Coupeose: oplossingen op maat

Couperose is niet gevaarlijk, maar daarom niet minder vervelend. Hoe kunt u deze ontwikkeling van zichtbare bloedvaatjes op het gelaat tegengaan? Welke behandelingen bestaan er? En hoe kunt u couperose camoufleren?

Couperose is een veel voorkomende huidaandoening. Men spreekt van couperose als kleine oppervlakkige bloedvaatjes door de huid zichtbaar worden. Ze verschijnen op de neus, de wangen, de kin en soms ook op grotere delen van het gelaat.” En eenmaal zichtbare bloedvaatjes verdwijnen nooit vanzelf. Couperose of – in vaktaal – ‘erythro-couperose’ is blijvend.

Niet iedereen is even vatbaar

Vooral het huidtype speelt een rol. “Fototypes 1 en 2 – mensen met een lichte huid, haar en ogen – zijn gevoeliger voor couperose dan mensen met een donker huidtype.” Uiteraard zijn de kleine bloedvaatjes ook beter zichtbaar op een lichte huid... Bovendien is ook de leeftijd een bepalende factor, aangezien de aandoening zelden voor 40 jaar optreedt. Tenslotte treft couperose twee keer zoveel vrouwen als mannen. Heeft dat dan met hormonen te maken? “Men denkt inderdaad dat vaatbeschadiging verband houdt met oestrogenen en hun vaatverwijdende effect.”

Het is moeilijk te zeggen hoeveel mensen met couperose ons land precies telt. “Er bestaan geen studies over en de aandoening kent verschillende stadia: van zeer mild tot vergevorderd. Andere vormen gaan dan weer gepaard met een ziekte, rosacea, waarvan couperose het eerste stadium is. Men schat dat bij ons 10 % tot 20 % van de bevolking aan couperose lijdt.”

Hoe ontstaat het?

“Couperose is een huidbeschadiging die ofwel ontstaat door een verdunning van de lederhuid (de middelste laag van de huid), zodat de kleine bloedvaatjes beter zichtbaar worden, ofwel door de uitzetting van deze bloedvaatjes, als gevolg van een gebrekkige temperatuurregeling”, zegt dokter Vereecken.

De huidaandoening heeft dus verschillende oorzaken. “Eerst en vooral brengt de veroudering van de huid een toenemend voorkomen van couperose met zich mee. Couperose is voor een deel een normaal verschijnsel, hoewel het om genetische redenen niet bij iedereen in dezelfde mate optreedt. Er zijn inderdaad duidelijke familiale factoren vastgesteld. Uiteraard kan de aandoening bij verschillende leden van hetzelfde gezin voorkomen, gewoon omdat ze gelijkaardige eetgewoonten hebben of identieke omgevingsinvloeden ondergaan, zoals blootstelling aan de zon. Toch weet men dat couperose ook genetisch bepaald is, ook al is het gen (of de genen) dat couperose veroorzaakt nog onbekend.”

Een andere oorzaak is de fysieke schade die de huid ondergaat: littekens, ultraviolette straling of radiotherapie. “Teleangiëctasieën (verwijde bloedvaatjes) kunnen verschijnen door blootstelling aan UV-licht of na radiotherapie.”

Vaatverwijding wordt soms in verband gebracht met voedingsfactoren (pikante voeding, alcohol,...) of stress en kan gepaard gaan met een aderziekte (zware benen, veneuze insufficiëntie, spataders en paarse adertjes in de onderste ledematen).

Tot slot bevorderen ook kou (en abrupte temperatuurschommelingen) en wind het ontstaan van couperose. Daarom zijn bepaalde beroepen meer vatbaar voor de ontwikkeling van de aandoening: buitenwerk (UV, wind, temperatuurschommelingen), werk in een koelruimte, enzovoort.

Couperose ontstaat niet bij iedereen even snel. “Dat hangt af van mens tot mens. Couperose is immers vooral het gevolg van een beschadiging aan de huid en haar vermogen om zich te verzetten tegen de schadelijke invloeden die ze ondergaat. Niet iedereen vecht met gelijke wapens: een donkere huid is bijvoorbeeld beter bestand tegen ultraviolette stralen. Een vette huid zal minder snel couperose ontwikkelen.”

Drie mogelijke behandelingen

Er bestaan drie mogelijke behandelingen, allemaal gebaseerd op de oppervlakkige vernietiging van de bloedvaten door middel van voornamelijk fysieke technieken. “Deze behandelingen werken slechts op korte termijn. Men krijgt een zichtbaar en aanvaardbaar esthetisch resultaat, maar de couperose zal in de komende maanden of jaren weer opduiken. Daarom stelt men onderhoudsbehandelingen voor om nieuwe couperosevorming te beperken. We hebben dus geen mirakeloplossing.”

Vasculaire lasers “De laser zendt energie van een precieze golflengte uit die opgenomen wordt door het pigment van de rode bloedlichaampjes (hemoglobine) in de bloedvaatjes, net onder de huid.”

De KTP-laser produceert een groen licht (complementair aan het rode), dat geabsorbeerd wordt door de rode bloedlichaampjes. Dit veroorzaakt een snelle stolling in het bloedvat, dat dus onmiddellijk verdwijnt. Na de behandeling kan de huid enkele dagen rood zien, maar dat is tijdelijk. Tijdens het gebruik van deze laser is een speciale bril nodig die de ogen beschermt.

De nieuwere gepulste kleurstoflaser zendt een groen-geel licht uit. “Ook deze laser vernietigt de pigmenten op een selectieve manier.” Het verschil met de KTP-laser? Hij kan een beetje dieper doordringen in de lederhuid. De bloedvaatjes smelten of barsten en laten soms tijdelijke paars-rode vlekken na, waarvoor de dokter een kalmerende crème en camouflerende cosmetica voorschrijft.

Andere lasers (zoals Nd-Yag, combinatielasers,...) worden momenteel ontwikkeld en beoordeeld. Ze zouden interessant kunnen zijn om de uitbreiding van couperose te controleren en te beperken.

Hoewel deze behandelingen een beetje pijnlijk zijn, wordt het gebruik van verdoving niet aanbevolen omdat ze de werking van de lasers vermindert. Het voordeel van lasers is dat alleen de rode pigmenten de energie absorberen, zodat het omliggende weefsel niet beschadigd wordt.

Gepulst licht “Hier wordt eveneens lichtenergie opgenomen, maar nu met een spectrum dat pigmenten vernietigt in plaats van op een nauwkeurige golflengte.”

Elektrocoagulatie “Dit is de meest klassieke methode, ze wordt al jaren gebruikt. De dokter injecteert een fijne naald in de opperhuid en verbrandt de bloedvaatjes met elektrische energie, zodat ze stollen.” Voorzichtigheid is geboden: een te agressieve behandeling kan lelijke littekenvorming veroorzaken.

Welke behandeling kiezen?

Niet alle dokters beschikken over alle instrumenten. De keuze van de behandeling hangt dus in grote mate af van de uitrusting van de dermatoloog en van zijn vertrouwdheid met bepaalde technieken. “Er bestaat geen vergelijkend onderzoek, zoals voor geneesmiddelen, omdat we ons niet in een medisch maar in een esthetisch domein bevinden. Patiënten bezoeken dus best een arts die ervaring heeft met een van deze methoden, maar ook de andere kent. Hij kan de patiënt dan eventueel doorverwijzen naar een collega die wel over het nodige materiaal voor een optimale behandeling beschikt. ”

Deze oplossingen zijn immers niet volledig risicovrij. “Je moet heel goed opletten voor mogelijke schadelijke gevolgen van de behandeling,” benadrukt dokter Vereecken. “Elke ingreep aan het huidoppervlak en vooral aan een blootgestelde huid, zoals die van het gelaat, kan kleine ontstekingen veroorzaken die sporen kunnen nalaten, bijvoorbeeld hypergepigmenteerde littekens. Om dat risico te beperken, raden wij heel sterk aan om enkel een behandeling te beginnen als men al aan de zon is blootgesteld, dus in de zomer of wanneer men in de winter de zon elders zoekt.”

De behandelingen worden niet terugbetaald. “Hoewel ze heel dicht aanleunen bij het medische domein, worden ze nog altijd als esthetische ingrepen beschouwd. De prijzen variëren volgens de behandeling en de te behandelen oppervlakte. Elektrocoagulatie kan in een enkele sessie gebeuren, terwijl lasermethoden vaak een langere behandelingstijd en bijkomende honoraria (ongeveer 50 à euro 150 per sessie) impliceren. De patiënt moet altijd een prijsopgave vragen, zodat hij weet wat hij kan verwachten!”

Voor een lichte tot gemiddelde couperose moet u meestal twee of drie sessies rekenen, gespreid over één tot twee maanden. “In het begin kan je best de sessies niet te vaak herhalen en eerst kijken hoe de huid reageert. Daarna kan je eventueel kiezen voor onderhoudssessies, bijvoorbeeld eenmaal per jaar of om de zes maanden.”

Make-up

Wie weinig voelt voor een fysieke behandeling, kan zijn toevlucht zoeken in camouflerende cosmetica.

“Sommige patiënten staan om verschillende redenen weigerachtig tegenover een fysieke behandeling. In hun geval kan make-up de couperose minder zichtbaar maken. Dat volstaat vaak al.”

Deze producten (crème, poeder, stick) bedekken niet alleen de huid, maar neutraliseren ook de kleur: er zit groen in, om het rood te verbergen. “Medische make-up is erg huidvriendelijk en wekt geen allergische reacties of irritatie op.”

En de heren? Hoe staan zij tegenover het gebruik van een foundation? “Voor mannen ligt het gebruik van cosmetica nog altijd moeilijk,” stelt dokter Vereecken vast. “Ook al hebben mannen in het algemeen stilaan wel meer belangstelling voor esthetische oplossingen, in het geval van couperose zullen ze zelden cosmetica gebruiken. ”

Neem uw voorzorgen...

Zodra u de eerste symptomen van couperose waarneemt of als couperose vaak voorkomt in uw familie hebt u er alle belang bij u te beschermen om de vooruitgang van de aandoening te vertragen.

Vermijd intensief zonnen en de zonnebank. Schijnt de zon? Smeer dan een zonnecrème met een hoge beschermingsfactor (hoger dan 30).

Bescherm uw huid tegen bijtende wind en temperatuurschommelingen: bedek uw gezicht in de winter en blijf weg uit de sauna of hammam.

Gebruik zachte en niet-irriterende cosmetica (geen zeep), soms specifiek gericht op rode vlekken. De cosmetische industrie heeft een heleboel crèmes en lotions voor de rode, geïrriteerde of gevoelige huid ontwikkeld. Raad vragen aan een dermatoloog of een apotheker is altijd een goed idee.

Zorg voor een optimale vochtverzorging van de huid, met goed gekozen producten (vraag advies aan een dermatoloog)

Vermijd sterk gekruid voedsel of te warme maaltijden, want ze veroorzaken bloedaandrang en vaatverwijding

Vergeet ten slotte niet dat ook alcohol vaatverwijding uitlokt.

Gwenaëlle Ansieau