© Getty Images/Tetra images RF

Het duurdere leven van de alleenwoner

35% van de Belgische huishoudens bestaat vandaag uit één persoon. Tegen 2060 zal dat de helft zijn. Al is deze groep heel divers, ze krijgen vaak te maken met dezelfde moeilijkheden.

De federale regering stelde het begrotingsakkoord voor. Dat moet een evenwicht tussen hervorming en investering zijn. Eén van de deelakkoorden gaat over de strijd tegen de energiecrisis. De regering neemt maatregelen om de fors gestegen energieprijzen te milderen, vooral voor consumenten die dat het meest nodig hebben. Het uitgebreid sociaal tarief (sinds de coronacrisis uitgebreid tot ongeveer 1 miljoen gezinnen) wordt verlengd en er komt een bijkomende korting van 80 euro voor mensen die recht hebben op het sociaal tarief. Voor de andere consumenten komt er geen speciale maatregel, maar ook zij zullen zo’n 30 tot 50 euro minder betalen, door de omzetting van een federale heffing in een accijns.

Het is maar één van de lange lijst maatregelen in het kader van het federale begrotingsakkoord (er worden ook maatregelen op regionaal niveau beloofd om de energiefactuur naar beneden te halen), maar de gestegen energieprijs raakt iedereen. In het bijzonder ook mensen die alleen wonen en dus de energiekost van hun woning niet kunnen delen.

Wonen is duur

Een ander punt waar alleenwoners mee kampen zijn de forfaitaire belastingen en taksen. Denken we bijvoorbeeld aan de onroerende voorheffing. Die belasting wordt per gezin betaald en niet volgens het aantal bewoners. Gezinnen met kinderen ten laste hebben bovendien recht op vermindering van de onroerende voorheffing.

“Wonen en de kosten die dat meebrengt is het belangrijkste pijnpunt voor alleenwoners” zeggen Carla Dejonghe, Brussels parlementslid, en Gert Van der Eeken, jurist-economist, die zich beiden inzetten voor All1, een belangenvereniging die opkomt voor de alleenwoners, voor wetenschappelijk onderzoek ijvert en aan de alarmbel trekt bij beleidsmakers. De resultaten van een all1-enquête onder alleenwonenden weerspiegelen voornamelijk een vraag naar eerlijkere belastingen, meer betaalbare woningen (gehuurd of gekocht) en een ‘single’ reflex in het algemeen. Het heersende gevoel is dat het beleid onvoldoende rekening houdt met hun specifieke behoeften en financiële draagkracht in vergelijking met tweeverdieners.”

Meer personenbelasting

Naast de kosten en taksen die met wonen te maken hebben, is ook de personenbelasting niet vriendelijk voor alleenstaanden/alleenwoners. “Wat het beroepsinkomen betreft, behoren alleenstaande werknemers zonder kinderen tot de zwaarst belasten ter wereld. Ze krijgen minder dan de helft van hun brutoloon in handen. “De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) berekende dat een kinderloze single met een gemiddeld inkomen 51,5% belastingen betaalt. Voor een goed verdienende single loopt de belastingdruk in België op tot 60,7%”, geeft Carla Dejonghe mee.” “De belastingfactuur voor gezinnen valt gematigder uit, dankzij specifieke belastingvoordelen”, vult Gert Van der Eeken aan. “Ouders met kinderen ten laste hebben recht op een hogere belastingvrije som. Daardoor wordt op een groter deel van het inkomen geen belastingen betaalt. Voorts is er een gunstige belastingberekening voor gehuwden en wettelijke samenwoners, waarbij één partner geen of weinig inkomsten heeft: het huwelijksquotiënt. Daarmee kan tot 30% van het inkomen van de ene partner fictief worden toegewezen aan de andere. Zo ontsnapt een deel van het inkomen aan de hoogste belastingtarieven bij de ene partner en wordt het tegen een lagere tarief belast bij de andere.”

Bijzondere bijdrage sociale zekerheid

Het begrotingsakkoord houdt niet echt rekening met het duurdere leven van de alleenstaande/alleenwoner. De bijzondere bijdrage voor sociale zekerheid wordt afgeschaft. Maar deze bijzondere bijdrage wordt berekend op het ‘gezinsinkomen’ (met een maximum van 731 euro). Alleenstaanden hebben sowieso een lager ‘gezins­inkomen’ dan een klassiek gezin dat op twee inkomens kan rekenen, waardoor ze minder te winnen hebben wanneer de bijdrage wegvalt.

Politicoloog Dave Sinardet (VUB) benadrukt onder meer op Twitter dat de ingreep “minder voordeel oplevert voor alleenwoners met een laag inkomen” en dat Vivaldi op die manier de al grote fiscale benadeling van alleenwoners versterkt.

Professor fiscaal recht Michel Maus nuanceert dit. “Het gaat om de uitdoving van een crisismaatregel uit 199, een bijdrage, berekend op het gezinsinkomen, waar gezinnen dus al 27 jaar meer toe bijdragen dan alleenwoners. Dat wordt nu een beetje vergeten.”

Partner Content