Do’s-and-don’ts voor tuin en terras

In je eigen tuin of op je terras mag je niet zomaar doen waar je zin in hebt. Zie je het bos niet meer door de bomen? Dan zijn hier wat regeltjes over planten, bouwen, lawaai maken, vuurtje stoken, bakken en braden.

Jouw vrijheid eindigt, waar die van een ander begint. Het is een wijze spreuk die geldt voor tal van situaties. Ook voor zomerse barbecues en tuinfeestjes. En evenzeer voor ijverige doe-het-zelvers die het goede weer aangrijpen om een nieuw tuinhuisje te zetten, een terras aan te leggen, een haag te planten,...

De regels die je vandaag moet naleven zijn nog de oude. Ze zitten verspreid over verschillende wetboeken, vaak is dat het Veldwetboek. Maar de uitvoering van die federale regels kan verschillen per gewest. Dat geldt ook voor ruimtelijke ordening. En om het nog ingewikkelder te maken: informeer altijd bij je stad of gemeente, want die kan strengere voorschriften uitvaardigen dan de algemene regels. Binnen anderhalf jaar worden nieuwe regels van kracht, deze keer netjes gebundeld. We komen daar zeker op terug.

Wat mag je waar planten?

Je mag bomen, struiken en hagen niet planten waar je wil. Hoogstammige bomen, die één meter omtrek kunnen bereiken op één meter boven het maaiveld, moeten minstens twee meter van de scheidingslijn met je buren staan. Voor het aanplanten van die hoge bomen heb je in Vlaanderen geen vergunning nodig, om ze te vellen wel, als de boom op minder dan 15 m van je woning staat. Laagstammige bomen moeten 50 cm van de perceelgrens staan. Dat geldt ook voor hagen die je niet gemeenschappelijk op de perceelsgrens aanplant. De nieuwe regelgeving, die over 18 maanden geldt, maakt komaf met dat verschil tussen laag- en hoogstammen. Dan zal er worden gekeken naar hoe hoog de boom kan worden.

Fruitbomen mag je als leibomen, aan elke kant van een gemeenschappelijke muur planten. Is de muur niet gemeenschappelijk, dan heeft enkel de eigenaar dat recht. Maar wat als je boom, struik of haag te dicht bij je buur staat. Dan mag jouw buur die niet zomaar komen omhakken. Hij kan je wel vragen om dat zelf te doen of hij kan naar de vrederechter stappen, die dan beslist. Maar het is niet omdat je de wettelijke afstand naleeft, dat jouw buur sowieso vrede moet nemen met jouw aanplantingen. Je mag bijvoorbeeld geen abnormale hinder veroorzaken, zoals voor te veel schaduw bij je buren zorgen. Dat je die boom hebt geplant toen je nog geen buren had, is daarbij geen argument! Wat je wel kan aanvoeren is dat die boom er al 30 jaar staat en dus verjaring is ingetreden.

En als je in een appartementsgebouw woont, mag je je terras dan vol planten zetten? Wat daar is toegestaan, staat meestal vermeld in het reglement van mede-eigendom. Daar kan bijvoorbeeld instaan dat je geen planten of bloemen mag plaatsen, of enkel een welbepaalde soort. Die regels zijn er meestal om het homogene karakter van het gebouw te bewaren. Brandveiligheid – de snelle evacuatie van de bewoners – is doorgaans geen reden, vermits in de meeste appartementsgebouwen brandtrappen of vluchtplatforms verplicht zijn. Voor oudere gebouwen vraag je best aan de syndicus of de brandweer speciale eisen oplegt.

Wat mag je waar bouwen?

Een tuinhuisje, een carport, een terras, een veranda, een zwembad,... Hoe groter je tuin, hoe meer ruimte voor bouwwerken! Voor sommige werken heb je een omgevingsvergunning nodig (de vroegere stedenbouwkundige vergunning), andere moet je enkel melden, en weer andere werken zijn vrijgesteld van vergunning. Daar zijn dan telkens wel voorwaarden aan verbonden. Zo moet je altijd ver genoeg van je buren blijven en dicht genoeg bij je eigen woning. En moet, om vrijgesteld te zijn van vergunning, je tuinhuisje, serre, poolhouse, vrijstaande carport of garage drie meter van je buren liggen en binnen een straal van 30 m rond je eigen woning. Constructies mogen ook niet hoger reiken dan 3,5 m. En je vijver moet op minstens één meter van de perceelgrens liggen en eveneens binnen de 30 m rond je huis.

Of je een vergunning moet vragen of een melding volstaat, wordt bepaald door de oppervlakte. Voor kleine bouwwerken, zoals een aangebouwde garage of veranda van maximaal 40 m2, volstaat een melding. Maar weet dat bestaande aangebouwde bijgebouwen meetellen in die 40 m2. Heeft jouw huis al een aangebouwde bijkeuken van 12 m2, dan mag jouw veranda maar 28 m2 groot zijn, zo niet moet je toch een vergunning vragen.

Deze regels gelden als de bijgebouwen in je tuin geen woonfunctie hebben. Is dat wel het geval, zoals bijvoorbeeld bij minihuisjes of containers die als woonunit zijn ingericht, dan heb je sowieso een vergunning nodig.

Je vindt alle voorwaarden per project terug op omgevings- loketvlaanderen.be/gebouw. Daar lees je ook of je een architect moet inschakelen of niet, en zie je hoe je je aanvraag moet doen. Voor grote werken kan je je vergunning digitaal (met een kaartlezer en je eID) aanvragen via het Omgevingsloket, kleine werken kan je aanvragen/melden via het eenvoudigere snelinvoerloket.

Erg belangrijk alweer: voor alle werken informeer je best eerst bij je gemeente, want die kan strengere regels uitvaardigen dan die op Vlaams niveau.

Wat met kamperen?

Je mag zonder vergunning één verplaatsbare inrichting in je tuin plaatsen, zoals een woonwagen, kampeerwagen of een tent. Het is dus niet de bedoeling dat er meerdere caravans in je tuin staan of dat je die ombouwt tot een camping. De caravan of woonwagen mag niet zichtbaar zijn vanaf de openbare weg en moet binnen een straal van 30 m rond je woning staan. Er mag ook niet effectief in gewoond worden. Zodra de caravan in je tuin een woonfunctie krijgt, moet je sowieso een vergunning vragen.

Hoe hard mag je feesten?

Niets zo leuk als een tuinfeest op een zwoele zomeravond, met een gezellige babbel en een streepje muziek, op voorwaarde dat je rekening houdt met je buren. Bij een gewoon of zelfs een geanimeerd gesprek met vrienden op je terras om elf uur ’s avonds, kan er normaal gezien geen sprake zijn van nachtlawaai. Bij luide muziek is dat anders. Dan verstoor je de nachtrust van je buren. Het Strafwetboek bepaalt dat ‘je je niet schuldig mag maken aan nachtgerucht of nachtrumoer waardoor de rust van de inwoners kan worden verstoord’. Wat onder hinderlijk geluid wordt verstaan, is niet wettelijk omschreven. Er staat dus geen exact aantal decibels op. Het Strafwetboek geeft evenmin een definitie van ‘nacht’. Maar meestal gaat men ervan uit dat je je schuldig kan maken aan nachtlawaai tussen 22 en 7 uur. Je zal vaak ook niet meteen een boete krijgen als de politie ’s nachts moet langskomen omdat je buren hebben geklaagd. Wel als je niet aan je proefstuk toe bent.

De meeste gemeenten hebben een specifieke reglementering voor geluidshinder, waar een GAS-boete (tot 350 euro) aan vasthangt als je ze overtreedt. Die gemeentelijke administratieve sanctie kan een stad of gemeente opleggen voor inbreuken op het gemeente- of politiereglement. Het bedrag kan dus variëren van gemeente tot gemeente.

Barbecueën & co

Sfeerverwarmers zijn er in alle maten en modellen: decoratieve tuinkachels, terrashaarden en -kachels, vuurpotten en -korven... Ze zijn niet geschikt om (tuin)afval te verbranden en hebben elk hun eigen toegelaten brandstof, zoals houtskool, hout, briketten, enz. Je moet erover waken dat je geen overdreven rookontwikkeling veroorzaakt, die voor luchtverontreiniging zorgt en je buren last bezorgt of schade toebrengt. Volgens het Veldwetboek word je bestraft als je rook verspreidt over het erf van een buur, waardoor zijn eigendom wordt aangetast.

Je mag dus je barbecue of sfeerverwarmer gebruiken, op voorwaarde dat je buur daar geen schade of hinder van ondervindt. En je moet je toestel op een veilige afstand van de perceelgrens en de beplanting van je buur installeren. Vraag ernaar bij je gemeente. Voor een gemetste barbecue heb je geen vergunning nodig. Vlaanderen legt hier geen voorwaarden op om vrijgesteld te zijn van vergunning. Is er een afstand van de perceelgrens vastgelegd, dan moet je die zoeken in het gemeentereglement. Vraag ook hier raad bij je gemeente.

En mag je ook barbecueën op het terras van je appartement? Je kan aan je syndicus vragen wat de regels zijn. De woon- en leefregels zijn meestal (maar niet verplicht) opgenomen in het reglement van interne orde. Dit document vervangt sinds 1 januari 2019 het vroegere huishoudelijk reglement of het reglement van inwendige orde van het flatgebouw en is een verplicht document, samen met de basisakte en het reglement van mede-eigendom.