Zuurstofbom

Wanneer ik van de parking naar de ziekenhuisingang wandel, bereid ik mij voor op het rookgordijn dat ik dagelijks moet trotseren. De rook wordt geproduceerd door personeelsleden en patiënten, die door hun nicotineverslaving als paria’s naar buiten gedreven zijn, om er lustig aan hun onmisbare sigaret of vape te trekken. Ik hou mijn adem in tot ik in de hal ben. Binnen adem ik weer diep in en mijmer over het heil van schone, zuurstofrijke lucht.

Zuurstof: we kunnen niet zonder. Onontbeerlijk voor ons celmetabolisme. Een gebrek eraan leidt onafwendbaar tot het afsterven van allerlei weefsels en uiteindelijk tot de dood. Zuurstofgas wordt in grote hoeveelheden gebruikt in de zorg, vooral in ziekenhuizen, maar er zijn ook mensen die thuis zuurstof nodig hebben, meestal omwille van een chronisch longprobleem.

Zuurstof is dus een medicijn, en zoals de meeste medicijnen heeft het twee gezichten. Voordelen maar ook nevenwerkingen. Enerzijds is het een gas dat essentieel is voor het leven, anderzijds heeft het ook schadelijke eigenschappen. Zo kan zuurstof in bepaalde omstandigheden toxisch zijn voor de longen en het zenuwstelsel, bijvoorbeeld als het in hoge concentraties onder verhoogde druk wordt ingeademd, zoals in drukkamers of bij duikers. Zeldzame fenomenen dus. Daarnaast moet je er bij het toedienen van zuurstof op bedacht zijn dat het een licht ontvlambaar en zelfs explosief gas is. Een vonk volstaat om een steekvlam of ontploffing te veroorzaken.

’s Avonds verlaat ik het ziekenhuis en stap doorheen het rookgordijn naar buiten. Aan de kant zit een dame in een rolstoel te genieten van de avondzon. Ik herken haar: een week geleden was ze een van mijn patiënten op intensieve zorg, toen erg kortademig omwille van een opflakkering van haar COPD, een vorm van chronisch longlijden. Tot mijn vreugde is ze blijkbaar verder opgeknapt, hoewel zo te zien nog steeds afhankelijk van zuurstof: aan de rolstoel hangt een apparaat dat haar via een slangetje in de neus van zuurstof voorziet.

Ze wuift naar mij, blijgezind, maar ook met iets van triomf in haar blik, omdat ze de zoveelste dip in haar longziekte heeft kunnen overwinnen. Ik zwaai terug en geef haar een ’thumbs up’. Maar dan verstart mijn glimlach. Tot mijn afgrijzen zie ik een sigaret tussen haar lippen bungelen. Een brandende sigaret, de gloeiende tip op luttele centimeters afstand van het zuurstofslangetje in haar neus. Ik steven op haar af en voel mij als een ontmijner van DOVO, die op het punt staat de lont uit een bom te halen. Een bom in een rolstoel.