© iStock

De gezinswoning: beschermde bakstenen

De gezinswoning heeft vaak een streepje voor. In heel wat takken van het recht geniet ze een bijzondere bescherming.

De gezinswoning is de plaats waar het gezin of de alleenstaande gewoonlijk leeft (het grootste deel van het jaar). Het gaat om een feitelijke situatie.

Verkopen, hypotheek nemen

De gezinswoning van gehuwden en van wettelijk samenwonenden is beschermd: geen van de partners kan ze verkopen zonder toestemming van de ander. Ook niet als de partner die wil verkopen de enige eigenaar van de woning is. Voor feitelijk samenwonenden is die bescherming van de gezinswoning er niet.

Huren

De gezinswoning is ook beschermd als een gehuwd of wettelijk samenwonend koppel een woning huurt. Ook al tekent maar één partner de huurovereenkomst, de andere is mee gebonden – voor schade, huur en waarborg – en heeft ook dezelfde rechten. Geen van beiden kan dan de huurovereenkomst in zijn eentje opzeggen. En de verhuurder moet beiden opzeggen als hij het contract wil stopzetten.

Als feitelijke samenwoners een woning willen huren, moeten ze beiden de huurovereenkomst tekenen willen ze gelijke huurrechten hebben. Tekent slechts één van hen de overeenkomst, dan is enkel de ondertekenaar gebonden, heeft enkel deze partner rechten en kan enkel hij/zij de huurovereenkomst opzeggen. De partner die niet tekent is niet gebonden – en dus ook niet aansprakelijk voor de betaling van de waarborg, de vergoeding van schade of achterstallige huur. Maar als je niet mee tekent, kan je partner wel de huur opzeggen zonder je daarbij te betrekken.

Erfbelasting

Ook voor de erfbelasting krijgt de gezinswoning een aparte behandeling. In de drie gewesten is het aandeel van de langstlevende partner in de gezinswoning vrijgesteld van erfbelasting. In Vlaanderen is dat zowel voor gehuwden als wettelijke én feitelijke samenwoners. Feitelijke samenwoners moeten voor het overlijden minstens 3 jaar samengewoond hebben en een gemeenschappelijke huishouding gevoerd hebben. In Wallonië en Brussel is dat enkel voor gehuwden en wettelijk samenwonenden. Let wel, de vrijstelling voor de langstlevende partner slaat enkel op zijn deel. Vaak is dat enkel het vruchtgebruik van de gezinswoning en huisraad en niet de volle eigendom. Wil je de vrijstelling voor de langstlevende partner groter maken, dan kan dat via huwelijkscontract of testament.

Beslag

Voor zelfstandigen bij wie er geen scheiding is tussen privévermogen en zakelijk vermogen kan het privévermogen aangesproken worden voor zakelijke schulden. En dan komt ook de gezinswoning in het vizier. Een verklaring van onbeslagbaarheid van de gezinswoning bij de notaris voorkomt dat. Deze bescherming van de gezinswoning geldt dus niet automatisch, je moet er zelf actie voor ondernemen.

Partner Content