© iStock

Nalaten en schenken aan een vriend

In Vlaanderen bestaat de ‘vriendenerfenis’. Toch schenken mensen vaak liever dan dat ze nalaten. Tijdens je leven iemand plezier doen of helpen geeft voldoening. Maar let op, want er staat een rem op jouw gulheid.

In Vlaanderen kan je een ‘vriendenerfenis’ nalaten. Dit is een bedrag dat je op een voordeligere manier kan nalaten aan iemand die normaal een hoog percentage erfbelasting zou betalen. Tot maximaal 15.000 euro betaalt de vriend 3% (het tarief van de erfgenamen in rechte lijn). Hij doet dan een voordeel van 3.300 euro egenover de normale, hogere tarieven. Je moet dit wel als dusdanig in je testament zetten. Je kan één of meerdere vrienden aanduiden in je testament, maar het voordeel geldt maar één keer. Als je meerdere personen aanwijst die van deze vermindering kunnen genieten, en die personen erven samen meer dan 15.000 euro dan zal de vermindering toch maar toegepast worden op het bedrag van 15.000 euro. De vermindering van 3.300 euro geldt dus voor hen samen, in verhouding tot hun persoonlijke verkregen bedrag.

In de andere gewesten bestaat de vriendenerfenis niet, maar Brussel en Wallonië kennen nog de techniek van het duolegaat, die in Vlaanderen werd afgeschaft.

Je kan natuurlijk ook tijdens je leven je vrienden of een goed doel een financieel duwtje in de rug geven. Voor de goede doelen is dat zelfs gratis. Zij betalen geen schenkbelasting meer in Vlaanderen.

FISCAAL

Schenk je een geldsom, dan kan je dat belastingvrij doen als je nog 3 jaar leeft in Vlaanderen of Brussel, 5 jaar in Wallonië. Je kan er ook voor kiezen om de schenking te laten registreren. Jouw vriend betaalt dan een laag tarief. In Vlaanderen en Brussel is dat 7%, in Wallonië 5,5 %voor de akten van roerende schenkingen verleden vanaf 1 januari 2018. Dit is een vlak tarief, dat dus niet stijgt naargelang je een grotere som schenkt. Bij een geregistreerde schenking maakt het niet uit of de schenker nog 3 (of 5 jaar) leeft.

TEVEEL GESCHONKEN?

Dat wat de belasting op de schenking betreft. Maar hoe zit het met het erfrecht? Want het is best mogelijk dat jij tijdens je leven heel wat geschonken hebt aan je vrienden of een goed doel, maar dat je ook reservataire erfgenamen hebt. Dat zijn erfgenamen die in elk geval recht hebben op een stuk van jouw nalatenschap: jouw echtgeno(o)t(e) en je kinderen. Wettelijk samenwonende partners erven wel (beperkt) van elkaar, maar hebben geen reservatair deel en feitelijke samenwoners erven helemaal niet, tenzij je een testament maakt.

Bij jouw overlijden wordt je nalatenschap ‘wedersamengesteld’. Er wordt dan niet enkel gekeken naar wat er vandaag is, maar de vroegere schenkingen die jij deed worden er fictief bijgeteld. Van deze wedersamengestelde nalatenschap krijgen jouw kinderen en jouw partner in principe hun reservatair deel. En dan kunnen de vroegere schenkingen aan vrienden wel eens te groot zijn uitgevallen...

Wat gebeurt er dan? Jouw kinderen of partner kunnen voor de rechtbank eisen dat ze hun reservatair deel krijgen. Voor jouw kinderen is dat de helft van jouw wedersamengestelde nalatenschap. Jouw echtgeno(o)t(e) heeft recht op de helft van het vermogen in vruchtgebruik, en minimaal het vruchtgebruik op de gezinswoning en de huisraad.

Dat betekent dat jouw vriend of het goede doel waar jij tijdens je leven aan schonk misschien een stuk moeten teruggeven.

Heb je geen kinderen of huwelijkspartner, dan kan je onbeperkt schenken aan wie je wil. Jouw erfenis gaat dan naar jouw wettelijke erfgenamen: je samenwonende partner, je ouders, je broers en zussen,... Die erven wel, maar ze kunnen geen minimumdeel opeisen. Ook je ouders hebben geen reserve meer.

Partner Content