Zoeken naar de precieze oorzaak

Bij vertigo spelen vaak verschillende oorzaken of aandoeningen op elkaar in. Dat maakt het niet altijd eenvoudig om de vinger te leggen op de precieze boosdoener. Dit zijn de meest voorkomende uitlokkers van draaiduizeligheid.

1. Plotse eenzijdige uitval van één evenwichts- systeem in het oor

Het binnenoor bevat een deel dat instaat voor het gehoor en een deel dat zich bezighoudt met het evenwicht. Als in één oor die zenuw quasi volledig uitvalt, functioneren de twee evenwichtssystemen verschillend. Die uitval zorgt meestal voor een ernstige vorm van draaiduizeligheid, die uren tot dagen kan duren, en gepaard kan gaan met een gevoel van misselijkheid zoals bij zeeziekte. Gehoorverlies kan maar hoeft niet. De draaiduizeligheid houdt aan tot het zenuwstelsel ingrijpt en het verschil tussen de twee evenwichtssystemen gaat compenseren zodat u weer rechtop kunt lopen. Hoe snel u compenseert, hangt af van uw leeftijd. Een kind kan dit op een week, een 65-plusser compenseert nooit meer volledig. Die zal altijd iets van instabiliteit blijven ondervinden. Die eenzijdige uitval kan onder meer het gevolg zijn van een virusinfectie of van een verstopping van een van de kleine bloedvaatjes in het binnenoor, die aftakken van bloedvaten in de hersenen. Soms liggen tumoren of cysten in de hersenen aan de basis.

2. BPPV of kristallen in het oor

BPPV (benigne paroxismale positieduizeligheid), beter gekend als kristallen of steentjes in het binnenoor, is wellicht de bekendste oorzaak van vertigo. Het binnenoor bevat delen die de draaibeweging registreren en delen die de rechte (lineaire) bewegingen vaststellen. Bij dat proces spelen onder meer kalkkristallen een rol. Als die minuscule steentjes loskomen, gaan ronddolen in het binnen-oor en zo terechtkomen in het deel dat instaat voor de draaibeweging, dan wordt die draaisensatie enorm versterkt. Beweegt u met uw hoofd in de richting van de steentjes, dan voelt u meteen een draaierig effect dat vaak niet langer dan 30 tot 45 seconden duurt. Staat u stil, dan houdt het ook op. Het is een korte maar wel erg intense sensatie. Wie op dat moment op een ladder staat, riskeert omlaag te tuimelen.

Deze vorm van vertigo kan bij de meeste mensen relatief gemakkelijk worden verholpen. Eerst wordt nagegaan waar de losse steentjes zich bevinden en vervolgens ‘draaien’ we de patiënt zo dat de steentjes opnieuw op de juiste plaats rollen. Dat is volledig pijnloos.

Mogelijke oorzaken van BPPV zijn een klap op het hoofd, een virale infectie, osteoporose of kleine doorbloedingsstoornissen die maken dat de steentjes loskomen. BPPV neemt toe met de leeftijd en treft meer vrouwen dan mannen.

3. Ziekte van Ménière

Deze aandoening van het binnenoor combineert klachten van draaiduizeligheid met gehoorverlies (maar niet bij iedereen) en oorsuizen. Die drie doen zich niet steeds tegelijk voor. Sommige mensen hebben bepaalde periodes in hun leven aanvallen van vertigo en op andere momenten gehoorklachten.

4. Migraine

Ongeveer 10 procent van de mensen met migraine heeft last van draaiduizeligheid. De migraine grijpt bij hen in op dat deel van de hersenen dat het evenwichtssysteem aanstuurt. Dat geeft sensaties van draaierigheid.

5. Andere fenomenen

Daarnaast kunnen nog tal van andere fenomenen vertigo in de hand werken. Zoals overmatig alcoholge- bruik en genetische factoren. Auto-immuunaandoeningen hebben in bepaalde gevallen een impact: mensen ontwikkelen een ontstekingsreactie tegen het eigen evenwichtssysteem, wat leidt tot instabiliteit. Als het evenwichtssysteem volledig uitvalt, geeft dat niet alleen problemen met lopen en staan, maar krijgen ze ook moeite met lezen omdat ze hun blik niet langer kunnen vasthouden. Ook stofwisselingsaandoeningen zoals diabetes kunnen de regelcentra van de hersenen beïnvloeden en zo vertigo uitlokken.

6. Ouderdomsvertigo

Bij ouderdomsvertigo liggen vaak andere aandoeningen aan de basis van een falend evenwicht, zoals doorbloedingsproblemen door kleine infarcten in de hersenen. Daardoor kan het hersennetwerk dat instaat voor de evenwichtscorrectie niet snel genoeg meer reageren. U voelt dan te laat dat uw evenwicht verstoord is en dat leidt tot valpartijen. Hier is het dan belangrijk om valpreventiemaatregelen te nemen (goed schoeisel, geen tapijten enz.)