© Getty Images

Nieuwbouw of verbouwing moet aan hele reeks normen voldoen

Of je nieuw bouwt, renoveert of sloopt en heropbouwt, er komt vandaag heel wat bij kijken. Ecologisch bouwen is de norm in heel het land. Maar dit houdt heel wat meer in dan energie besparen. Het gaat ook om energie opwekken, recuperatie van regenwater, enz.

NIEUWBOUWWONINGEN

Sinds 2006 moeten nieuwbouwwoningen voldoen aan de EPB-regelgeving, wat staat voor EnergiePrestatie- en Binnenklimaat. Deze vereisten zorgen ervoor dat het energieverbruik van een nieuwe woning van meet af aan beperkt is. De EPB-vereisten leggen onder meer een verplicht isolatieniveau, ventilatie, maatregelen tegen oververhitting en het gebruik van hernieuwbare energie op. De EPB-eisen verschillen van gewest tot gewest en worden ook anders uitgedrukt. Zo kennen Wallonië en Brussel het S-peil niet. Maar al verschillen de EPB-eisen naargelang de regio, het doel is wel om vanaf dit jaar (2021) energie-neutrale woningen te bouwen. In Vlaanderen is BEN (Bijna Energie Neutraal) de norm en Q-ZEN (Quasi Zéro Energie) in Wallonië. Een BEN- woning verbruikt weinig energie voor verwarming, ventilatie, koeling en warm water. De nodige energie wordt voornamelijk uit hernieuwbare energiebronnen gehaald. Dit zijn de Vlaamse normen:

E-peil. Het energieverbruik wordt uitgedrukt in een E-peil. Bij de start in 2006 lag dat voor nieuwbouw op E100, sinds 2021 mag dat nog maximaal E30 bedragen of een daling met 5 E-punten ten opzichte van vorig jaar.

S-peil. Het K-peil dat de isolatiewaarde van een gebouw aanduidt, werd in Vlaanderen een paar jaar geleden vervangen door het S-peil of Schilpeil. Dat moet ervoor zorgen dat de isolatiegraad van een gebouw eerlijker wordt benaderd. Het K-peil was nadelig voor kleinere volumes. Het S-peil is ook meer dan enkel het isolatiepeil. Het kleeft een waarde op de netto-energiebehoefte, de isolatiewaarde en de luchtdichtheid samen. De Vlaamse overheid legde bij de invoering van het S-peil vanaf 2018 S31 als norm op, en moest tegen 2021 verder dalen tot S28. Dat laatste is een jaartje uitgesteld. Voor bouwaanvragen in 2021 geldt nog S31. Die norm staat op je vergunningsaanvraag. Het Vlaamse Energie- en Klimaatagentschap controleert dit. Haal je de norm niet, dan betaal je een boete.

Hernieuwbare energie Bij nieuwbouw of bij een grondige energetische renovatie is hernieuwbare energie verplicht. Bouwers kunnen vrij kiezen uit verschillende vormen van hernieuwbare energie: zonne-energie voor elektriciteit of warmte, warmtepomp, ketel op biobrandstof. Als het niet mogelijk is om hernieuwbare energie te voorzien in de woning zelf kan je participeren in een project voor hernieuwbare energie of een E-peil halen dat 10% lager is dan de norm.

RENOVATIE

Voor een gewone renovatie blijven de eisen eerder beperkt. Zo moeten nieuwe of vernieuwde en nageïsoleerde buitenmuren, daken, vloeren en ramen voldoen aan maximale U-waarden, moet er in nieuwe ruimtes of bij nieuwe ramen ventilatie worden geplaatst, en moeten nieuwe technische installaties aan minimale rendementseisen voldoen.

Voor een ingrijpende energetische renovatie zijn de vereisten ingrijpender. Hier geldt vandaag een E-70-peil en vanaf 2022 E-60. Verder zijn dezelfde isolatievereisten als voor nieuwbouw van toepassing, is een volledig ventilatiesysteem verplicht en moet een minimumaandeel hernieuwbare energie worden voorzien. Sinds begin 2018 bedraagt dit aandeel 15kWh/m2 vloeroppervlak.

Premie en lening voor energierenovatie

Oorspronkelijk werd de EPC-labelpremie alleen voorzien voor Vlamingen die in 2021 een woning kochten. De Vlaamse Regering heeft echter beslist om de premie te betalen aan iedereen die binnen de vijf jaar zijn woning energetisch verbetert. Vlamingen die een woning met een oorspronkelijk EPC-label E of F energetisch verbeteren naar een label A, B of C zullen respectievelijk een premie van 5000 euro, 3750 euro of 2500 euro krijgen. Voor wooneenheden (appartementen) met label D, E of F die gerenoveerd worden naar label A of B wordt een premie voorzien van respectievelijk 3750 euro of 2500 euro. De maximale premie is hier dus 3750 euro.

Deze premies zijn niet cumulatief. Er wordt maximaal 5000 euro uitbetaald. Dus als je een woning van label F renoveert naar label B, zal je een premie krijgen van 3750 euro. Als je dan nog enkele energetische verbeteringen uitvoert, en binnen de voorziene (te tellen vanaf het moment van de eerste renovatiewerken) vijf jaar label A haalt, zal je nog 1250 euro bijkrijgen, zodat de premie op 5000 euro eindigt voor label A.

De labelpremie vervangt de totaalrenovatiebonus en komt bovenop de individuele premies die blijven doorlopen.

Wie een woning of appartement verwerft vanaf 2021 (notariële akte, schenking of erfenis bij overlijden in 2021) én die binnen de 5 jaar grondig energetisch renoveert, kan bovendien in aanmerking komen voor een renteloze lening.

Een brochure over de labelpremie en de renteloze lening vind je op www.vlaanderen.be/renteloze-lening-voor-nieuwe-eigenaars-vanaf-2021-bij-energierenovatie

RENOVEREN OF SLOPEN EN HEROPBOUWEN?

Renoveren of slopen en heropbouwen, het is vaak een dunne lijn...En het gaf in het verleden veel aanleiding tot discussie. Zo was er vaak sprake van “het overgebleven muurtje” als bewijs dat het om een renovatie van een woning ging en niet om een nieuwbouwwoning. Het verschil is financieel dan ook erg groot. Nieuwbouwwoningen vallen onder een btw-tarief van 21%, voor een renovatie geldt een btw-tarief van 6%. Maar momenteel kan je van een interessante opportuniteit genieten: van 1 januari 2021 tot eind 2022 zorgt een federale maatregel ervoor dat slopen en heropbouwen ook aan 6% BTW kan. Buiten de 32 steden en gemeenten waar de regeling permanent is, moeten wel volgende voorwaarden voldaan zijn: het is je enige en eigen woning (je mag er dus geen andere hebben, tenzij je een huis hebt geërfd) en je vernieuwbouwwoning mag nog maximaal 200 m² bedragen als het gaat om een huis en maximaal 100 m² in het geval van een appartement. Vernieuwbouwers kunnen zo tienduizenden euro’s besparen op hun bouwproject. Hou er rekening mee dat het verlaagde tarief van 6% btw enkel geldt voor de afbraak- en opbouwwerken zelf.

Dit wat de btw op de werken betreft. Iets anders is het registratierecht dat je betaalt bij de aankoop van een woning. Het tarief voor de aankoop van de enige, eigen gezinswoning bedraagt in Vlaanderen normaal 6%. Maar dat kan zakken naar 5% voor kopers die hun woning ‘ingrijpend energetisch renoveren’. Dit geldt ook voor wie een woning sloopt en (gedeeltelijk) heropbouwt. Ofwel vraag je als koper onmiddellijk het verlaagd tarief van 5%, ofwel vraag je een teruggave aan Vlabel (Vlaamse Belastingdienst) binnen de 5 jaar. Dan moet je een EPC-Bouw voorleggen, een certificaat dat de energiezuinigheid van de woning aanduidt.

Lees ook: Bouwen of renoveren: 5 vragen aan Marc Dillen, directeur- generaal van de Vlaamse Confederatie Bouw

De rechtsrubriek in het zomernummer van Plus Magazine staat in het teken van de woning: ruimtelijke ordening en bouwovertredingen, de gezinswoning belastingvrij erven, je tuin verzekeren, burenhinder... Nu te koop in de krantenwinkel.

Partner Content