Vergrijzingskosten niet onder controle

De Studiecommissie voor de Vergrijzing stelde, samen met minister van Pensioenen, Vincent Van Quickenborne, haar nieuwe prognoses voor. Twee economen reiken in hun nieuwe boek een aantal pistes aan om uit het oog van de storm te geraken.

Uit het jaarverslag van de Studiecommissie voor de Vergrijzing (een commissie binnen de Hoge Raad van Financiën) blijkt dat de sociale uitgaven door de vergrijzing tegen 2060 enorm zullen toenemen.

Eén ding moge daarbij duidelijk zijn: België heeft zijn vergrijzingskosten niet onder controle. Een hele generatie babyboomers staat klaar om met pensioen te gaan, waardoor de pensioenlasten enorm oplopen. En daar is onvoldoende op geanticipeerd. “Er is geen of een veel te kleine spaarpot”, aldus de economen Koen Schoors en Gert Peersman. In hun nieuwe boek “De perfecte storm” stellen zij een aantal pistes voor om uit die storm te geraken.

Ons wettelijk pensioenstelsel en onze gezondheidszorg zijn gebaseerd op een repartitiestelsel. De jongeren (en gezonde mensen) van vandaag betalen voor de ouderen en zorgbehoevenden van vandaag. Het probleem is dat er alsmaar minder jonge en gezonde schouders zijn voor een groeiende groep oudere en minder gezonde mensen. Dat is op termijn niet houdbaar. Bovendien gaan we steeds vroeger op pensioen (hoewel de wettelijke pensioenleeftijd 65 jaar is, ligt de effectieve pensioenleeftijd heel wat jaartjes lager).

Volgens de auteurs haalt de babyboomgeneratie tijdens hun leven gemiddeld 60.000 euro meer uit het systeem in de vorm van pensioenen en gezondheidszorg dan dat ze er hebben ingestopt (via bijdragen op het loon), terwijl dat voor de jongere generaties net omgekeerd zal zijn. Naast een financieel drama is een generatieconflict dan ook niet ondenkbaar.

Pijnlijke oplossingen

De auteurs stellen in hun boek (*) volgende (pijnlijke) oplossingen voor om uit de impasse te raken:

– Het afschaffen van het brugpensioen, evenals van het vervroegd pensioen (tegen 2016 zal dat op 62 jaar liggen, maar dat is volgens de auteurs een onvoldoende maatregel).

– Het optrekken van de pensioenleeftijd tot 67 jaar : de pensioenleeftijd zou gekoppeld moeten worden aan de levensverwachting. De auteurs geven wel aan dat de overheid de bedrijven moet stimuleren om oudere werknemers aan te werven of te behouden.

– De verlaging van de lasten op arbeid

– De verhoging van de btw

– De verhoging van de lasten op kapitaal

Hervormingen

Voor minister van Pensioenen Van Quickenborne is het duidelijk dat de reeds genomen hervormingen slechts een eerste stap zijn in een lange reeks hervormingen die nog moet komen. Hij wil vooral focussen op het vervroegd pensioen, eerder dan op de pensioenleeftijd van 65 jaar (die de auteurs van het boek naar 67 zouden willen brengen). Omdat volgens hem “Het probleem niet ligt bij de 65-jarigen, maar bij de groep tussen 55 en 65 jaar”.

(*) De perfecte storm, Hoe de economische crisis de wereld overviel en vooral: hoe we eruit geraken, uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts, ? 22,5