Worteltjes: een groente vol troeven

Een simpele wortel? Niets is minder waar. Deze uitzonderlijke groente bevat veel bètacaroteen en vezels. Rauw of gekookt, gestoomd, geglaceerd, gestoofd of gegratineerd, er zijn duizend manieren om ervan te genieten.

Worteltjes: een groente vol troeven!

Alles, maar dan ook werkelijk alles is goed aan een wortel! Zelfs het loof kunt u perfect in een soep gebruiken, bijvoorbeeld samen met prei, selder, ajuin, aardappel. De wortel zelf bevat een hoog gehalte aan bètacaroteen, een pigment van de familie van de carotenoiden, wat haar de oranje kleur geeft. Bètacaroteen wordt ook provitamine A genoemd omdat het een voorloper is van vitamine A, wat wil zeggen dat het zich tijdens de vertering omvormt tot vitamine A. Bètacaroteen speelt een rol in de hernieuwing van het purperpigment van de retina, waardoor het uiterst belangrijk wordt voor ons gezichtsvermogen.

“Het verhoogt de gezichtsscherpte en het schemerzicht”, legt de diëtiste Cécile Royer uit. Ook de invloed op de huid is interessant: “Het verhoogt de productie van melanine, een natuurlijk pigment dat geproduceerd wordt door de huidcellen en dat ze beschermt. Nuttig dus om de huid voor te bereiden om te bruinen en ook om de bruine kleur langer te behouden. Verder beschermt bètacaroteen de huid tegen vrije radicalen, die medeverantwoordelijk zijn voor het verouderingsproces. Tenslotte speelt deze antioxydans ook een rol bij de preventie van sommige cardiovasculaire ziekten en sommige kankers.”

De omzetting van bètacaroteen in vitamine A houdt gelijke tred met de behoefte van ons lichaam. Er is dus geen risico op hypervitaminose (een overdosis vitamine A) door het eten van fruit en groenten die veel bètacaroteen bevatten (zoals wortelen, pompoen, meloen, zoete aardappels, abrikoos, broccoli, peterselie...).

“Bètacaroteensupplementen gebruiken is echter niet aan te raden”, zegt Cécile Royer. Ver-schillende studies die de effecten van bètacaroteensupplementen bestudeerden, hebben namelijk evenveel negatieve als positieve resultaten aangetoond wat betreft de invloed op kanker, op hart- en vaatziekten en op het sterftecijfer in zijn totaliteit.

Onmisbaar voor de transit

Naast bètacaroteen zijn worteltjes rijk aan vezels, pectine en cellulose, drie elementen die de darmtransit in goede banen leiden. Bij een constipatieprobleem kiest u het best voor rauwe wortelen, tegen diarree eet u ze beter gekookt. De pectines zouden ook de hoeveelheid slechte cholesterol in ons bloed (LDL) beperken. Eén waarschuwing toch voor zuigelingen en heel jonge kinderen: niet-biologisch geteelde wortelen bevatten veel nitraat. Voor hen is het dus een absolute aanrader om wortelen van biologische teelt te kiezen.

Vanzelfsprekend variëren de voedingskwaliteiten van worteltjes volgens de periode van het jaar. “Hoe meer u de seizoenen respecteert, hoe beter de kwaliteit maar dit geldt voor alle groente en fruit”, zegt Cécile Royer.

De eerste worteltjes op de markt zijn de primeurs. Ze worden geoogst net voor ze volgroeid zijn, van april tot juli, en meestal in bosjes aangeboden, met het loof eraan. Ze zijn het rijkst aan bètacaroteen maar ze hebben één gebrek: ze zijn zo kwetsbaar dat ze niet langer dan twee dagen in de koelkast bewaren. Qua voedingswaarde zijn ze echter ver-uit de kampioenen. Geniet ervan, want ze liggen nu in de winkel!

Eens het seizoen van de primeurs voorbij, zijn er de wortelen van het hoogseizoen: van juli tot de herfst, en in de winter zijn er bewaarwortelen. Deze twee kunt u ongeveer een week in de koelkast bewaren zonder veel kwaliteitsverlies. Alleen als u ze te lang in de koelast laat liggen, worden ze slap en onbruikbaar.

Worteltjes laten zich perfect invriezen, zowel in hun geheel als in schijfjes, maar blancheer ze vooraleer u ze in de diepvries legt.

Aandachtspunten bij de bereiding

Twee waarschuwingen heeft onze diëtiste nog in petto in verband met de bereiding van worteltjes. “Was goed uw handen vooraleer u wortelen klaarmaakt, want ze zijn gevoelig voor bacteriën. Maar er is nog een tweede vij-and: de aarde die boordevol kiemen zit. Houdt dus uw werkblad proper en verwijder geregeld alle restjes aarde.”

Primeurworteltjes spoelt u gewoon schoon onder de kraan maar ook de andere hoeft u niet te schillen. Even met de rasp of de borstel eroverheen gaan volstaat, want de vitamines bevinden zich net onder de oppervlakte.”

Eet u worteltjes rauw, dan is er in principe geen vitamineverlies. Maar dan kunnen ze wel zwakke darmen irriteren. Een trucje? Rasp ze heel fijn, dat zal de vertering bevorderen. Gekookt verliezen ze een deel van hun vitamines, maar het bètacaroteen weer-staat goed aan de hitte. “De vezels zijn beter verteerbaar, want ze zijn zachter door het koken. Als u grote wortelen kookt, is het aangeraden om ze overlangs door te snijden zodat ze homogeen tot in het hart gaar worden.”

Voedingseigenschappen per 100 gram

100 gram worteltjes is goed voor 33kcal en bevat: 6,7g koolhydraten 3g vezels 0,8g eiwitten 0,3g vetten 11,1mg bètacaroteen de mineralen: kalium, fosfor, calcium, magnesium de vitamines C, B1, B2, B3, B6

Gwenaëlle Ansieau