(Leren) leven met tinnitus

Soms duikt hij op na een luid concert of een rumoerig feest, soms na een periode van stress of bij gehoorverlies: een niet te negeren fluittoon in je oren... Gaandeweg kan hij je leven beheersen, maar er is goed nieuws: tinnitus is in vele gevallen perfect te behandelen met een combinatie van geluids- en gedragstherapie. Alleen: hoe sneller je eraan begint, hoe beter.

Hoe vreemd het ook mag klinken: bij tinnitus hoor je geluid dat er in werkelijkheid niet is. Dat geluid kan de vorm aannemen van geruis, gefluit, gezoem, het kan continu te horen zijn of pulserend – een beetje zoals een hartslag -, en in intensiteit zowel toe- als afnemen, laag of hoog klinken, ritmisch dan wel gelijkmatig. Zeker is: tinnitus is geen ziekte, wel een symptoom. “Eender wie kan het krijgen”, legt audiologe Huguette Schilders uit, “kinderen net zo goed als senioren, al neemt de incidentie toe met de leeftijd. Tot de meest voorkomende triggers behoren geluidstrauma’s – een vuurwerkknal vlak naast je oren bijvoorbeeld -, een periode van voortdurende stress, ingrijpende emotionele gebeurtenissen zoals een overlijden of langdurige blootstelling aan teveel of te hoge decibels. Alcohol of nicotine kunnen de symptomen ook verergeren. Veel minder geweten is dat 80% van de mensen die tinnitus ontwikkelen, ook een of andere vorm van gehoorverlies vertonen. Vaak compenseren onze hersenen die ontbrekende of foutieve geluidsprikkels. Naar analogie met fantoompijn wordt tinnitus daardoor ook weleens fantoomgeluid genoemd. Het brein gaat in overdrive, en die activiteit – het versterken van bepaalde geluidsignalen – veroorzaakt de hinder.”

Focus verleggen

Wanneer zoek je medische hulp? Bij een acuut lawaaitrauma spoed je je best zo snel mogelijk naar een arts: hyperbare behandeling kan dan soelaas bieden. Maar vooral wanneer de tinnitus als stoorzender je levenskwaliteit begint te beïnvloeden – probeer maar eens te ontspannen of gefocust door te werken met zo’n vervelende tuut in je oren – is het tijd om hulp in te schakelen. “Met ons tinnitus management plan brengen we eerst het probleem in kaart: is er sprake van gehoorverlies, hoe erg is de hinder en welke levensstijl houdt de klant erop na?”

“Via een combinatie van gedrags- en geluidstherapie boeken we momenteel uitstekende resultaten. Veelal kan het dragen of aanpassen van een hoorapparaat al volstaan om de hinder te verminderen, soms gebruiken we een ruisgenerator die de tinnitus neutraliseert. Ook zachte muziek of het geklater van een fontein helpen daarbij: de hersenen interpreteren dan het neutraliserende geluid en niet de tinnitus als hoofdzaak. Cognitieve gedragstherapie beoogt hetzelfde doel. Elke geluidsprikkel die we opvangen krijgt een waardeoordeel: positief, negatief of neutraal. Bij tinnitus haalt de negatieve emotie de bovenhand, met een constante focus tot gevolg. Door het geluid neutraal te leren beoordelen verdwijnt die negatieve aandacht. Net als de trein die dagelijks je huis passeert na verloop van tijd ook in het decor verdwijnt, zo kan je de hinder uit je bewustzijnsveld halen. En leer je als het ware ‘leven met je tinnitus’.”