Generatiesprong heeft niet zo’n succes

Als de erfenis van de grootouders rechtstreeks naar de kleinkinderen gaat, spaar je erfbelasting uit. Toch heeft deze ‘generatiesprong’ weinig succes.

Het idee om een generatie over te slaan bij de erfenis (‘generation skipping’) is niet nieuw. Doordat ouders steeds langer leven, erven hun kinderen hun vermogen op het moment dat ze al gesetteld zijn en het niet meer echt nodig hebben. De kleinkinderen daarentegen staan dan vaak klaar ‘op de startblokken’ en kunnen wel een extraatje gebruiken. Sinds 2013 is deze generatiesprong juridisch mogelijk. Wanneer de ’tussengeneratie’ haar erfenis weigert, gaat die sindsdien naar de kleinkinderen (vroeger ging de geweigerde erfenis naar de broers en zussen van degene die weigerde).

Met zo’n erfenissprong betaal je ook heel wat erfbelasting minder, want er wordt een keer minder belasting geheven. Toch heeft de erfenissprong niet zo’n denderend succes, aldus een bevraging door de krant De tijd/L’Echo bij de Federatie van het notariaat. Misschien is de mogelijkheid nog te weinig gekend?

Twee mogelijkheden, mét beperkingen

Wanneer grootouders hun kleinkinderen mee willen laten erven, hebben ze twee mogelijkheden :

• Ofwel maken ze een testament en laten een deel naar de kleinkinderen gaan. Dat kan inderdaad maar voor een deel, want hun eigen kinderen (de tussengeneratie) hebben een reservatair erfrecht dat hen niet ontnomen kan worden. Het beschikbaar deel, dat ze naar hun kleinkinderen mogen laten gaan bedraagt de helft als ze één kind hebben , één derde als ze twee kinderen hebben en één vierde bij drie of meer kinderen. Maar fiscaal is er zeker winst. Wanneer de grootouders dit doen, wordt hun erfenis eigenlijk in stukjes verdeeld en op die manier wordt er minder erfbelasting betaald. Elke erfgenaam betaalt immers op zijn eigen stuk, telkens te beginnen vanaf de laagste tarieven. En er is zelfs dubbele winst, want op deze manier gaat er al een deel naar de volgende generatie, waardoor op dit deel niet twee maar slechts één keer belasting wordt betaald.
• Ofwel vragen ze hun kinderen om hun erfenis te weigeren. Op die manier kan de volledige erfenis van de grootouders rechtstreeks naar hun kleinkinderen gaan. Sinds 2013 gaat de erfenis van de kinderen inderdaad naar de kleinkinderen als de kinderen weigeren. Maar zoals uit een bevraging bij de notarissen blijkt, wordt er nog niet zo vaak gebruik gemaakt van deze formule.

Ook hier zijn er nadelen: om te beginnen weet je niet of jouw kinderen inderdaad hun erfenis zullen weigeren. Ze kunnen dit niet op voorhand doen. En bovendien kan je dit niet voor een stukje. Het is alles of niets. In dat geval zullen de kleinkinderen in eerste instantie geen fiscale winst doen, want het wetboek van erfbelasting voorziet dat de verwerping de fiscus geen nadeel mag berokkenen. Je kleinkinderen zullen hetzelfde bedrag betalen als hun ouder zou doen. Op termijn is deze erfenissprong wel fiscaal voordelig, gezien het vermogen al een generatie verder zit.

Geen overeenkomst vooraf

Je kan je kinderen vragen om later hun erfenis te weigeren, zodat ze rechtstreeks naar je kleinkinderen gaat. Maar je kan je kinderen er niet toe dwingen. En je kan er ook geen overeenkomst vooraf over maken. Het is in ons land nog altijd verboden om overeenkomsten te maken over nalatenschappen die nog niet opengevallen zijn. Het is wel zo dat enkel de erfgenamen de overeenkomst kunnen aanvechten (cassatie-arrest van 31 oktober 2008).