Wie mag u helpen?

U wilt een nieuwe keuken installeren of een terras in hardhout? Uw zolder heeft een opknapbeurt nodig? Gelukkig kunt u rekenen op uw handige schoonbroer die toch met pensioen is, of de werkloze buurman. Maar mag dat wel?

Vele handen maken het werk lichter. Waarom zou u zich dan niet laten helpen door een familielid of een goede vriend? Het klinkt logisch maar... let toch maar op, zeker als het bouw- of verbouwingswerken betreft. Daarvoor gelden namelijk strikte regels.

n Hulp van een familielid. Krijgt u hulp van een familielid tot de tweede graad, dan is er geen probleem. Althans voor zover deze hulp gratis is en er geen sprake is van een relatie werknemer – werkgever (er is dus geen sprake van een ‘gezag’, van vaste werkuren en zo meer). Uw ouders, groot-ouders, kinderen en kleinkinderen, uw (schoon)broers en (schoon)zussen mogen u dus komen helpen. In de praktijk gebeurt het zelfs dat de inspectiediensten een oogje dichtknijpen voor familieleden tot de vierde graad, maar let daar toch mee op. In principe bent u btw verschuldigd als u hulp krijgt van bijvoorbeeld uw oom (derde graad) of neef (vierde graad).

WEETJE In de volgende twee gevallen kan deze familiekring ook officieel uitgebreid worden tot de vierde graad:

– als u verbouwingswerken uitvoert of werken om een sociale woning of een woning met een bescheiden kadastraal inkomen (niet-geïndexeerd bedrag: euro 745) gezond te maken.

– als u ‘reddingswerken’ moet uitvoeren die dringend en absoluut noodzakelijk zijn, bijvoorbeeld na een overstroming. De wet aanvaardt dat een buur of vriend u in deze omstandigheden komt helpen om uw huis leeg te maken.

n Hulp door vrienden. Wettelijk gezien mag u zich niet laten helpen door een vriend of buur. Betrapt de sociale inspectie u erop dat u met iemand werkt met wie u geen familiebanden hebt, dan zal zij uw dossier doorspelen naar de economische inspectie, die u een sanctie kan opleggen. En de boetes zijn niet mals! Ze kunnen oplopen tot enkele duizenden euro’s, zowel voor uzelf als voor uw helper. Veel is uiteraard afhankelijk van de concrete omstandigheden, bijvoorbeeld van de grootte van de werken (gaat het gewoon om het schilderen van uw gevel of om een omvangrijke verbouwing?). Ook als u altijd samen met uw helper aan de slag bent, zal men hem minder vlug van zwartwerk verdenken dan wanneer hij alleen op de bouwwerf wordt aangetroffen.

Let altijd op het statuut van uw helper

Naast deze strenge principes die specifiek (en alleen) gelden bij een bouw- of verbouwproject moet u in principe bij alle klusjes rekening houden met het statuut van uw helper.

Uw helper is een ‘stielman’.

Gratis hulp is niet onderworpen aan btw, behalve als uw helper-familielid in de bouwsector werkt. De btw-administratie hanteert een eenvoudig principe: voor elk uitgevoerd werk bent u verplicht facturen te kunnen voorleggen, zowel van het geleverde materiaal als van het werk dat werd uitgevoerd door een professioneel. Werkt u niet met een professioneel, dan moet u dat bewijzen. Houd daarom alle aankoopfacturen van materialen bij. U doet er in elk geval goed aan vooraf de btw-controleur in te lichten over uw plannen.

Uw helper is met pensioen.

Vermits het om een onbezoldigde vriendendienst gaat, loopt uw helper geen gevaar dat zijn pensioen zou verminderd of geschrapt worden omdat hij u heeft geholpen. Toch doet hij er goed aan vooraf de Rijksdienst voor Pensioenen ervan op de hoogte te stellen dat hij een onbezoldigde vriendendienst zal uitvoeren. Dit om later problemen (bijv. bij een eventuele ‘verklikking’) te vermijden.

Uw helper is bruggepensioneerd.

n Gaat het om een familielid tot de tweede graad, dan mag hij niet-betaalde arbeid verrichten voor zover hij u niet helpt bij de uitoefening van uw zelfstandig beroep. Hij hoeft deze activiteit dan niet aan te geven aan de RVA.

Voorbeeld U hebt een winkel. Uw bruggepensioneerde schoonvader mag uw keuken komen schilderen (voorzover hij vroeger zelf geen schilder was), maar hij mag niet uw jaarlijkse inventaris maken want dan helpt hij u bij de uitoefening van uw zelfstandig beroep en dat is verboden.

n Is het een familielid met een verdere verwantschap of een derde (kennis, vriend, buur,...) dan mag hij enkel niet-betaalde arbeid verrichten als hij dat vooraf meldt bij de RVA. U moet dan samen met uw helper een formulier C45A invullen.

Uw helper is werkloos.

In het algemeen mogen werklozen onbezoldigde activiteiten uitvoeren, voor zover zij geen hulp verlenen in uw beroepsactiviteit, zelfs als dat gratis zou gebeuren. Voor bouw- en verbouwingswerken gelden echter striktere regels (zie tabel links).

GOEDE RAAD Doet u een beroep op een werkloze helper, vraag dan dat hij eerst toestemming vraagt aan zijn werkloosheidsbureau. Dat is altijd veiliger. n

Annemie Goddefroy, Jocelyne Minet