Deeltijds gewerkt, minder pensioen

Wie deeltijds werkt buiten tijdskrediet krijgt (meestal) een lager pensioen dan wie voltijds werkte. Hoe wordt het berekend? En hoe zit het met je recht op vervroegd pensioen?

Jonge gezinnen met kinderen die ervoor kiezen dat een partner deeltijds gaat werken, staan vaak niet stil bij de gevolgen op lange termijn. “Dat klopt helemaal”, beaamt Kristien. “Toen ik 25 jaar geleden halftijds ging werken, keken mijn man en ik enkel of dat financieel haalbaar was. Als je 35 bent, is je pensioen niet iets waar je van wakker ligt. Vandaag besef ik dat ik een laag pensioen zal hebben, en de pensioenen in België zijn al niet hoog. Daarom raad ik mijn kinderen aan na te denken over hun loopbaankeuzes en de financiële gevolgen. Gelukkig is er vandaag ouderschapsverlof en tijdskrediet waarbij je je pensioenrechten behoudt. Die formules bestonden destijds niet.”

Onvrijwillige deeltijdwerkers

In de jaren ’80 werd deeltijds werk gepromoot, benadrukt de Vrouwenraad. Door de hoge werkloosheid kon men zo jobs herverdelen, vooral in sectoren waar vrouwen werkten. Tegelijk was de anderhalve job per gezin een oplossing voor koppels met kinderen om gezin en werk te combineren. Maar deeltijds werken is niet altijd een keuze. In bepaalde sectoren, zoals de zorgsector, worden mensen soms verplicht om deeltijds te werken. De situatie van onvrijwillige deeltijdwerkers verbeteren is vandaag één van de actiepunten van de Raad voor de Gelijke Kansen voor Mannen en Vrouwen.

Een werknemerspensioen wordt berekend op basis van geleverde prestaties. Elk gewerkt jaar levert 1/45ste van je pensioen op (volledige loopbaan = 45 gewerkte jaren). Kom je daar niet aan, dan krijg je een breukdeel. Heb je meer dan 45 jaar gewerkt, dan leveren die extra jaren vandaag geen extra pensioen op; wel als je vanaf 2019 met pensioen gaat. De berekeningsformule voor je pensioen vertrekt echter niet van je echte jaarloon: de jaren dat je meer verdiende dan de loongrens, wordt je loon in de berekening afgetopt.

Heb je deeltijds gewerkt, dan heb je een lager pensioen dan wanneer je voltijds werkte, tenzij je onder de loongrens zit of deeltijds werkte via thematisch verlof (ouderschapsverlof, palliatief verlof), gemotiveerd tijdskrediet of een landingsbaan. Dan tellen je niet gewerkte dagen mee voor je pensioen, als je daarvoor een RVA-uitkering kreeg. Hoe lang de gelijkstelling duurt en aan welk loon je niet gewerkte dagen meetellen, varieert geval per geval!

Op 65 kan je wettelijk met pensioen. Hoeveel jaren je exact op de teller hebt, heeft dan geen belang. Wil je vervroegd met pensioen (voor 65 jaar), dan moet je aan leeftijds- én loopbaanvoorwaarden voldoen. In 2018 moet je 63 jaar zijn en 41 jaar hebben gewerkt. Maar zitten daar deeltijdse jaren tussen, dan kan het zijn dat je niet aan de voorwaarden voldoet, omdat je deeltijdse dagen worden ‘samengedrukt’ tot voltijdse dagen. Een jaar halftijds gewerkt? Dan tellen er 156 dagen mee en geen 312 (volledig jaar voor de pensioendienst). En om een jaar überhaupt te laten meetellen voor vervroegd pensioen moet je aan minstens 104 dagen komen. De reden waarom veel vrouwen die deeltijds hebben gewerkt, niet vervroegd met pensioen kunnen.