Zo schenkt u correct en veilig!

Een onroerend goed schenken (een huis bijvoorbeeld, of een bouwgrond) kan niet met een hand- of een bankgift , maar voor een roerend goed (een kunstwerk, antiek, effecten of geld) is dit nog steeds de ideale juridische constructie. Het komt er vooral op aan, te weten welke cruciale fouten u moet vermijden en hoe u eventuele problemen kunt voorkomen.

Johan Adriaens, onafhankelijk vermogensplanner

Dat hand- en bankgiften tegenwoordig ingewikkelder zijn dan vroeger, staat buiten kijf. Aan de meeste worden nu tal van voorwaarden en modaliteiten gekoppeld: ouders willen nog een zekere controle hebben of bepaalde inkomsten behouden om hun pensioen aan te vullen. Door het verdwijnen van de effecten aan toonder (tegen eind 2013) is de bankgift wel een stuk populairder geworden dan de handgift. Toch zal deze laatste ook na 2013 nuttig blijven, bijvoorbeeld voor het schenken van juwelen, kunst, antiek of een auto.

Wat kunt u schenken?

Een hand- of bankgift is niet mogelijk als u een onroerend goed (bijv. een huis) wilt schenken. Dan moet u naar de notaris en zijn er schenkingsrechten verschuldigd, daar is geen ontkomen aan. Wilt u een roerend goed geven, dan is een hand- of bankgift meestal een perfect instrument... maar ze komen niet allemaal in aanmerking!

Voor een tastbaar roerend goed (een kunstwerk, een antieke kast) is er geen probleem. Voor geld evenmin. Dat geeft u letterlijk van hand tot hand (handgift) of u schrijft het over op de bankrekening van de begiftigde (bankgift).

De meeste spaar- enbeleggingsproducten zoals aandelen, obligaties, enz. komen niet in aanmerking voor een handgift – maar wel voor een bankgift – omdat ze op een rekening staan. Enkel de effecten aan toonder die in uw bankkluis liggen, kunt u nog via handgift schenken maar niet lang meer want tegen eind 2013 zullen alle effecten aan toonder definitief verdwenen zijn.

Voor bepaaldespaarproducten is zelfs een bankgift niet mogelijk. Dit komt omdat veel van deze producten juridisch gezien een verzekering zijn. U kunt de gespaarde sommen dan niet zomaar van de ene effectenrekening op de andere overschrijven. Dat is het geval voor de tak 21 (spaarverzekeringen), tak 23 (beleggingsverzekeringen) en tak 26 (een soort tak 21 voor de kortere termijn).

Ook een bankgift van een termijnrekening is niet mogelijk! Een termijnrekening kunt u immers niet overschrijven.

Hoe schenkt u correct?

Een handgift vereist dat de schenker iets overhandigt aan de begiftigde (die het aanvaardt) met de bedoeling dit te schenken. Bij een bankgift schrijft de schenker geld of effecten van zijn (effecten)rekening over naar de (effecten)rekening van de begunstigde.

TIP: Vermeld bij de overschrijving nooit dat het om een schenking gaat. Laat het vakje Mededeling gewoon blanco!

Een bewijs?

Strikt juridisch is er bij een hand- of bankgift geen schriftelijk bewijs vereist. Er zijn immers geen vormvereisten die moeten worden nageleefd en bovendien is het de fiscus die eventueel moet bewijzen dat de gift binnen de drie jaar voor het overlijden gebeurde om ze nog te kunnen onderwerpen aan de successierechten.

In de praktijk is het uiteraard altijd aan te raden om een schriftelijk bewijs op te maken van de hand- of bankgift. Dat is niet alleen nuttig om te kunnen aantonen dat de gift plaatsvond meer dan drie jaar voor het overlijden van de schenker, maar ook dat er eventueel bepaalde voorwaarden aan gekoppeld werden (zie verder.) Ook is het handig tegenover de andere vermoedelijke erfgenamen (bijv. de andere kinderen), om duidelijk te maken dat het om een gift gaat en niet om bijv. een lening. Redenen genoeg dus om voor een bewijs te zorgen! Zorg er wel voor dat dit bewijsdocument correct is opgesteld, anders beschouwt de fiscus uw gift als een schenking en moeten er schenkingsrechten op betaald worden.

Twee brieven, of één pacte adjoint?

Om een bewijs te creëren van een hand- of bankgift, kan gebruik gemaakt worden vantwee aangetekende brieven. De schenker stuurt dan een aankondigingsbrief naar de begiftigde. Hij kan dit voor of na de schenking doen (hij moet dan wel de formulering wat aanpassen). Na de handgift of als de overschrijving volledig is uitgevoerd (bij een bankgift) stuurt de begiftigde een (eveneens aangetekende) bedankbrief naar de schenker. De timing (bedanken nà de schenking) is heel belangrijk, zoals blijkt uit de volgende scenario’s voor wanneer een vader (Jan) 10.000 euro wil schenken aan zijn zoon (Pieter) die alleen gaat wonen.

Scenario 1: Jan stort 10.000 euro op Pieters rekening en zet daarover niets op papier. Probleem: er is geen bewijs dat dit wel degelijk een gift is en niet bijvoorbeeld een lening die moet worden terugbetaald. Bij de erfenis kunnen eventuele broers en zussen de aard van deze transactie dus betwisten.

Scenario 2: Jan meldt in een brief aan Pieter dat hij hem 10.000 euro zal schenken bij het begin van de volgende maand. In zijn enthousiasme stuurt Pieter onmiddellijk een briefje terug om zijn vader te bedanken.

Probleem: er is geen sluitend bewijs dat de bedankbrief slaat op de gift die pas enkele weken later zal gebeuren.

Scenario 3: Jan stuurt een aangetekende aankondigingsbrief naar Pieter, daarna stort hij de 10.000 euro. Zodra Pieter dit bedrag op zijn rekeninguittreksels terugvindt, stuurt hij een aangetekende bedankbrief naar Jan. Alles in orde, geen enkele betwisting mogelijk!

In de praktijk stellen we vast dat de laatste jaren bij een bankgift maar ook bij een handgift steeds vaker één bewijsdocument wordt gebruikt: de pacte adjoint.

Eén enkel document maken gaat sneller en er is minder kans op fouten. Het volstaat dat schenker en begiftigde samen het document ondertekenen – na de bank- of handgift, dat is belangrijk!- en alles is rond. Uiteraard is wel vereist dat de juiste formulering wordt gebruikt in het document. Gebruik daarom de modellen (zie verder) en het pacte adjoint is even sluitend als de klassieke aangetekende brieven.

Voorwaarden? En welke?

Als de (groot)ouders toch graag een zekere controle behouden en/of eventueel zelfs inkomsten voor het geval ze geld nodig zouden hebben, kunnen ze voorwaarden aan de hand- of bankgift koppelen. We overlopen kort enkele van deze modaliteiten die veel gebruikt worden. U vindt ze ook terug in onze modellen, pag. 73-74.

Beding van terugkeer

Een beding van terugkeer komt eropneer dat ingeval de begiftigde (bijv. het kleinkind) zou sterven vóór de schenker (bijv. de grootouder), men doet alsof de schenking nooit heeft plaatsgevonden. De geschonken goederen keren dan belastingvrij terug naar de schenker.

In de praktijk wordt dit beding steeds vaker optioneel gemaakt. Dan moet de schenker pas na het overlijden van de begiftigde beslissen of hij al dan niet gebruik maakt van dit beding. Doorgaans wordt er bepaald dat hij zijn keuze binnen een bepaalde termijn (bijv. 5 maanden) schriftelijk moet bekendmaken.

Uitsluitingsclausule

Als ouders bijv. effecten aan hun kind schenken, willen zij doorgaans niet dat hun kind deze effecten in de huwgemeenschap brengt (in de veronderstelling dat hun kind gehuwd is met een stelsel van gemeenschap).

Dit zou immers tot gevolg hebben dat later, bij een mogelijke echtscheiding, een deel van die schenking ook zou toekomen aan het (op dat ogenblik ex-)schoonkind.

De uitsluitingsclausule zorgt ervoor dat wat geschonken werd, eigendom blijft van de persoon aan wie geschonken werd.

Een financiële last

In de praktijk komt het regelmatig voor dat ouders al (een belangrijk stuk van) hun beleggingsportefeuille of familiebedrijf aan de kinderen willen schenken, maar dat ze toch nog bepaalde inkomsten willen houden om rond te komen.

Ze kunnen dan de effecten – bijvoorbeeld met een waarde van euro 500.000 – schenken aan de twee kinderen, maar met de last dat elk van deze kinderen een bedrag betaalt van euro 6000 per jaar of euro 500 per maand (de kinderen samen dus: euro 12.000 per jaar of euro 1000 per maand).

LET OP! Een handgift met behoud van vruchtgebruik is volgens de gangbare rechtspraak en rechtsleer niet mogelijk! Essentieel aan een handgift is immers de overdracht van hand tot hand en dit kan niet als u enkel de blote eigendom schenkt.

Op onze website www.plusmagazine.be/gift vindt u nog andere modellen

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content