Hoe laat ik een schenking terugkeren?

Kan je ervoor zorgen dat een huis dat je schenkt, bijvoorbeeld aan een kleinkind, terug in je bezit komt als dit kleinkind voor jou zou overlijden?

Een lezer vraagt: Ik wil mijn huis aan mijn kleindochter schenken, maar ik wil niet dat zij het kan verkopen zonder mijn toestemming. Ik wil ook dat het huis terug in mijn bezit komt als zij voor mij overlijdt. Is dat juridisch mogelijk?

Antwoord van de Plus-jurist: Als je enkel de naakte eigendom van je huis aan je kleindochter schenkt en zelf het vruchtgebruik behoudt, kan je kleindochter het huis niet verkopen zonder jouw toestemming, vermits zij geen volle eigenaar is. Bij het schenken van een onroerend goed met voorbehoud van vruchtgebruik moet er wel schenkbelasting worden betaald op het volledige bedrag: niet enkel op de naakte eigendom. Bij je overlijden wordt je kleindochter dan volle eigenaar van het huis, zonder dat ze nog erfbelasting moet betalen.

In de schenkingsakte kan je een clausule van terugkeer opnemen die ervoor zorgt dat jij terug volle eigenaar wordt als je kleindochter voor jou overlijdt. Zo’n beding werkt ontbindend: het is dan alsof de schenking niet heeft plaatsgevonden. Zelf moet je dan geen erfbelasting betalen, maar de schenkbelasting die werd betaald bij de schenking van de naakte eigendom, kan je niet terugvorderen. Laat je een beding van terugkeer opnemen in de schenkingsakte, dan gebeurt de terugkeer bij het overlijden van je kleindochter automatisch. Enkel als je het beding optioneel maakt, heb je zelf nog de keuze. In Vlaanderen hangt daar wel een prijskaartje aan vast: licht je de optie, dan is er toch een verkooprecht van 10% verschuldigd. Dat is niet zo in de andere gewesten.