Zoveel meer dan een komiek

De bühne heeft hij al definitief vaarwel gezegd en zijn laatste film loopt momenteel in de bioscopen. Een verrassende film waarin hij de kijker soms stevig naar de keel grijpt. Want Gaston Berghmans wil ontspannen én ontroeren.

Ontroeren doet Gaston wel degelijk in Christmas in Paris die sedert 17 december in onze zalen te zien is. En in deel twee van zijn biografie die eind 2009 in de boekhandel wordt verwacht, zal hij de ernstige kantjes van het leven evenmin uit de weg gaan. Het lijkt er sterk op dat hij écht afscheid aan het nemen is.

Plus Magazine: Maar uw vrouw zegt dat u al twintig jaar aan het stoppen bent...

Gaston Berghmans: Heeft ze dat gezegd? Ik wil vooral stoppen in schoonheid, met een film met humor maar die tegelijk ontroert. Daarom speel ik voor het eerst in lange tijd weer een dramatische rol. In mijn jonge jaren ging me dat zeer goed af. Maar toen ik in de Ancienne Belgique aan de slag ging, vond mijn toenmalige manager: Op acteurs voor dramatische rollen zit niemand te wachten, k omieken hebben we nodig! Dus heb ik me daarop toegelegd. In de AB kende ik in de jaren 50 veel succes. Ik stond er op het podium met internationale vedetten zoals Louis Armstrong, Shirley Bassy, Gilbert Bécaud, Aznavour, noem maar op. En ook met Jacques Brel, natuurlijk. De baas van de AB, Arthur Mathonet, had een neus voor talent. Hij boekte talentvolle onbekende artiesten, maar gaf hen pas een contract voor drie jaar later zodat ze eerst nog wat konden rijpen. Zo ging het ook met Brel. Die was ondertussen tot een ster uitgegroeid, maar hij had wél dat contract getekend en moest dus voor een beginnersloontje in Antwerpen komen werken! Het variététheater, dat was daar altijd vollen bak hé. Tot de tv opkwam en het stilletjes bergaf is gegaan. Wij zijn er op den duur ook mee gestopt. “Als jullie weggaan, sluit ik de boel,” zei de baas. Twee maanden later was het gedaan met de AB.

Toen de televisie opkwam werd u regelmatig gevraagd voor grappen en sketches. Hebben ze in die tijd nooit aan uw dialect willen sleutelen?

Tijdens de Expo 58 heb ik een keertje voor de televisie teksten in het ABN voorgedragen, maar dat was een fiasco. Toen ze later onze sketches in de Henk van Montfoortshow wilden, heb ik gezegd dat het alleen in het Antwerps kon. Kijk, als ik ne facteur speel, dan wil ik ne facteur zijn en dat kan alleen in het dialect. Leo en ik zijn in heel het taalgebied opgetreden en overal verstonden ze ons, tot in het noorden van Nederland. De mensen die het eerste deel van mijn biografie hebben gelezen, weten dat ik daarin ook schrijf zoals ik klap. Maar ik heb er achteraan wel een vertaallijstje Antwaarps-Nederlands ingezet!

In het tweede deel van uw biografie zal een belangrijk stuk gewijd zijn aan de successen van Gaston en Leo. Waarom klikte dat zo tussen jullie?

Leo was mijn tegenpool. Ik was degene die de sketches schreef, meestal ’s nachts. Als mijn vrouw naar bed ging, begon ik te schrijven. Dan kwam Leo langs en vroeg hij mij de rol op de juiste toon voor te lezen. Dat moest ik maar één keer doen. Hij was er direct mee weg en speelde het altijd formidabel. Leo had een goede timing, wat het allerbelangrijkste is in een sketch: wanneer je praat en wanneer je zwijgt. En natuurlijk waren wij ook dikke vrienden, want anders kun je dat geen jaren volhouden.

Is het u vaak overkomen dat de mensen niet lachten? En wat deed u dan?

Dat is dodelijk, hé. Een echte ramp. Dan komt het eropaan die drie penibele minuten slechts één minuut te laten lijken en je daarna zo snel mogelijk uit de voeten te maken. Vaak merk je het al als je de scène opkomt: ai, ai, dat zien er hier niet de simpelsten uit. Bij hoge nood haalden we de z.o.t. boven, een sketch die zo oerdom was dat de mensen het kot bijna afbraken. En na die sketch stopten we dan meteen. Het is beter de mensen kort te doen lachen dan daar dertig minuten te staan sterven.

Na de dood van Leo in 1993 bent u verder blijven werken. Hebt u toen nooit aan stoppen gedacht?

Zijn dood was een ongelooflijke klap voor mij. Toen we bezig waren aan de opnames voor onze show De frituur zei Leo plots: Jongens ik moet stoppen van de dokter, want ik krijg stralen. Ik ga naar huis. We hebben hem toen vijf maanden niet meer gezien, maar ineens stond hij er weer, in goede vorm. Hij heeft nog een heel seizoen meegespeeld, maar op het einde van dat seizoen moest hij opnieuw bestraald worden. Ik was er niet gerust in en hij heeft dan ook niet lang meer geleefd. Mijn manager vond toen dat ik beter voor een tijdje kon stoppen, maar ik werd zot thuis! Ik zat daar als een kind albums te plakken met foto’s van Leo. Toen heb ik de show die toch al klaar was met andere acteurs gebracht, eerst met Jef Burm en later met Carry Goossens. Zij zijn heel goede acteurs, maar Leo vervangen... ja, dat is onmogelijk, hé.

Zelf hebt u zo’n twintig jaar geleden ook darmkanker gehad én de ziekte overwonnen.

Ik ben erdoor gekomen dankzij mijn vrouw. Ik was toen al jaren met haar getrouwd, maar ik wist niet wat voor een fantastische vrouw ik werkelijk had. Vanaf het moment dat ik in het ziekenhuis lag is ze volledig voor mij beginnen te leven en dat doet ze nog altijd. Ze weet niet van ophouden. Ik loop al jaren met pijnstillers rond, ik heb pijn in mijn rug en kan geen auto meer rijden. Dat vind ik allemaal heel erg, maar Jenny maakt het draaglijk voor mij.

Hebt u nog voeling met de stand-upcomedians van vandaag?

In september heb ik in de Arenbergschouwburg afscheid genomen van het podium. Ik stond daar met allemaal jong talent. Maar mijn vrouw en ik konden onze oren niet geloven: het ging allemaal over penissen, vagina’s, vrouwen binnendoen,... Ik hoorde de mensen in de zaal wel eens lachen, maar niet altijd. Ik moest als laatste op, als enige in een kostummeke. Tien minuten heb ik het over joggen gehad, en de zaal ging plat van het lachen. Maar het is genoeg geweest. De mensen beseffen niet hoeveel energie dat vraagt, het snulleke uithangen. Al die jaren dat we avondshows deden, kon ik na de voorstelling geen pap meer zeggen. Het is goed geweest...” n

Filip Godelaine – foto’s: Benny De Grove