mogelijkheid voor de zelfstandige in goede jaren een fiscaal aftrekbare reserve bijeen te sparen.

De minister merkte op dat ze een hervorming wil doorvoeren voor alle zelfstandigen, en niet enkel voor de rijksten. Volgens Caroline Deiteren, de adviseur sociale zaken van Unizo, is die opmerking naast de kwestie. “De ‘armste’ zelfstandigen betalen de minimumbijdrage en de ‘rijken’ betalen de hoogste bijdragen. Wij willen voor de tussencategorie een oplossing bieden voor wanneer hun inkomen ooit een dalende curve vertoont”, aldus Deiteren.