Scheiding van goederen, een keuze van het verstand?

Scheiding van goederen klinkt niet romantisch. Maar je hoeft niet alles te scheiden. Je kan het stelsel ook net kiezen om elkaars vermogens veilig te stellen. En de laatste wetsaanpassing zorgt voor extra bescherming voor de partner met het kleinste vermogen.

Trouwen biedt vandaag nog altijd de beste bescherming. Wettelijke samenwoners hebben wel een beperkt erfrecht en zijn ook op andere vlakken gelijkgesteld met gehuwde paren, maar er zijn nog altijd verschillen. Het overlevingspensioen bijvoorbeeld is enkel weggelegd voor getrouwde koppels.

Als je trouwt, kan je kiezen tussen verschillende stelsels. Je kan alles gemeenschappelijk maken, je kan kiezen voor het wettelijk stelsel (alles gemeenschappelijk vanaf het huwelijk met uitzondering van schenkingen of erfenissen) of een scheiding van goederen. Dat laatste stelsel biedt de grootste autonomie. De partners bouwen elk hun eigen vermogen op. Het is het ook interessant voor zelfstandigen en ondernemers. Als één van de echtgenoten een zelfstandige activiteit uitoefent , waarbij er een risico op het aangaan van schulden bestaat, stellen ze zo het vermogen van hun partner veilig.

Een beperkt gemeenschappelijk vermogen

Maar je hoeft niet alles gescheiden te houden. Je kan ook een beperkt gemeenschappelijk vermogen toevoegen. Daar kan je dan bijvoorbeeld de gezinswoning en de huisraad in onder brengen. Dat biedt het voordeel dat je voor dat gemeenschappelijk vermogen een keuzebeding kan invoeren in je huwelijkscontract. Als een van de partners overlijdt kan de langstlevende dan bijvoorbeeld voor de volle eigendom van gezinswoning en huisraad kiezen. Zo’n keuzebeding is enkel mogelijk voor gemeenschappelijke goederen. Zo combineer je als koppel de voordelen van een stelsel van scheiding van goederen en een stelsel van gemeenschap.

Wat met de gezinswoning?

Stel dat de gezinswoning op naam van één van de partners staat en het koppel is getrouwd met scheiding van goederen. Kan die partner zijn/haar wederhelft uit het huis zetten, of de woning verkopen of er een hypotheek op nemen? Neen! Het is niet omdat je met scheiding van goederen getrouwd bent, dat de partner op wiens naam de woning staat het huis kan verkopen of hypothekeren zonder de toestemming van de andere partner. Dat is enkel het geval voor koppels die feitelijk samenwonen.

Iets anders is het erven van de gezinswoning. Ben je getrouwd met scheiding van goederen, dan erf je het vruchtgebruik van de nalatenschap van je partner, dus ook het vruchtgebruik van de gezinswoning. Tenzij je zoals hoger gezegd toch een beperkt gemeenschappelijk vermogen zou toevoegen waarin je de gezinswoning onderbrengt en daar een keuzebeding aan koppelt, met onder meer de keuze voor de volle eigendom van de gezinswoning.

Ongelijke vermogens

Een grote autonomie kan een voordeel zijn, maar soms zijn er grote verschillen tussen de vermogens van de partners. Eén partner heeft bijvoorbeeld minder gewerkt en meer gezinstaken opgenomen. Dat verschil zal de partner die minder verdiend heeft parten spelen als het koppel uit elkaar zou gaan. Daar houdt de wetgever sinds 2018 rekening mee, maar dan moet het koppel dat trouwt met scheiding van goederen wel een verrekenbeding opnemen in hun huwelijkscontract.

De bedoeling van dit beding is dat beide partners evenwaardig delen in het vermogen dat werd opgebouwd sinds het huwelijk. De partners kiezen hoever ze daarin gaan. Ze kunnen alle ‘aanwinsten’ (buiten schenking of erfenis) delen of minder ver gaan. Ze kiezen ook wanneer ze dit verrekenbeding zullen kunnen inroepen. Bijvoorbeeld enkel bij overlijden, of enkel bij scheiding of in beide gevallen.

Dan is er ook nog de rechterlijke billijkheidsclausule die ze in het huwelijkscontract kunnen opnemen. Dan kan de echtgenoot die bijvoorbeeld niet meer heeft kunnen werken omwille van gezondheidsredenen via de rechter een vergoeding vragen aan de andere echtgenoot.