Goed verzekerd tegen natuurrampen

Rukwinden, felle onweders en overstromingen zullen steeds vaker ons deel zijn. Een verzekering tegen natuurrampen is geen overbodige luxe.

Het KMI wees er onlangs op dat de temperatuur in België in twee decennia tijd gestegen is met 0,9 graden. Op wereldvlak bedraagt de gemiddelde stijging 0,54° C. Een opwarming van het klimaat waarvan de oorzaak – wetenschappelijk aangetoond – bij de mens ligt en waarvan de gevolgen voelbaar zijn. In 20 jaar tijd is het aantal hittegolven toegenomen, zijn de winters een stuk zachter geworden en zorgen felle regens steeds vaker voor overstromingen en ander (water)leed. Natuurlijk vertoont de natuur ook grillen waar de mens niets mee te maken heeft: aardbevingen, tornado’s, vloedgolven,.... Deze natuurrampen kosten ook duizenden slachtoffers per jaar.

Om de materiële schade van al dat klimatologisch geweld te vergoeden was een goede verzekering tegen natuurrampen nodig. En die heeft even op zich laten wachten. Er bestond wel een vergoeding door het Rampenfonds, maar het duurde meestal tergend lang voor de getroffen gezinnen uitbetaald werden (als ze tenminste in aanmerking kwamen). Na 15 jaar discussie wordt de rol van het Rampenfonds grotendeels overgenomen door de verzekeringsmaatschappijen. Het principe is dat iedereen betaalt naargelang de goederen die hij bezit en de mate waarin hij aan het risico is blootgesteld. Niemand mag worden uitgesloten, behalve wie in de toekomst nog in een overstromingsrisicozone bouwt.

Wat zijn de basisprincipes van de wet?

Alle woning- (of brand)verzekeringen omvatten sinds kort een verplichte waarborg natuurrampen. Dat is het gevolg van de wet van 17 september 2005, die de wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst en de wet van 12 juli 1976 betreffende het herstel van zekere schade veroorzaakt aan private goederen door natuurrampen wijzigt. De wet is in werking getreden op 1 maart 2006. Vanaf die datum hadden de verzekeraars de tijd om de waarborg natuurrampen op te nemen in de woonverzekering, ten laatste op de vervaldag van de polis. Alle polissen zouden dus uiterlijk op 1 maart 2007 aangepast moeten zijn.

De nieuwe wet is ongetwijfeld één van de belangrijkste verzekeringswetten van de jongste jaren. Niet in het minst omdat we er zo lang hebben op moeten wachten. Ze omschrijft het toepassingsdomein van de dekking voor natuurrampen in de woningverzekering. Een samenvatting van de belangrijkste punten.

De ‘waarborg natuurrampen’ is een verplichte uitbreiding van alle woningpolissen. De verzekering natuurrampen maakt nu deel uit van de basiswaarborg, daar waar de waarborg vroeger bijna nooit, of alleen heel beperkt werd aangeboden. Slechts enkele maatschappijen waren erin gespecialiseerd. Wie niet verzekerd was, moest aankloppen bij het Rampenfonds, een procedure die niet altijd succes had. Later hebben veel verzekeraars op de wetswijziging geanticipeerd door op eigen initiatief – en meestal als optie – een waarborg natuurrampen aan te bieden.

WEETJE Wanneer u de waarborg natuurrampen beëindigt, beëindigt u automatisch ook de waarborg brand en vice versa.

De waarborg natuurrampen dekt vier belangrijke gebeurtenissen:

• overstromingen
• aardbevingen
• het overlopen of de opstuwing van openbare riolen
• aardverschuivingen of grondverzakkingen (zie hieronder voor de definitie van deze termen).

De vrijstelling (het gedeelte van de schade dat voor rekening van de verzekerde blijft) is beperkt tot ?610 (geïndexeerd) per schadegeval.

Als u een overeenkomst sluit voor een woningverzekering, dan moet daar verplicht een dekking natuurrampen in opgenomen zijn. Maar niets verplicht de verzekeraar om u een contract aan te bieden. Er werd een Tariferingsbureau opgericht om de tariefvoorwaarden te bepalen voor verzekerden die bij de verzekeringsmaatschappijen geen dekking voor natuurrampen tegen de normale marktvoorwaarden kunnen krijgen.

Vanwege de omvang van de te verzekeren risico’s van natuurrampen, werd beslist dat de verzekeraars de schade maar tot een bepaald grensbedrag moeten uitkeren en dat het resterende gedeelte door de Staat zal worden betaald, via het Rampenfonds (officieel: de Nationale Kas voor Rampenschade).

Was uw verzekeraar de wet voor?

Het doel van de wet van 17 september 2005 is duidelijk: de slachtoffers van natuurrampen beter en sneller vergoeden dan het Rampenfonds en de financiële weerslag van een ramp op een solidaire manier over de bevolking verdelen. Het Rampenfonds zal wel nog tussenkomen voor bepaalde sociale categorieën, voor wie het financieel niet mogelijk is om een brandverzekering af te sluiten.

Veel maatschappijen zijn vooruitgelopen op de nieuwe wet. In de praktijk hebben zij na de publicatie van de wet een jaar (of een gedeelte van een jaar) gratis dekking gegeven voor natuurrampen.

Daarna hebben diezelfde maatschappijen hun premies verhoogd. Dat is begrijpelijk, want ze hebben hun waarborgen uitgebreid. Enkele voorbeelden:

AGF Belgium heeft al zijn woningverzekeringen voor panden die zich niet in risicozones bevinden (een risicozone is een zone die blootgesteld is of kan zijn aan herhaalde ernstige overstromingen) uitgebreid met een gratis waarborg tegen natuurrampen. De dekking is met terugwerkende kracht ingegaan op 1 juli 2006.

Voor woningen in een risicozone, werd de polis vanaf de jaarlijkse vervaldatum aangevuld met de extra waarborg, tegen de voorwaarden van het Tariferingsbureau. Wie voor de vervaldag gedekt wilde zijn, kon de waarborg krijgen tegen be-taling van een bijkomende premie van 0,90 promille (wat overeenkomt met een supplement van ?0,9 per verzekerde schijf van ?1000, dus ?90 voor een verzekerd kapitaal van ?100 000).

Avéro Belgium heeft alle contracten binnen het toepassingsgebied van de wet onmiddellijk met de wettelijke waarborg uitgebreid, zonder op de jaarlijkse vervaldag van de polissen te wachten.

Bij Axa Belgium kregen de verzekerden die tegen aardbeving gedekt waren de volledige waarborg voor natuurrampen vanaf de inwerkingtreding van de wet (zonder premietoeslag!). De andere verzekerden konden een vervroegde dekking vragen, waarna hun contract op de volgende jaarlijkse vervaldag werd aangepast.

Fortis AG (Fortis Insurance Belgium) gaf de waarborg gratis voor alle risico’s in zones met gering risico, een segment dat meer dan 90 % van de portefeuille vertegenwoordigt.

Bij Nateus werden de waarborgen natuurrampen sinds 1 maart 2006 aangeboden aan heel de portefeuille van eenvoudige risico’s.

En deze lijst is verre van volledig...

Wat zijn natuurrampen volgens de wet?

De wet zegt heel duidelijk wat natuurrampen precies zijn. Het betreft:

a) een overstroming, te weten het buiten de oevers treden van waterlopen, kanalen, meren, vijvers of zeeën ten gevolge van atmosferische neerslag, het smelten van sneeuw of ijs, een dijkbreuk of een vloedgolf;

b) een aardbeving van natuurlijke oorsprong die:

• tegen dit gevaar verzekerbare goederen vernietigt, breekt of beschadigt die binnen 10 kilometer van het verzekerde gebouw liggen;
• werd geregistreerd met een minimale magnitude van vier op de schaal van Richter, evenals de overstromingen, het overlopen of het opstuwen van openbare riolen, de aardverschuivingen of -verzakkingen die eruit voortvloeien;

c) het overlopen of een opstuwing van openbare riolen veroorzaakt door het wassen van het water of door atmosferische neerslag, een storm, het smelten van sneeuw of ijs of een overstroming

d) een aardverschuiving of grondverzakking, te weten een beweging van een belangrijke massa van de bodemlaag die goederen vernielt of beschadigt, welke geheel of gedeeltelijk te wijten is aan een natuurlijk fenomeen anders dan een overstroming of een aardbeving.

Welke uitbreidingen stellen de verzekeraars voor?

Sommige maatschappijen geven een uitgebreidere dekking dan wat de wet bepaalt.

• De verzekeringsmaatschappijen bepalen zelf welke goederen ze tegen hun eigen voorwaarden verzekeren en welke ze tegen de voorwaarden van het Tariferingsbureau verzekeren omdat ze in een zone liggen die als ‘gevaarlijk’ beschouwd wordt.

Sommige verzekeraars geven voor de goederen die ze tegen hun eigen voorwaarden verzekeren een ruimere waarborg dan de wettelijke, met lagere tarieven en vrijstellingen.

• Verschillende verzekeraars (Axa Belgium, Fortis Insurance Belgium – het vroegere Fortis AG -, Nateus, P&V Verzekeringen, enz.) hebben het begrip natuurramp verruimd tot ‘de schadelijke gevolgen van de afvloeiing of verzameling van regenwater dat na een uitzonderlijk zware neerslag niet door de openbare riolen of een andere installatie voor de verzameling en afvoer van water kan worden verzameld of verwijderd’.

In feite liepen ze daarmee vooruit op een verwachte uitbreiding van de wettelijke definitie. Die is er ook gekomen, want sinds kort zegt de wet dat het begrip overstroming voortaan ook “het afvloeien van water wegens onvoldoende absorptie door de grond ten gevolge van atmosferische neerslag”omvat.

Nog mooier: de uitbreiding is met terugwerkende kracht geldig vanaf 1 maart 2006, dus de datum waarop de wet in werking is getreden.

• Voor het overige vermelden we drie voorbeelden (er zijn er meer) van dekkingen die verder gaan dan het wettelijke minimum:

1. aardbevingen kunnen gedekt zijn zonder verwijzing naar de schaal van Richter (volgens de wet geldt de verzekering pas vanaf een aardschok met een grootte van 4), en zonder verwijzing naar een straal in kilometers waar de schade zich voordoet (de wet spreekt van een straal van 10 kilometer rond het beschadigde gebouw);

2. hekken, hagen en tuinen, lichte bouwsels, tuinhuisjes, schuurtjes, berghokken en hun inhoud worden normaal niet gedekt maar worden door sommige verzekeraars toch gedekt;

3. in principe is schade uitgesloten aan de inhoud van de kelders die op minder dan 10 cm van de grond is opgesteld, met uitzondering van de verwarmings-, elektriciteits- en waterinstallaties die er blijvend zijn geïnstalleerd. Toch vergoeden sommige verzekeraars de inhoud van kelders onder de 10 cm wanneer het water hoger komt dan 10 cm. Soms is de inhoud van de kelder zelfs zonder hoogtebeperking verzekerd (bijvoorbeeld bij Dexia Insurance).

Wordt als kelder beschouwd: een vertrek waarvan de grondoppervlakte zich bevindt op meer dan 50 cm onder het niveau van de hoofdingang die naar de woonvertrekken van het gebouw leidt. De kelderlokalen die blijvend ingericht zijn als woonlokalen of voor de uitoefening van een beroep vallen hier niet onder.

Hoeveel bedraagt de vrijstelling?

De woningpolis omvat een algemene vrijstelling ten laste van de verzekerde, m.a.w. een gedeelte van de schade dat de verzekerde zelf betaalt. Momenteel bedraagt deze ? 209,11 (index van april 2007) voor de woningverzekering.

De wet zegt echter dat de verzekeraar een andere vrijstelling mag toepassen voor het risico van natuurrampen en andere uitzonderlijke risico’s. Deze vrijstelling mag niet hoger zijn dan ? 610 per schadegeval, gekoppeld aan de index van de verbruiksprijzen. Momenteel is deze vrijstelling ? 1029,12 (index april 2007).

LET OP! Het valt echter op dat de vrijstellingen voor natuurrampen sterk van maatschappij tot maatschappij verschillen. Soms verschillen ze ook volgens de aard van de natuurramp. We geven enkele voorbeelden:

AGF Belgium past een vrijstelling van ? 1029,12 per schadegeval toe. Het maakt een uitzondering voor schade door het overlopen of de opstuwing van openbare riolen: in dat geval is de vrijstelling slechts ?209,11 per schadegeval.

Avéro Belgium werkt met een bedrag van ? 209,11 voor waterschade en van ? 1029,12 voor schade die verband houdt met de aarde.

Bij Axa Belgium is de vrijstelling ? 209,11 bij overstroming of opstuwing van riolen. Ze bedraagt ? 1029,12 bij aardbevingen of aardverschuivingen.

Dexia Insurance Belgium (DIB) heeft een lage algemene vrijstelling van ? 183,55. Voor overstromingen en opstuwing van openbare riolen geldt wel een hogere vrijstelling van ? 903,33 als er schade is aan de inhoud van de kelder. Zoniet geldt ook de algemene vrijstelling.

Ethias past een vrijstelling van ? 1029,12 toe voor alle natuurrampen.

ING Insurance en Fortis Insurance Belgium gebruiken de basisvrijstelling van de brandverzekering: ? 209,11.

Nateus heeft een vrijstelling van ? 209,11 bij rampen die door de waarborgen overstroming of het overlopen openbare riolen gedekt zijn. Voor aardbevingen is de vrijstelling ? 1029,12.

Bij P&V Assurances bedraagt de vrijstelling ? 1029,12 per schadegeval.

Onder welke voorwaarden kan ik een contract krijgen?

Net zoals voor een autoverzekering, kan de verzekeringsmaatschappij weigeren iemand te verzekeren. Dat heeft met het verleden te maken. Enkele voorbeelden:

AGF Belgium houdt rekening met schade in de voorbije 10 jaar, en met de ligging van de goederen volgens vooraf bepaalde risicozones. De premieverhoging bedraagt 0,13 promille buiten risicozones (? 0,13 per verzekerde schijf van ? 1000). Voor goederen in een risicozone stelt de verzekeraar altijd de voorwaarden en tarieven van het Tariferingsbureau voor, dus een tarief van 0,90 promille.

Avéro Belgium houdt vooral rekening met de schadegevallen in de afgelopen 10 jaar. Het heeft bovendien een scoresysteem uitgewerkt om het risico op overstroming en aardbeving volgens het adres van de woning te beoordelen.

Axa Belgium baseert zich voor zijn tariefbeleid op een fijnmazige geografische verdeling, die tot op het huis nauwkeurig kan zijn. Aan de hand van een vragenlijst wordt een geschiedenis van de schadegevallen van de voorbije vijf jaar opgesteld.

Afhankelijk van deze criteria verzekert de maatschappij de woning tegen het normale tarief (0,13 promille van het verzekerde kapitaal) of verwijst zij haar klant door naar het Tariferingsbureau.

Fortis Insurance Belgium (het vroegere Fortis AG) houdt bij de schatting van het risico voor natuurrampen en de berekening van de premie rekening met de specifieke kenmerken van elk pand: de ligging, de schadegevallen in het verleden, het gevaar op overstroming, enz.

De verzekeraar kijkt bijvoorbeeld naar eventuele overstromingen op het adres van de woning tijdens drie referentieperioden: minder dan 5 jaar, 5 tot 10 jaar en meer dan 10 jaar. Hij vraagt echter alleen meer informatie over het aantal overstromingen in de voorbije tien jaar.

Als de woning in een zone met laag risico ligt, biedt de maatschappij onmiddellijk voorwaarden aan en berekent ze de premie tegen een tarief van 0,13 promille. Als de woning echter in een potentiële risicozone ligt, wordt het risico zorgvuldiger geschat, om de voordeligste premie te kunnen voorstellen. De klant moet hiervoor vier vragen over het overstromingsverleden beantwoorden. Daarna wordt de premie berekend tegen een tarief dat van 0,13 tot 0,90 promille kan gaan. Als het tarief van 0,90 promille wordt toegepast, krijgt de verzekerde de voorwaarden van het Tariferingsbureau aangeboden, in alle andere gevallen die van de maatschappij.

Nateus dekt woningen, kantoren en vrije beroepen, met uitzondering van apotheken. De maatschappij eist dat er in de voorbije vijf jaar geen overstromingsschade geweest is, ook als die schade indertijd niet verzekerd was.

De verzekeraar kijkt naar de schade in de voorbije vijf jaar. De ligging van de woning speelt niet mee.

P&V Assurances heeft vier risicoklassen. Bij een nieuwe polisaanvraag bepaalt het adres de risicoklasse. Als de verzekerde geen schadegeval in verband met een natuurramp in de voorbije vijf jaar te melden heeft, wordt het normale tarief toegepast. Als hij een of meer schadegevallen meldt, kan het tarief van een hogere risicoklasse toegepast worden.

Appartementen op de eerste verdieping of hoger en die geen garage of kelder hebben, komen automatisch in de laagste risicoklasse.

Uw verzekeraar biedt geen dekking? Doe een beroep op het Tariferingsbureau!

Het staat een verzekeraar vrij om een klant een dekking natuurrampen te weigeren. In dat geval is het enige alternatief het Tariferingsbureau, dat garandeert dat elke burger zich kan verzekeren. Het Tariferingsbureau bepaalt de tariefvoorwaarden voor woningen die te veel risico lopen om een dekking voor natuurrampen tegen normale marktvoorwaarden te kunnen krijgen.

Let op! Voor nieuwbouw in een risicozone zal ook het Tariferingsbureau niet tussenkomen!

Wanneer de verzekeraar een klant afwijst of hem een premie of vrijstelling aanbiedt die de tariefvoorwaarden van het Bureau overschrijdt, moet hij:

• hem de tariefvoorwaarden van het Tariferingsbureau meedelen
• hem vertellen dat hij zich tot een andere verzekeraar kan wenden.

Wanneer de verzekeringnemer die door zijn maatschappij wordt afgewezen een andere verzekeraar kiest, zal hij zijn woningverzekering bij de oorspronkelijke maatschappij moeten opzeggen.

Het Tariferingsbureau hanteert voor de waarborg natuurrampen een premietarief van 0,9 promille (uitgezonderd belastingen) van het in de brandverzekering bepaalde verzekerde kapitaal (gebouw en inboedel). Als het gebouw zich in een risicozone bevindt, vraagt het Tariferingsbureau dus ?0,9 per verzekerde schijf van ?1000.

De vrijstelling mag niet hoger zijn dan ?1029,12 (bedrag april 2007). De uitsluitingsgevallen zijn die van de wet van 25 juni 1992, maar het Bureau heeft ze aangevuld met de schade veroorzaakt door oorlog of gelijkaardige feiten en door burgeroorlog.

Welke goederen zijn niet gedekt?

De waarborg natuurrampen is voortaan verplicht, maar dat betekent niet dat iedereen een brandverzekering moet nemen of dat de verzekeringsmaatschappijen alle risico’s moeten aanvaarden. De verzekeraar mag (maar moet niet) volgende voorwerpen uitsluiten:

• de voorwerpen die zich buiten een gebouw bevinden, behalve als ze er voorgoed aan vastgemaakt zijn;
• de constructies die gemakkelijk verplaatsbaar of uiteen te halen zijn of die bouwvallig of in afbraak zijn, en hun eventuele inhoud, behalve als deze constructies als hoofdverblijf van de verzekerde dienen;
• de tuinhuisjes, schuurtjes, berghokken en hun eventuele inhoud, de afsluitingen en hagen van om het even welke aard, de tuinen, aanplantingen, toegangen en binnenplaatsen, terrassen, alsook de luxegoederen zoals zwembaden, tennis- en golfterreinen;
• de gebouwen (of gedeelten ervan) in opbouw, verbouwing of herstelling en hun eventuele inhoud, behalve indien zij bewoond of normaal bewoonbaar zijn;
• diefstal, vandalisme, roerende en onroerende beschadigingen gepleegd bij een diefstal of poging tot diefstal en daden van kwaadwilligheid die mogelijk gemaakt werden of vergemakkelijkt door een verzekerd schadegeval;
• schade aan de inhoud van kelders die op minder dan 10 cm van de grond is opgesteld, met uitzondering van de verwarmings-, elektriciteits- en waterinstallaties die er blijvend zijn bevestigd. Het is dan ook aan te raden om bij wijze van preventie voorwerpen die u in de kelder bewaart op palletten te zetten!

Welke zijn de risicozones voor overstromingsgevaar?

Er bestaan ook specifieke uitsluitingen in verband met het gevaar op overstroming en het overlopen of de opstuwing van openbare riolen. De verzekeraar kan een dekking tegen overstroming weigeren voor een gebouw, een gedeelte van een gebouw of zijn inhoud dat zich in een risicozone bevindt en werd gebouwd langer dan 18 maanden na de publicatie van de risicozones in het Staatsblad.

Gevolgen Voor Vlaanderen en een gedeelte van Wallonië werden de risicozones recent vastgelegd door het KB van 28 februari 2007, gepubliceerd in het Staatsblad van 23 maart 2007. Dit betekent dus dat voor wie bouwt in een risicozone na 23 september 2008 (18 maanden na de verschijningsdatum van het KB), de verzekeraar een dekking voor overstroming kan weigeren. Bovendien kunt u geen beroep doen op het Tariferingsbureau. Dit zowel voor een nieuwbouw als voor de uitbreiding van een bestaand gebouw. De uitsluiting geldt niet voor goederen die na een verzekerd schadegeval voor dezelfde waarde heropgebouwd zijn.

WEETJE Sommige maatschappijen zullen toch dekken of bijvoorbeeld extra preventiemaatregelen vragen. Het kan dus de moeite lonen om bij uw verzekeraar te informeren en de algemene voorwaarden van de verschillende maatschappijen met elkaar te vergelijken.

Waar? De risicozones voor Vlaanderen vindt u op http://geo-vlaanderen. agiv.be/geo-vlaanderen/overstromingskaarten/. Ook de notaris die belast is met de verkoop en de gemeentelijke diensten kunnen u informeren.

De kaarten voor het Waalse gewest kunt u momenteel enkel in uw gemeente opvragen. In de toekomst zult u ze ook op het internet kunnen vinden, op de cartografische website van het Waalse gewest. Voor Brussel moeten de risicozones nog worden bepaald.