Wie krijgt wat na de scheiding?

U bent gehuwd of woont samen, dus koopt u allerlei zaken samen. Misschien sluit u een lening af. Of de ene partner steekt geld in het huis van de andere. Zolang de relatie duurt, is er geen vuiltje aan de lucht. Maar loopt ze spaak, dan moet alles worden verdeeld: de goederen én de schulden...

Sinds 1 september zijn er in ons land nog twee manieren om te scheiden: met onderlinge toestemming of wegens onherstelbare ontwrichting van het huwelijk. Maar daar eindigt het verhaal uiteraard niet. De goederen en de schulden van de echtgenoten (of van de koppels die hebben samengewoond) moeten nog uit elkaar gehaald worden.

LET OP! Het akkoord geldt enkel tussen de ex-echtgenoten. Een schuldeiser hoeft er zich – als derde – niet aan te houden. Hij kan de terugbetaling van de schuld aan beide partners vragen. Het is daarna aan de echtgenoten om, op basis van hun onderlinge akkoord, van elkaar terugbetaling te eisen.

Eerst naar de notaris

Bij een echtscheiding wegens onherstelbare ontwrichting wordt normaal gesproken in het vonnis een notaris aangesteld om over te gaan tot de vereffening- verdeling van het huwelijksvermogen of tot de uitonverdeeldheidtreding bij een stelsel van scheiding van goederen . Eventueel wordt ook een tweede notaris aangeduid om de afwezige of onwillige partij te vertegenwoordigen.

WEETJE Uiteraard moet er iets te verdelen vallen. Is dat niet of nauwelijks het geval, dan kunnen de echtgenoten ook onderling een regeling treffen.

Eén van de ex-echtgenoten (of diens advocaat) vraagt de notaris om zijn werkzaamheden te beginnen. De notaris roept dan de partijen op en vraagt meestal tegen de eerste bijeenkomst een aantal documenten mee te brengen zodat een duidelijk beeld ontstaat van wat er zoal te verdelen valt, wat de schulden zijn en welke andere problemen er in het dossier rijzen. Hij zal ook vragen of de echtgenoten het over bepaalde zaken onderling eens zijn. Soms maakt de notaris op dat moment een zogenaamd PV van opening van de werkzaamheden op. Als een van de echtgenoten dit wenst (of als ze het beiden wensen), zal de notaris als eerste stap beginnen met het opmaken van een inventaris.

De inventaris

Bij de inventarisatie moeten de echtgenoten aangeven welke goederen behoren tot de onverdeeldheid of tot de huwelijksgemeenschap. Hierbij gaat het niet alleen om de meubels en de auto, maar ook om financiële tegoeden zoals geld, kasbons, effectenportefeuilles, aandelen enz... Het is daarbij aan te raden de goederen zo precies mogelijk te omschrijven, om discussies achteraf te vermijden.

De inventaris wordt in principe opgesteld op de plaats waar de goederen zich bevinden (behalve voor de financiële tegoeden). Dit betekent dat naar beide adressen moet worden gegaan waar de ex-echtgenoten (afzonderlijk) wonen. Elk van de ex-partners mag dan binnen in de woning waar de andere verblijft, wat wel eens aanleiding geeft tot wrevel. In extreme gevallen gebeurt het dat een inventaris enkel op verklaring wordt afgelegd.

LET OP! Liegt een van de ex-echtgenoten toch bij de inventarisatie, dan kan dat zware gevolgen hebben. Vooreerst riskeert deze echtgenoot strafrechtelijk te worden vervolgd. Door te liegen maakt hij/zij zich immers schuldig aan het misdrijf van meineed en/of valsheid in geschrifte. Bovendien is er ook een burgerrechtelijke sanctie. Wie bepaalde vermogensbestanddelen verzwijgt, deelt daar later niet meer in mee zelfs al zou hij er recht op hebben!

VOORBEELD U hebt een behoorlijke premie ontvangen van uw werkgever en u hebt die op een aparte rekening gestort. Maar u vergeet deze rekening te vermelden. Komt dit bedrog nadien uit, dan zult u geen recht meer hebben op de helft van de premie (en wat ze intussen heeft opgebracht). Uw ex-echtgenoot krijgt het volledige bedrag!

Eenmaal de notaris weet welke goederen en schulden de ex-echtgenoten hebben, kan hij overgaan tot de eigenlijke verdeling. Bij gehuwde paren maakt het een verschil of zij gehuwd waren onder het wettelijk stelsel of met scheiding van goederen.

De vereffening- verdeling in het wettelijk stelsel

De meeste echtgenoten zijn gehuwd onder het wettelijke stelsel (scheiding van goederen en gemeenschap van aanwinsten).

Stap 1: De vermogens uit elkaar halen

Om de vermogens van de ex-echtgenoten uit elkaar te halen moet in principe een bijzonder complexe procedure worden gevolgd. In de praktijk gebeurt dit lang niet altijd. We beperken ons hier tot enkele belangrijke punten.

LET OP! Hou er rekening mee dat bankdocumenten weliswaar een goed bewijs vormen, maar dat banken hun stukken niet onbeperkt bijhouden. Hebt u zelf uw bankdocumenten niet bijgehouden, vraag ze dan tijdig op.

Nadat het gemeenschappelijke vermogen exact is bepaald, moet het worden verdeeld. Hier zijn er verschillende mogelijkheden:

LET OP! Een openbare verkoop is enkel mogelijk als er geen akkoord is, als er geen verdeling in natura mogelijk is én als er geen preferentiële toewijzing wordt gevraagd.

Stap 3: De notaris doet een

voorstel

Nadat de echtgenoten hun aanspraken hebben laten kennen, maakt de notaris een staat van vereffening en verdeling op. Hij geeft zijn visie over hoe de zaken moeten worden verdeeld. Zijn de ex-echtgenoten of één van hen het daarmee niet eens, dan kunnen zij bij het voorstel van de notaris zogenaamde zwarigheden (opmerkingen) laten kennen. Komt er uiteindelijk geen oplossing uit de bus, dan maakt de notaris het dossier over aan de rechtbank om daar de knoop te laten doorhakken. Heeft de rechter (eventueel in hoger beroep) een beslissing genomen, dan gaat het dossier opnieuw naar de notaris.

Uit onverdeeldheid treden bij scheiding van goederen

In een stelsel van scheiding van goederen, liggen de zaken eenvoudiger. Daar moeten er namelijk twee grote bewerkingen gebeuren. De onverdeelde goederen moeten verdeeld worden en meestal moeten er bepaalde verrekeningen gebeuren. Hier zijn er twee mogelijkheden:

LET OP! Bij een stelsel van scheiding van goederen kunnen echtgenoten geen preferentiële toewijzing vragen. Het is dus niet mogelijk dat de gezinswoning of de huisraad wordt toegewezen aan een van beiden als de andere ex-echtgenoot het daarmee niet eens is.

Zelfs bij een scheiding van goederen raken de goederen en schulden van de partners na verloop van jaren vermengd. Zo kan het ook hier gebeuren dat een van de echtgenoten vanuit zijn vermogen heeft geïnvesteerd in het vermogen van de andere. Is dat het geval, dan kan de echtgenoot die investeringen deed, daar een vergoeding voor vragen. Hiervoor moeten echter twee zaken worden aangetoond:

De verdeling bij samenwonenden

Bovendien kan de rechtbank de ex-partner die nog goederen in zijn bezit heeft die exclusief de eigendom zijn van de andere, bevelen die terug te geven. Ook hier geldt dat wie beweert dat bepaalde goederen zijn eigendom zijn, het bewijs daarvan moet leveren. Slaagt hij daar niet in, dan worden de goederen geacht gemeenschappelijk te zijn.

De notaris zal ook hier nagaan of er een akkoord is tussen de echtgenoten van wat er met de goederen moet gebeuren. Is dat niet het geval, dan zullen ze in natura worden verdeeld tussen de gewezen partners of worden verkocht.

Jan Roodhooft, advocaat

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content