1.000 familiepacten gesloten

Sinds de nieuwe erfwet kan je met je familie een ‘erfovereenkomst’ maken. Zo vermijd je latere discussies. Er zijn er intussen al 1000 gemaakt.

Op 1 september 2018 trad het nieuwe erfrecht in werking. Sindsdien kan je – als je kinderen hebt – de helft van je vermogen nalaten aan wie je wil. Heb je geen kinderen, dan kan je alles nalaten aan wie je wil, want ook ouders hebben geen reservatair erfrecht meer. Maar er is nog een belangrijke nieuwigheid. Ouders kunnen sinds 1 september 2018 met hun kinderen (en eventueel met hun stief- of kleinkinderen) een overeenkomst sluiten om te vermijden dat er later, bij het overlijden van de ouders, discussies over de verdeling van hun nalatenschap ontstaan. Bedoeling van zo’nerfovereenkomst of familiepact is dat de ouders met hun latere erfgenamen een globaal akkoord treffen dat door alle betrokken partijen als fair wordt aanzien.

Sinds het begin van de nieuwe wetgeving zijn er intussen ongeveer 1.000 erfovereenkomsten gesloten, zo meldt de Federatie van het notariaat.

Wat kan je overeenkomen?

De erfovereenkomst is géén overeenkomst over de verdeling van je nalatenschap. Het is immers geen testament. In een testament leg je vast naar wie jouw nalatenschap moet gaan, na jouw overlijden. Een testament stel je alleen op, het mag zelfs niet door meer dan één persoon getekend worden. Zo kan je bijvoorbeeld geen testament opmaken samen met je partner. Een erfovereenkomst stel je samen met je partner en kinderen op.

Wat kan je dan wel vastleggen? In de aanloop naar zo’n erfovereenkomst kunnen de ouders al gedane en toekomstige schenkingen bespreken, zodat de kinderen later niet meer kunnen terugkomen op wat elk kind al kreeg. Je schonk bijvoorbeeld 10 jaar geleden een som geld aan je dochter en vier jaar later een dure auto aan je zoon. De erfovereenkomst maakt het mogelijk om samen deze vroegere schenkingen te herbekijken en na te gaan of ze evenwichtig waren . Als jullie het daarover eens worden in een erfovereenkomst, zullen je kinderen bij jouw overlijden niet meer kunnen vragen dat die oude schenkingen bij de verdeling van je erfenis worden verrekend.

De ouders kunnen ook uitgaven die ze voor bepaalde kinderen hebben gedaan, zoals de bekostiging van dure studies, in de weegschaal werpen. Of ze kunnen rekening houden met het feit dat één van de kinderen een tijdje terug thuis is komen wonen. Zo begint elk kind vanaf de erfovereenkomst met een schone lei. Want vroeger zou het kind dat een geldsom gekregen had, die som hebben moeten inbrengen hij het samenstellen van de nalatenschap, terwijl het kind dat dure studies betaald had gekregen dat niet moest doen. Het voornaamste doel van de erfovereenkomst is dan ook dat er naar een evenwicht gezocht wordt, al moet dat niet mathematisch exact zijn, want dat is in de praktijk onmogelijk. Nu kunnen ouders en kinderen afspreken dat de schenking van de geldsom en de dure studies mekaar compenseren.

Ook mogelijk: in de erfovereenkomst vastleggen dat bepaalde kinderen geen inkorting zullen vragen. Inkorting heeft te maken met het reservatair deel van elk kind, dus het deel waarop elk kind in elk geval recht heeft. Als dat deel wordt overschreden doordat de ouders een te ruime schenking hadden gedaan, dan kan dat kind zijn/haar reservatair deel opeisen. Stel dat het reservatair deel van je zoon d overschreden zal worden omdat je een ruime som geschonken hebt aan je dochter die het moeilijker heeft door gezondheidsproblemen. Dan kan jouw zoon zich in een erfovereenkomst akkoord verklaren dat hij geen inkorting zal eisen.

Iedereen akkoord

Het is ook heel belangrijk dat de ouders en àlle kinderen akkoord zijn. Is dat niet het geval, dan kan je geen erfovereenkomst maken.