Zie ze schitteren, de Twenties

De tentoonstelling ‘Art-deco-diamantjuwelen’ in het Provinciaal Diamantmuseum in Antwerpen roept de schitter en de glitter van de ‘roaring Twenties’ op. Terug naar de tijd dat de nieuwe rijken in Minerva’s reden, de charleston dansten en avant-gardekunst kochten.

Art-decodiamantjuwelen, tot 31/12 in het Diamantmuseum, Kon. Astridplein 19-23, Antwerpen. Dagelijks 10-17 uur (op maandag vanaf 13 uur). Toegang (expo + vaste collectie): euro 5 (60+ euro 3). Info: tel. 03 202 48 90 Art-decowandelingen: nog op 24 en 25 oktober en op 21, 22, 28 en 29 november, deelneming euro 15 (wandeling + tentoonstelling), reserveren op tel. 03 202 48 92

Op 4 december 1924 troepen schoon volk en Minerva-auto’s samen aan de Antwerpse kaai waar het grootste Belgische passagiersschip uit de geschiedenis, de Belgenland, zich klaarstoomt voor zijn eerste cruise om de wereld. ’s Avonds is het schip Vlissingen al lang voorbij wanneer het bal geopend wordt. De vrouwelijke passagiers stralen in hun charleston-avondjurken en met juwelen vol kleine diamantjes in een strakke geometrische stijl.

“Tussen 1920 en de beurskrach van 1929 kende België een explosie van nieuwe rijken en levensplezier, van avant-gardekunst en auto’s zoals de Minerva”, vertelt Sabine Denissen, conservator van het Diamantmuseum. “Bankiers en industriëlen hadden soms onthutsend veel geld verdiend aan de Eerste Wereldoorlog en lieten dat graag zien. De grote juweliershuizen deden gouden zaken. De diamantmijnen die op het eind van de 19de eeuw in Zuid-Afrika waren ontdekt, brachten een toevloed van diamanten op de markt. De beurskrach van 1929 had rampzalige gevolgen voor de Amerikaanse klanten van de juweliers. Dat verlies werd gedeeltelijk gecompenseerd door de oude rijken in Europa.”

De stijl van Poirot

Tussen 1920 en 1940 overheerste de art-decostijl. Tussen twee haakjes: hiervan kunt u mooie staaltjes zien als u de tv-serie Poirot op Canvas volgt. Sabine Denissen: “Typisch voor art deco zijn de strakke lijnen en de geometrische vormen, maar die worden wel gekleurd door oriëntaalse invloeden die men had overgehouden uit de art nouveau van rond de eeuwwisseling. De echte art-nouveaujuwelen gebruikten echter weinig diamanten terwijl in de art-decoperiode de diamanten en de edelstenen overheersen. Opvallend in de juwelen is de grote hoeveelheid kleine diamanten die geslepen zijn in dezelfde geometrische vormen.”

Het zoeken naar de juwelen draaide uit op waar detectivewerk. Sabine Denissen: “Maandenlang hebben we gezocht naar Belgische privécollecties van familiejuwelen. Gelukkig konden we ook putten uit het aanbod van Epoque Fine Jewels, een Kortrijkse juwelierszaak die zich in art deco heeft gespecialiseerd. We kunnen nu prachtstukken van de grote Franse juweliershuizen Cartier, Boucheron en Fouquet laten zien en voor de allereerste keer ook juwelen van Belgische juweliers zoals Wolfers en Massaux. Uit ontwerptekeningen weten we dat zij prachtige art-decostukken hebben gemaakt, maar we hebben er slechts een beperkt aantal kunnen vinden. Daarom deze oproep: wie nog art-decojuwelen van Belgische juweliers in zijn familiebezit heeft, vraag ik met ons contact op te nemen. Niet zozeer om die stukken aan te kopen, maar wel om te weten waar ze zich bevinden.”

Art-decowandelingen

In de rand van de tentoonstelling worden de boeiende jaren twintig en dertig verteld met foto’s en documenten. Onder meer over het cruiseschip Belgenland en over de Club Artes, een Franstalige avant-gardekunstkring die in Antwerpen actief was. Interessant zijn verder de art-decowandelingen. Daarbij combineert u een bezoek aan de juwelen met een wandeling langs de overblijfselen van de wereldtentoonstelling in Antwerpen in 1930.

A Ludo Hugaerts