Check de begunstigde van jouw contract

Beleg je in een tak 21 of tak 23, dan sluit je een levensverzekering af. Dat geldt ook voor je groepsverzekering. Maar is de begunstigde die jij ooit hebt aangeduid, vandaag nog wel degene die jij wenst?

Een tak 21 is een spaarproduct en een tak 23 een beleggingsproduct, verpakt als levensverzekering. Je moet dus een begunstigde aanduiden, en dat wordt wel eens uit het oog verloren. Maar ook bij een groepsverzekering (IPT) of klassieke levensverzekering is de verzekeringsnemer vaak niet goed op de hoogte van de begunstigingsclausule. Of vergeet hij ze te herbekijken als de gezinssituatie wijzigt.

Bij een nominatieve aanduiding be-noem je de begunstigde bij naam. Bijvoorbeeld je echtgenote Els of je dochter Febe. Bij een generieke aanduiding verwijs je naar de hoedanigheid, bijvoorbeeld ‘de echtgenote van de verzekeringsnemer’, ‘de kinderen van de verzekeringsnemer’, ‘de nalatenschap’, enz. Zo’n generieke aanduiding heeft als voordeel dat na een echtscheiding je nieuwe echtgeno(o)t(e) automatisch de nieuwe begunstigde wordt zonder dat je daar verder moet bij stilstaan. Dat geldt ook als je hertrouwt nadat je eerste echtgeno(o)t(e) overleden is. De rechtsleer neemt wel aan dat de bij naam aangeduide ex na een scheiding zijn/haar rechten verliest, maar toch geniet een generieke aanduiding de voorkeur. Dat is zéker het geval als je wettelijk samenwoont, omdat daar de bij naam aangeduide begunstigde na de beëindiging van de samenwoning zijn/haar rechten behoudt.

Nieuw samengesteld gezin

Denk goed na als je nieuwe echtgeno(o)- t(e) begunstigde wordt: bij je overlijden zullen zijn/haar kinderen immers het kapitaal erven. Heb je zelf kinderen uit een vorige relatie, dan erven die niet (automatisch) van je nieuwe echtgeno- te. Mogelijk is dat niet wat jij wenst.

EEn Voorbeeld. Tom en Els hertrouwen. Tom heeft twee kinderen uit een vorig huwelijk en Els heeft een dochter uit een vorige relatie. Tom sluit een tak 23 af en duidt Els als begunstigde aan. Hier speelt het geen rol of Els als begunstigde wordt aangeduid bij naam of generiek (mijn echtgenote). De waarde van deze tak 23 – aandelen en obligaties – bedraagt 100.000 euro. Als Tom overlijdt gaat dat bedrag naar Els en op het moment dat Els overlijdt gaat die 100.000 euro of wat ervan overblijft naar de dochter van Els. De kinderen van Tom erven dus niets, tenzij Els in haar testament haar twee pluskinderen opneemt. De twee kinderen van Tom hebben samen wel recht op de helft van de nalatenschap van Tom (hun reserve), maar als Tom nog andere bezittingen heeft zullen ze zich bij die situatie moeten neerleggen. De uitleg: een verzekering (tak 21 of 23) valt niet in de nalatenschap, maar je wordt er wel op belast én ze telt mee om na te gaan of de reserve van de kinderen niet is aangetast.

Kinderen als begunstigde

Wil je je (klein)kinderen als begunstigden aanduiden, dan zet je beter ‘mijn kinderen’. Zo neem je ook automatisch de kinderen op die vandaag nog niet geboren zijn. En die formulering is eveneens belangrijk als jouw kind voor jou overlijdt.

Een Voorbeeld. Anja sloot ooit een levensverzekering af waarin ze haar dochters Ellen en Evelien bij naam aanduidde als begunstigden. Later kreeg ze nog een zoon, Pieter. Omdat Pieter geen begunstigde is, zal hij niet delen in Anja’s levensverzekering als zij overlijdt. Het kapitaal zal worden verdeeld over Ellen en Evelien. Maar stel dat Evelien al overleden is, dan gaat haar deel evenmin naar haar kinderen. Had Anja ‘mijn kinderen’ als begunstigden in het conrtact gezet, dan zou dat wél het geval zijn. Een nominatieve aanduiding heeft dus enkel zin als je plaatsvervulling wil vermijden of als je een van je kinderen voor een stuk wil onterven.

Duid je in je levensverzekering je broers en zussen aan als begunstigden, dan is er sowieso geen plaatsvervulling. Overlijdt je zus voor jou, dan zal haar deel niet naar haar kinderen gaan, maar naar je andere broers en zussen. Wil jij dat anders, dan kan je dit regelen in een testament.

Meerdere begunstigden

Zijn er meerdere begunstigden, dan wordt het kapitaal in gelijke delen over hen verdeeld. Maar je kan daarvan afwijken. Het feit dat jij je nalatenschap bij testament in ongelijke delen hebt verdeeld, doet daaraan geen afbreuk omdat het verzekerde kapitaal geen deel uitmaakt van je nalatenschap. Zo kan je in je testament één kind meer nalaten omdat het moeilijkheden heeft. Toch zal het kapitaal van je levensverzekering gelijk worden verdeeld.

Voorzie ook altijd een subsidiaire begunstigde (vervanger) voor het geval de eerste begunstigde bij je overlijden niet meer in leven is. Zijn je kinderen begunstigden, dan is dit niet echt nodig, als je ‘mijn kinderen’ zet.

Kan je altijd kiezen?

Ben jij verzekeringsnemer, en betaal jij in principe dus de premie, dan kan jij kiezen wie je aanstelt als begunstigde bij overlijden. Dat kan gelijk wie zijn. Die keuze heb je niet bij pensioensparen, een levensverzekering waarmee je een belastingvoordeel geniet. Om fiscaal aftrekbaar te zijn moet de eerste begunstigde je echtgeno(o)t(e), wettelijk samenwonende partner of bloedverwanten tot de tweede graad zijn, zoals je kleinkinderen, broer of zus. Vaak is het ook zo dat je bij je groepsverzekering (IPT) evenmin de keuze hebt, vermits je werkgever het contract heeft afgesloten. Doorgaans wordt dan met de vaste cascadeclausule gewerkt met als rang- orde: de echtgeno(o)t(e) of wettelijk samenwonende partner, de kinderen, de ouders, de nalatenschap.