Audioboeken: lezen met je ogen dicht

Er zijn nog nooit zoveel boeken verkocht als sinds het begin van de pandemie. Lezen is weer populair en kan zelfs met de ogen dicht, dankzij het audioboek.

Lezen zonder naar een tekst te kijken? Het concept bestaat al jaren, maar kreeg tijdens de gezondheidscrisis de wind in de zeilen. In Frankrijk is het audioaandeel in de totale boekenmarkt sinds begin 2020 verdubbeld, van één naar twee procent. In Duitsland en het Verenigd Koninkrijk is dat al 5%. En de VS komt in de buurt van 10%. Volgens studiebureau Omdia zal de wereldwijde omzet van audioboeken tegen 2026 ruim 9,3 miljard dollar bereiken. Maar wat maak het luisterboek aantrekkelijk?

Op de radio had je lang geleden acteurs die romans voorlazen in de vorm van dagelijkse feuilletons. Een legendarisch voorbeeld van hun succes is de paniek die in 1938 in de VS ontstond toen Orson Welles het boek Oorlog der Werelden van H.G. Wells op radiozender CBS voorlas, alsof hij een nieuwsverslag uitbracht.

Dichter bij ons hebben veel kinderen verhalen uit de wereld van Disney op audiocassettes ontdekt. Vandaag is het audioboek er in verschillende vormen. Op cd, op websites en het vaakst als audiobestand dat je op je smartphone, tablet of via de app van de uitgever kan downloaden. Het principe is steeds hetzelfde: een opname van iemand die het boek voorleest. Een enkele keer is dat de auteur zelf. Maar om een boek met je stem tot leven te brengen, heb je een ander talent nodig dan om te schrijven, zeker als het om een roman gaat. Als luisteraar moet je de spanning, de angst, de humor kunnen horen. In een dialoog moet je begrijpen wie wat zegt. Een volwassene, een kind, een man of vrouw... Dat is niet iedereen gegeven. Uitgevers doen daarom meestal een beroep op acteurs. Soms zijn dat grote namen uit het theater of de filmwereld.

Waarom luisteren?

De redenen om voor een luisterboek te kiezen, verschillen van persoon tot persoon. Sommigen willen gewoon hun ogen sparen. Anderen vinden het leuk om tijdens deze luisterlectuur nog andere dingen te doen: koken, autorijden, de hond uitlaten, sporten... De eerste audioboeken waren vooral populair bij vrouwen tussen 40 en 50 die in de stad woonden, later sloeg de trend over op dertigers en twintigers en deden ook de mannen mee.

Maar niet iedereen is fan. Dat heeft niet zelden te maken met de prijs. Afgezien van de gratis titels – werken die tot het openbaar domein behoren, enz. – kosten luisterboeken immers meer dan boeken op papier. Zo vreemd is dat niet: de uitgever moet niet alleen de acteur of actrice betalen die het boek voorleest, maar ook technici voor de opname en het mixen.

Een andere bijzonderheid van een luisterboek is dat je het best in volledige hoofdstukken beluistert. Als je een gedrukt boek een paar dagen laat liggen, kan je gemakkelijk de draad weer oppikken door de laatst gelezen regels of bladzijden te herlezen. Met een luisterboek is dat minder gemakkelijk.

Om dezelfde reden vraagt een audioboek meer concentratie dan de versie op papier. Even afgeleid zijn volstaat al om niet langer te kunnen volgen. Vandaar ook het belang van een goede verteller.

Wat en waar?

Niet alle gedrukte boeken zijn als luisterboek verkrijgbaar. En omdat de formule in de VS zo populair is, is de keuze aan Engelstalige luisterboeken erg groot, ook al zijn ze soms vertaald uit het Frans, Italiaans of Duits! Audioboeken in het Nederlands vind je onder meer via de link ereaders.nl/gratis-luisterboeken (vooral de klassiekers) en zeker op storytel.com/nl/nl/ audioboeken (14 dagen gratis, daarna betalend). Klik op een boek om het bestand te downloaden. Daarna kan je het beluisteren op je pc of overbrengen op je smartphone, waar je het gemak hebt van een hoofdtelefoon of oortjes.

Verder vind je ook luisterboeken in Google Play Store en in de app Apple Books. Maak je keuze, betaal en het bestand is beschikbaar. En dan is er nog Audible van Amazon, een service die als dé referentie voor audioboeken geldt. Dat heeft alles te maken met de enorme catalogus: meer dan 500.000 titels, alle talen samen. Met een maandabonnement van 9,95 euro (eerste maand gratis) kan je elke maand een boek downloaden. De meeste titels kosten op papier normaal 20 tot 40 euro. Afhankelijk van je leeshonger – of is het luisterhonger? – kan dit een financieel interessante formule zijn.