Een begrafenis komt zwaar aan, ook financieel

Begraven of cremeren? Wat voor kist? Een grafzerk, rouwbrieven, een overlijdensbericht in de krant, een koffietafel... Een uitvaart kan soms meer dan € 10.000 kosten.

Volgens een onderzoek dat de minister van Economie in het voorjaar bekendmaakte, is de gemiddelde kostprijs van een uitvaart in tien jaar met 34,7% gestegen. Dat is veel meer dan de inflatie in diezelfde periode (21,1%). Vicepremier Kris Peeters vroeg de uitvaartsector om uitleg. De begrafenisondernemers wijten de prijsstijging voor een groot deel aan hogere gemeentebelastingen en de btw: 21% op grafkelders en grafmonumenten, 6% op doodskisten.

Begrafenisondernemer Jean Geeurickx wijst er ook op dat het vak ingrijpend is veranderd. “Tien jaar geleden verzorgden we enkel de begrafenis. Vandaag doen we alles: we zorgen voor het drukwerk, de koffietafel, organiseren het hele begrafenisgebeuren, staan mensen administratief bij, beheren een webpagina voor de familie...”

Sommige begrafenisondernemers werken met een forfait, anderen lijsten hun prestaties gedetailleerd op. De factuur kan sterk schommelen, soms ligt die voor eenzelfde formule tot € 2.000 hoger. Ook de gemeentebelastingen en -retributies kunnen fors variëren en doorwegen op de factuur.

De vaste kosten

Welke uitvaartformule je ook kiest, om een aantal diensten en prestaties kan je niet heen: het afleggen van de overledene, het opbaren, het kisten, de administratieve formaliteiten, het funerarium, de lijkwagen, het overbrengen van het stoffelijk overschot... Die basisdiensten kosten om en bij de € 1.150.

Een lijkkist is in België nog altijd verplicht, zowel voor het begraven als het cremeren. In Vlaanderen zijn lijkzakken en lijkwaden toegestaan, maar niet zonder kist, en er zijn strenge wettelijke voorwaarden aan verbonden, ook op het vlak van milieu. Momenteel legt de Brusselse regering de laatste hand aan de voorwaarden voor een nieuwe wet om enkel een lijkwade toe te staan, zonder kist.

Bij een crematie kost een doodskist gemiddeld € 500 tot € 1.500. Een kist om te begraven is duurder: € 1.000 tot € 3.500. Verder is het een kwestie van budget, smaak en ethische keuzes: er zijn kisten in karton (€ 370 tot € 1.100) maar ook in tropisch hardhout of grenen (vanaf € 150).

Gemeentebelastingen en -retributies

Aan een overlijden zijn ook administratieve formaliteiten bij de gemeente en dus kosten verbonden. Een overledene begraven of cremeren vereist de toestemming van de Burgerlijke Stand van de gemeente waar de persoon overleden is. Een gemeente bepaalt zelf de bedragen van belastingen en retributies voor een begrafenis. De meesten rekenen een extra taks aan voor een rustplaats op hun begraafplaats als de overledene niet in de gemeente gedomicilieerd was. Voor niet-inwoners kan de prijs van een concessie het dubbele of drievoud bedragen. Een nare verrassing voor wie zijn gemeente heeft geruild voor een woon-zorgcentrum in een andere gemeente.

Een voorbeeld. In Brussel is de aangifte van overlijden en de overlijdensakte gratis. De gemeentetaks teraardebestelling bedraagt € 100, als het stoffelijk overschot wordt toevertrouwd aan het gemeentemortuarium kost dat € 30 per dag. Andere mogelijke belastingen en retributies: een belasting op de verzegeling (sluiten van de asurn of de kist), supplementen buiten de werktijden, het lijkenhuis, het gebruik van de autopsiezaal (ook energie- en waterverbruik), het openen van een grafkelder om het stoffelijk overschot bij te zetten (tot € 400).

Begraven

• Begraven worden in gemeenschappelijke grond op de begraafplaats is vaak gratis. Na vijf of tien jaar wordt het graf geruimd en de stoffelijke resten bijgezet in een ossuarium.
• Wie een rustplaats wil op eigen grond, moet een concessie aangaan. Hoeveel die kost, hangt eveneens af van de gemeente, maar ook van de duur van de concessie en het aantal voorziene plaatsen (€ 1.000 tot € 4.000).
• Wil je niet dat de kist in aanraking komt met de volle grond, dan kun je een grafkelder huren of laten bouwen door de gemeente of een privéonderneming. In dat geval kunnen de kosten oplopen tot € 5.000.
• Voor een sobere zerk moet je gemiddeld € 1.600 rekenen, voor een luxueus grafmonument € 6.000. Bij een grafkelder kunnen de kosten oplopen tot € 25.000. Hoe complexer de grafsteen en fijner het werk van de graveerder en de steenhouwer, hoe meer je moet betalen. Ook het type steen of graniet speelt mee: een lichtgekleurde steen – die misschien minder droevig oogt dan een donkere – kost meer. Ook de ligging van het graf is van belang: een kerkhof op hellend terrein vraagt een complexere structuur.

Cremeren

• Eerst en vooral betaal je de crematietaks van de gemeente (circa € 500)
• Wie een asurn wil om mee te nemen, bv. naar huis, koopt na de crematie vaak een nieuw, meer esthetisch exemplaar. Kostprijs: € 100 tot € 500.
• Wil je de asurn laten bijzetten in een columbarium, dan moet je een concessie aangaan. Er komt dan ook een naamplaatje (€ 50) of een gedenksteen (circa € 190).
• Wil je een urnkelder – een kleine grafkelder voor een asurn – dan moet je bovenop de prijs van de concessie ook die uitgave mee in rekening brengen: circa € 800 voor de gedenksteen.
• Een asverstrooiing op een strooiweide op het kerkhof, met een naamplaatje op de gedenkmuur kost om en bij de € 50.
• Een asverstrooiing op een privédomein kost niets.
• Wie dat wil, kan de as van de overledene de ruimte laten insturen, net zoals de as van de twee auteurs van de beroemde sciencefictionreeks Star Trek. Maar het zal wel niet verwonderen dat een raket een veel en veel duurder vervoermiddel is dan een lijkwagen.

Asverstrooiing op zee. Duurder of goedkoper?

De wet staat toe om de as van de overledene te verstrooien op de zee die aan het Belgische grondgebied grenst. Iets wat almaar vaker gebeurt.

Een biologisch afbreekbare asurn wordt in zee gelaten vanop een schip dat voor de plechtigheid wordt gecharterd door een privé-onderneming.

Ook hier hangt de kostprijs af van de gekozen formule. Reken op € 75 tot € 135 voor de afbreekbare asurn, naargelang het model. Voor de tocht op zee betaal je € 100 wanneer het om een basic collectieve asverstrooiing gaat zonder plechtigheid. Een individuele asverstrooiing met een maritieme plechtigheid op maat en beperkte catering kost algauw meer dan € 1.000. Daarnaast kan je ook bloemen of een krans kopen om samen met de urn in zee te laten (€ 1 per bloem, € 40 tot € 75 voor een krans).

Een uitvaartverzekering?

Om de kosten van je uitvaart te dekken, kan je een verzekering aangaan. Je raamt de kostprijs van de begrafenis, waarna het bedrag van de premie wordt bepaald, rekening houdend met de periode tijdens dewelke je een premie wilt betalen. Raam de kosten nauwgezet en zorg dat je niets vergeet (bv. concessie of grafsteen) want de verzekering keert slechts de som uit die in het contract staat. Overlijdt de betrokkene voor alle premies zijn betaald, dan komt de verzekering tussenbeide, tenzij anders vermeld in de polis. Het is belangrijk om verzekeringen te vergelijken, maar ook andere mogelijke opties zoals een klassiek spaarplan of andere verzekering die de kosten van een uitvaart helpt dekken, ook al is ze daar niet specifiek voor bedoeld. Denk maar aan een levensverzekering of een groepsverzekering die een som uitkeert aan de begunstigde (partner of kinderen van de overledene). Dit moet je alvast weten over de uitvaartverzekering:

• Check of je premie geïndexeerd wordt en of het kapitaal overeenkomstig evolueert.
• Informeer naar de wachtperiode voor het kapitaal wordt uitgekeerd.
• Lees nauwgezet de polis en eventuele bijzondere gevallen en uitzonderingen.