Koop geen groene kat in een zak
Europa neemt het voortouw richting een meer duurzame economie. En zorgt er tegelijk voor dat je binnenkort makkelijker kan oordelen of een belegging echt duurzaam is.
In België vertegenwoordigen duurzame beleggingen vandaag 5% van de markt. Maar het aanbod is sterk toegenomen en de geïnvesteerde bedragen stegen in één jaar tijd met 40%. De idee lijkt ook aanlokkelijk: je belegt je geld en tegelijk werk je aan een betere samenleving. “Klinkt mooi, behalve dat de belangstelling van beleggers en vermogensbeheerders voor duurzaam, groen, ethisch of sociaal beleggen niet altijd in verhouding staat tot de kwaliteit van de fondsen”, betreurt Charlaine Provost van Financité, een netwerk dat ethiek in geldzaken promoot.
Uit hun rapport 2020 blijkt dat de meeste fondsen die zichzelf als maatschappelijk verantwoord bestempelen, bij hen een negatieve beoordeling krijgen. “Beleggingsfondsen die beweren maatschappelijk verantwoord bezig te zijn, moeten geen wettelijke verplichtingen nakomen en kunnen investeren in wat ze willen”, stelt Provost. “Vandaar dat 279 fondsen, die investeren in bedrijven of staten die op onze zwarte lijst staan en dus ethisch onaanvaardbaar zijn – bijvoorbeeld omdat ze nog steeds te veel activa hebben in vervuilende sectoren zoals olie – een slechte beoordeling van ons krijgen.”
HOE WEET JE OF EEN FONDS ECHT DUURZAAM IS?
We leggen de vraag voor aan specialisten van Triodos Investment Management, de Europese referentie voor duurzaam beleggen. “Het aanbod van producten met labels als groen en duurzaam neemt toe. Maar dit maakt het voor beleggers ook steeds moeilijker om deze producten en hun beloften correct in te schatten en te vergelijken”, stellen ze bij Triodos. “Vooral omdat sommmige fondsen meer lijken in te spelen op modeverschijnselen en marketingtrends, dan dat ze een reële impact hebben. De term duurzaam is op geen enkele manier beschermd. Iedereen kan hem naar goeddunken gebruiken. In een poging om het investeerders wat makkelijker te maken, zijn de voorbije jaren verschillende, vaak nationale duurzaamheidslabels gecreëerd. Maar ze baseren zich allemaal op andere criteria bij de beoordeling van beleggingsproducten, wat zeker niet bijdraagt tot transparantie.”
EU-CLASSIFICATIE HELPT TE VERGELIJKEN
“In deze context is het nieuwe classificatiesysteem voor duurzame beleggingsproducten van de EU een belangrijke stap voorwaarts”, vervolgt Triodos Investment Management. Dat systeem bepaalt voortaan welke economische activiteiten als duurzaam kunnen worden bestempeld. “Anders gezegd: de term duurzaam zal duidelijk worden afgebakend. Vermogensbeheerders zullen moeten bekendmaken in hoeverre hun producten aan de criteria voldoen en of ze geen negatieve impact hebben. Dit zorgt voor een uniforme aanpak, maakt vergelijken makkelijker en versterkt het beleggersvertrouwen. En zal uiteindelijk ook voor een marktswijziging zorgen, omdat onbetrouwbare groene producten zullen afnemen.”
Eén kleine nuance toch: het classificatiesysteem van de EU houdt voorlopig enkel rekening met groene duurzaamheidscriteria, niet met andere belangrijke factoren zoals het sociale karakter van een belegging. Deze factoren kunnen in een later stadium aan de classificatie worden toegevoegd.
CHECK DE GELOOFWAARDIGHEID VAN JE FONDS
Véronique Chapplow is investment director bij M&G Investments, een belangrijke fondsenbeheerder in Europa. Ze geeft tips waarmee je kan nagaan of een fonds echt duurzaam is. Je goed informeren staat voorop. De nieuwe EU-maatregelen zullen binnenkort meer duidelijkheid brengen.
- Zorg dat je aan duidelijke en transparante productinformatie geraakt.
- Vraag alle informatie van de onderliggende activa van de fondsen op, om na te gaan of er geen sprake is van greenwashing. Dit groenwassen slaat op het groener maken of ecologischer voorstellen van praktijken die eigenlijk niet milieuvriendelijk zijn.
- Controleer in de landen waar de fondsen beschikbaar zijn of ze er bepaalde labels kregen toebedeeld. Let op: de criteria voor een label verschillen van land tot land en zijn geen mirakel-oplossing, maar helpen wel om een eerste bescherming te bieden.
- De Europese SFDR of Sustainable Finance Disclosure Regulation, die de publicatie van informatie over duurzaamheid in de financiële sector reguleert, moet vermogensbeheerders verplichten een aantal indicatoren bekend te maken die hun duurzaamheidsclaims ondersteunen. Naar verwachting zal deze regulering tegen juni 2022 van toepassing zijn.
- De EU-classificatie moet het straks ook mogelijk maken te bepalen welk percentage van de fondsen naar duurzame doelstellingen gaat.
Wat is een duurzaam beleggingsfonds?
Het basisprincipe is hetzelfde als bij alle andere beleggingsfondsen. Een fonds is een grote korf waarin het geld van veel investeerders wordt samengebracht. Het is dus een collectieve portefeuille die investeert in financiële producten, onder andere in aandelen. De aandelenkorven zijn mede-eigendom, waardoor kleine beleggers toegang krijgen tot financiële producten die normaal gesproken voor hen niet toegankelijk zijn. Deze fondsen worden beheerd door financiële beheersmaatschappijen, die deze beleggingen moeten laten groeien. Er is een veelheid aan fondsen. Sommigen richten zich op sectoren zoals geneesmiddelen, andere op landbouw en voeding, enz.
Het bijzondere aan duurzame fondsen is dat ze idealiter aan verschillende criteria voldoen, zoals de betrokkenheid van de bedrijven bij de bescherming van het milieu, maar ook goed bestuur en respect voor de rechten van werknemers. Ze beloven de belegger dat zijn geld een positieve impact zal hebben op het milieu en eventueel op sociale rechten. Hun toegevoegde waarde moet dus zowel financieel als moreel zijn.