Je huisdier opnemen in je successieplanning

Karl Lagerfeld liet zijn kat een heel vermogen na. Laat dit jou niet op ideeën brengen, want een huisdier laten erven kan juridisch niet. Hoe zorg je dan dat jouw huisdier niets tekort komt als jou iets overkomt?

Dieren kregen recent een nieuwe definitie in ons Burgerlijk Wetboek. Voortaan staat in artikel 3.39, lid 1 te lezen: ‘Dieren hebben een gevoelsvermogen en hebben biologische noden’. Zij worden dus niet langer als een voorwerp beschouwd, zoals vroeger het geval was. Maar juridisch verandert er niets, want in datzelfde artikel staat dat ‘de bepalingen met betrekking tot lichamelijke voorwerpen op dieren van toepassing zijn’. Het gaat dus om een symbolische aanpassing, al is die niet onbelangrijk. Het zegt ook iets over hoe wij als samenleving met onze dieren willen omgaan.

Almaar vaker stellen mensen met huisdieren zich de vraag hoe ze ervoor kunnen zorgen dat hun dier niets tekort komt als hen iets overkomt. We legden de vraag voor aan Bart Chiau, professor economie aan de UGent en zelf een hondenliefhebber: “Als mensen advies vragen over hun successieplanning gaat dit over veel meer dan over het doorgeven van hun financieel vermogen”, stelt hij.

“Het gaat vaak over het beschermen van wie je dierbaar is. Dat geeft gemoedsrust. In die context wordt soms de vraag gesteld: wat kan ik voor mijn huisdier doen? Dat is voor veel mensen als een gezinslid. Zeker mensen die alleen zijn, maken zich vaak zorgen over wat er moet gebeuren met hun dier als zij er niet meer zijn. Want je huisdier kan zijn baasje natuurlijk overleven en als je niets voorziet zal jouw dier meestal naar een asiel worden gebracht. Een mens kan je laten erven, een dier nog steeds niet. Wat je dan wel kan doen, zijn eigenlijk drie dingen: je kan werken via een testament, via een zorgvolmacht of via een private stichting.”

Het testament

“Jij maakt een testament onder last, waarin je een som nalaat, bijvoorbeeld aan jouw beste vriend. Je bepaalt in je testament dat jouw vriend die som moet besteden aan de verzorging/opvang van jouw huisdier”, legt Bart Chiau uit. “Omschrijf duidelijk wat die opdracht inhoudt. Wat als het dier geopereerd moet worden, bijvoorbeeld? En zorg ervoor dat de som die je nalaat in verhouding is tot wat je vraagt”, raadt hij aan. “Laat je je vriend te weinig na, dan zal hij allicht de nalatenschap verwerpen. In elk geval is het belangrijk dat je hierover vooraf met jouw vriend een gesprek hebt. Vergeet ook niet dat jouw vriend erfbelasting zal moeten betalen op die som en die kan in de hoge schijven oplopen tot 55% of 80% naargelang het gewest.”

Kan je die hoge erfbelasting vermijden? “Om ze te vermijden kan je vooraf een som schenken. Ofwel via een belastingvrije hand- of bankgift, maar dan moet je na de schenking nog drie jaar leven, vijf jaar in Wallonië. Ofwel via een geregistreerde schenking – voor vrienden geldt 7% schenkbelasting in Vlaanderen en Brussel, 5,5% in Wallonië”, aldus Bart Chiau.

Kan iemand controleren of je testament correct wordt uitgevoerd? “Je kan een testamentuitvoerder aanstellen”, geeft Chiau mee. “Dat is iemand die nagaat of je testament wordt uitgevoerd zoals jij dat wenst. Maar de meeste mensen zullen een som voor de verzorging van hun dier nalaten aan iemand die ze vertrouwen. Toch blijft een voorafgaand gesprek heel belangrijk!”

De zorgvolmacht

“Een tweede manier om iets te voorzien voor jouw huisdier, is een zorgvolmacht maken”, gaat Bart Chiau verder. “Dit is een lastgevingsovereenkomst die je opstelt bij de notaris. In een zorgvolmacht duid jij iemand aan die in jouw plaats beslissingen mag nemen over jouw goederen of over jouw persoon. Hier geef jij geen som geld aan iemand, maar laat je iemand anders beslissen. Je kan daar uitdrukkelijk in opnemen dat jouw vriend mag beslissen wat er met jouw hond zal gebeuren als jij dat niet meer kan. Je kan bijvoorbeeld ook iemand aanduiden die over de keuze van een woon-zorgcentrum mag beslissen. Vooraf bespreek je met hem of haar dat je naar een woon-zorgcentrum wil waar je hond toegelaten is. Let wel, een zorgvolmacht stopt als de persoon overlijdt. Wil je iets voorzien voor je huisdier als je er niet meer bent, dan moet je alsnog een testament maken.”

De private stichting

“Een derde manier om vooraf iets voor je dier te regelen, is de private stichting, al zal dit in de praktijk niet zo vaak gebeuren”, weet Bart Chiau. “Zo’n private stichting moet een belangeloos doel hebben en de zorg voor huisdieren beantwoordt daaraan.” Hoe werkt dit juist? “De stichting moet over werkingsmiddelen beschikken. Het kapitaal kan bestaan uit geld om bijvoorbeeld de dierenarts te betalen, maar ook uit bijvoorbeeld onroerend goed om de huisvesting van je huisdier te verzekeren. Belangrijk is ook dat je bepaalt wat er met de rest van het geld moet gebeuren mocht je huisdier overlijden. Dat zou je dan bijvoorbeeld kunnen nalaten aan een vzw die zich bezighoudt met dierenwelzijn.”