Jouw tontine kan veel geld kosten!

Via een tontine bleven ongehuwde koppels die samen een huis kochten niet in de kou staan als één van hen overleed. Maar de wet veranderde.

Tontine en beding van aanwas

Om van elkaar te kunnen erven hebben alle samenwonenden (wettelijke en feitelijke) lange tijd een testament moeten maken. Zij waren immers geen wettelijke erfgenaam van elkaar. En als ze elkaar begunstigden in een testament, dan betaalden ze de hoge successierechten ’tussen vreemden’.

De tontine (en later het beding van aanwas) was daarom een veel gebruikte oplossing. Deze clausule werd opgenomen in de aankoopakte en zorgde ervoor dat bij overlijden, het deel van de overleden partner naar de andere partner ging mits betaling van registratierechten van 10% in Vlaanderen en 12,5% in Wallonië en Brussel.

Nieuw erfrecht

Intussen is het (erf)recht geëvolueerd.

– In 1988 werd het statuut van de wettelijke samenwonenden ingevoerd (samenwoners die een verklaring afleggen bij de burgerlijke stand en daar rechten en plichten aan ontlenen).

– In 2007 kregen de wettelijk samenwonenden een beperkt erfrecht: het vruchtgebruik op de gezinswoning en de huisraad. Wettelijk samenwonenden die elkaar meer willen toekennen moeten wel nog altijd een testament maken en feitelijk samenwonenden hebben tot vandaag geen erfrecht. Zij moeten sowieso nog altijd een testament maken om elkaar te laten erven. Als ze elkaar aangeduid hebben als erfgenaam betalen de feitelijk samenwonenden in Vlaanderen dezelfde tarieven successierechten als de gehuwden en de wettelijk samenwonenden als ze minstens 1 jaar samenwonen.

– In Vlaanderen werd in 2007 het aandeel van de langstlevende partner in de gezinswoning vrijgesteld van successierechten (nu erfbelasting in Vlaanderen). Dit zowel voor wettelijk samenwonenden, gehuwden en feitelijk samenwonenden die al 3 jaar samenwoonden. Later voerden Brussel en Wallonië ook deze vrijstelling in. In Wallonië is ze wel beperkt tot ? 160.000. Het gevolg is dat de samenwonende partners vaak geen successierechten/erfbelasting meer betalen op de gezinswoning.