Werkloos? Zo krijgt u snel een uitkering

Een werknemer die plots geconfronteerd wordt met een faillissement of een ontslag weet niet altijd wat hij moet doen. Dat is begrijpelijk want afhankelijk van het gewest waar u woont, moet u bij andere diensten aankloppen.

Leo is 46 en woont in Vlaanderen. Hij werkt al jaren voor hetzelfde bedrijf maar dat krijgt te kampen met financiële problemen. Na 25 jaar trouwe dienst krijgen Leo en een aantal van zijn werkmakkers hun ‘C4’. Naast het verwerken van de emotionele schok, moet hij nu een aantal administratieve zaken in orde brengen. Om te beginnen moet hij zich inschrijven als werkzoekende want gezien zijn leeftijd is hij nog niet vrijgesteld van deze verplichting. Hetzelfde overkwam ook Christine (41 jaar) en Michel (54 jaar). Zij wonen resp. in Brussel en in Wallonië. Wat moeten zij doen om hun werkloosheidsuitkering gestort te krijgen? We bekijken de opeenvolgende stappen, gewest per gewest.

Federaal en regionaal

Er zijn twee diensten die zich met de werkloosheidsmaterie bezighouden. Dat zijn de federale RVA (Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening) en de gewestelijke diensten VDAB (voor Vlaanderen), Forem (Wallonië) en BGDA (Brussel). Er bestaat ook een gewestelijke dienst voor de Duitstalige gemeenschap, ADG.

1. De RVA is een federale dienst, belast met de organisatie van de werkloosheidsverzekering. Uw ex-werkgever bezorgt u een formulier ‘C4’ waarop vermeld staat dat u voor hem gewerkt hebt en hoelang. Het is de RVA die onderzoekt of u recht hebt op uitkeringen. U moet dus met uw C4 naar een uitbetalingsinstelling van de RVA gaan. Hebt u om een of andere reden uw C4 nog niet gekregen, dan kunt u bij uw uitbe-talingsinstelling een persoonlijke aanvraag voor werkloosheidsuitkeringen indienen met een formulier C109. Bent u gesyndiceerd, dan kunt u dat via uw vakbond (ACV, ABVV of ACLVB). Deze uitbetalingsinstellingen zijn er enkel voor aangesloten leden. Bent u niet aangesloten bij een vakbond, dan moet u naar de ‘Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen’ bij u in de buurt. De centrale diensten kunt u bereiken op het volgende adres: Brabantstraat 62, 1210 Brussel, tel. 02 209 13 13, fax: 02 209 13 97, e-mail: info@hvw.fgov.be

Eén van de voorwaarden om recht te hebben op uitkeringen (zie kader Recht op werkloosheidsuitkeringen, p. 63) is dat u op zoek gaat naar werk. Daarom bent u verplicht u als werkzoekende in te schrijven (tenzij de RVA u een vrijstelling verleent). Dat gebeurt bij een van de gewestelijke diensten.

2. De VDAB, Forem, BGDA: dit zijn de gewestelijke diensten voor arbeidsbemiddeling. Deze gewestelijke diensten hebben niets te maken met de uitkering op zich, maar wel met uw zoektocht naar een nieuwe job. Hier moet u zich verplicht inschrijven als werkzoekende (tenzij u vrijgesteld bent). Vindt u opnieuw een job voor ten minste 28 dagen, dan moet u zich opnieuw inschrijven.

LET OP Eens u opnieuw werkloos wordt moet u wel onmiddellijk opnieuw naar de stempelcontrole. Voorbeeld: u hebt meer dan 28 dagen gewerkt en uw contract stopt op de 23e van de maand. Dan hebt u 8 dagen tijd voor uw herinschrijving, maar toch moet u de 26e van de maand al gaan stempelen!

In Vlaanderen zijn er geen aparte VDAB-kantoren meer. De VDAB-diensten zijn nu samen met andere diensten opgenomen in werkwinkels (zie verder). Hoe de inschrijving als werkzoekende moet gebeuren wordt gewest per gewest geregeld.

WEETJE U kunt bij deze gewestelijke diensten altijd terecht als u een andere job zoekt, u hoeft niet per se ontslagen te zijn.

Het Vlaams gewest

Voor Leo die in Vlaanderen woont, zal de administratie misschien iets makkelijker zijn dan voor zijn Brusselse of Waalse ex-collega’s. Dat heeft te maken met de komst van de werkwinkels. Een werkwinkel is veel uitgebreider dan het vroegere VDAB-kantoor. Onder het motto alle partners onder één dak, zijn alle diensten die per gebied (een gemeente of groep van gemeenten) met werk en vorming te maken hebben, gegroepeerd in één gebouw. Op sommige plaatsen is dat het gebouw van het vroegere VDAB-kantoor, maar dat is niet altijd zo. Er zijn trouwens veel meer werkwinkels dan er vroeger VDAB-kantoren waren. In 2004 zullen er 144 zijn, verspreid over heel Vlaanderen.

In een werkwinkel vindt u de PWA (plaatselijk werkgelegenheidsagentschap), de RVA (i.v.m. zaken die met het PWA te maken hebben), de VDAB, de ATB (begeleiding van personen met een handicap) en lokale diensten. Zo moet u niet van de ene instantie naar de andere hollen om uw dossier in orde te brengen.

Belangrijk is ook dat er per werkzoekende maar één dossier wordt geopend. Ook de consulenten van de andere diensten kunnen van dit dossier gebruikmaken. Bent u handig met de computer, dan hoeft u ook niet telkens een afspraak te maken met een consulent om uw dossier in te voeren of als u iets wilt wijzigen (bijvoorbeeld als u een contract van 3 maanden getekend hebt, kunt u dat zelf aanduiden in uw dossier).

Het is wel nog altijd zo dat u, als u een werkloosheidsuitkering wilt ontvangen, zowel naar de RVA moet als naar de werkwinkel. Maar zodra u eenmaal uw dossier geopend hebt bij de werkwinkel, hoeft u dat niet opnieuw te doen bij de andere diensten (OCMW, PWA,...).

Stap 1: inschrijven als werkzoekend

Eenmaal Leo’s arbeidsovereenkomst beëindigd is (hij heeft zijn opzeg gekregen en er loopt geen opzeggingstermijn meer), heeft hij maximaal 8 kalenderdagen om zich in te schrijven als werkzoekende. Hij kan kiezen tussen drie manieren:

1. Als hij zich thuisvoelt op het internet, kan hij dat via de website van de VDAB doen: www.vdab.be. Daar klikt hij op ‘werk zoeken’ en ‘schrijf je in’. Ook zijn cv invoeren is mogelijk.

2. Een tweede mogelijkheid is de VDAB-servicelijn: tel. 070 34 50 00 (elke werkdag van 8 tot 20 uur). Deze dienst noteert de gegevens en stuurt een bewijs van inschrijving als werkzoekende naar Leo’s adres.

3. De derde manier is naar de bevoegde werkwinkel gaan. Op het internet vindt Leo het adres van de werkwinkel waar hij geholpen wordt: www.werkwinkel.be (per provincie verschijnt de lijst met adressen). Hebt u geen internet, dan vindt u de nummers in het telefoonboek (in de witte gids, bij de ‘w’ van uw woonplaats).

In feite heeft Leo enkel zijn SIS-kaart nodig om zijn gegevens in te voeren in de computer. Als hij alles ingevuld heeft, print hij een bewijs van inschrijving als werkzoekende uit. Als hij dat liever niet zelf doet, kan hij ervoor kiezen een VDAB-consulent te spreken.

Leo voegt het bewijs van inschrijving als werkzoekende bij zijn eerste stempelkaart (die hij krijgt bij zijn vakbond of bij de Hulpkas).

Stap 2: naar de vakbond of Hulpkas

Met zijn C4 en het bewijs van inschrijving als werkzoekende onder de arm, gaat Leo naar zijn vakbond of naar de Hulpkas. Hier is geen precieze termijn bepaald, maar hij doet dat het best zo vlug mogelijk. De uitbetalingsinstelling stelt Leo’s dossier samen voor de RVA, die dan nakijkt of alle voorwaarden voldaan zijn om in aanmerking te komen voor uitkeringen. Er wordt een kopie genomen van het bewijs van inschrijving als werkzoekende want het origineel exemplaar moet Leo op het einde van de eerste stempelmaand samen met zijn stempelkaart indienen bij zijn vakbond. Aan de hand van de gegevens in het dossier beslist de RVA of Leo recht heeft op uitkeringen, vanaf wanneer en hoeveel.

Stap 3: naar de stempelcontrole

Leo gaat naar de stempelcontrole in zijn gemeentehuis vanaf de eerste dag waarvoor hij uitkeringen aanvraagt. Omdat hij meer dan 20 jaar gewerkt heeft, krijgt hij een controlekaart C3B (deze kaart geldt voor mensen met een beroepsverleden van meer dan 20 jaar, vijftigplussers en personen die meer dan 33 % arbeidsongeschikt zijn). Wie een controlekaart C3B heeft, moet maar één keer per maand naar de stempelcontrole, op de 7e van elke maand.

LET OP Als u om één of andere reden niet de dag zelf naar de stempelcontrole gaat, ga dan de volgende werkdag. Wacht zeker niet tot de volgende controledag!

Stap 4: de stempelkaart indienen

Op het einde van de eerste maand werkloosheid dient Leo zijn stempelkaart, samen met zijn bewijs van inschrijving als werkzoekende in bij zijn vakbond.

LET OP: Stap 3 en stap 4 zullen veranderen (of wegvallen) in de loop van 2004 û zie kader Meer controle op werkwilligheid, p. 65.

Het Brussels gewest

Christine (41 jaar) woont in het Brussels gewest. Op het ogenblik dat ze ontslagen wordt, werkt ze al 17 jaar voor dezelfde baas.

Net zoals Leo in Vlaanderen, moet zij vier stappen ondernemen.

Stap 1: inschrijven als werkzoekende

Omdat ze in het Brussels gewest woont is Christine verplicht zich als werkzoekende in te schrijven bij de BGDA (Brusselse Gewestelijke Dienst voor Arbeidsbemiddeling), Anspachlaan 65, 1000 Brussel, tel. 02 505 14 11. Toch mag zij als ‘vrije werkzoekende’ ook gebruikmaken van de Vlaamse VDAB-diensten. Zo kan ze haar cv verspreiden via de KISS-databank (Kandidaat Informatie Systeem).

Haar (verplichte) inschrijving als werkzoekende kan op twee manieren gebeuren (geen drie zoals in Vlaanderen, in Brussel kan de inschrijving niet telefonisch):

1. on line via de website van de BGDA: www.bgda.be. Dan hoeft ze niet naar de BGDA zelf te gaan. Via deze website kan ze zich inschrijven of herinschrijven, ze kan de nodige attesten aanvragen, een adreswijziging doorgeven of haar inschrijving schrappen. Op de site kan ze ook werkaanbiedingen raadplegen of haar eigen cv plaatsen.

2. bij de BGDA. Ze heeft daarvoor haar identiteitskaart nodig. Let op: in Brussel kan men zich niet inschrijven bij één van de 5 agentschappen. De inschrijving gebeurt in het centraal kantoor (Anspachlaan 65, 1000 Brussel). Daar kan Christine ook terecht voor sollicitatiebegeleiding. Er is een dienst ‘Actief op zoek naar werk’, waar ze een individuele begeleiding kan krijgen. Verder is er in het centraal BGDA-gebouw een apart ‘Info-loket voor discriminatie bij het zoeken naar werk’. Deze dienst werkt samen met het Centrum voor Gelijke Kansen. U kunt er terecht voor een klacht tegen elke vorm van discriminatie (op basis van afkomst, leeftijd, handicap,...) die u ondervindt bij uw zoektocht naar een (nieuwe) job.

Voor haar inschrijving als werkzoekende heeft Christine net als Leo acht kalenderdagen nadat haar arbeidsovereenkomst beëindigd is. Vindt ze opnieuw een job voor ten minste 28 dagen, dan moet ze zich opnieuw inschrijven.

Stap 2: naar de vakbond of de Hulpkas

Net zoals Leo, moet Christine zich met haar C4 en haar bewijs van inschrijving als werkzoekende aanmelden bij haar uitbetalingsinstelling (vakbond of Hulpkas). De uitbetalingsinstelling stelt Christines dossier samen voor de RVA. De RVA controleert of zij aan alle voorwaarden voldoet om in aanmerking te komen voor werkloosheidsuitkeringen.

Stap 3: naar de stempelcontrole

Christine is 41 jaar en heeft nog geen 20 jaar gewerkt. Daarom krijgt ze een controle kaart C3A. Personen met deze kaart moeten zich tweemaal per maand bij de stempelcontrole aanmelden, op de 3e en de 26e, of op de eerste werkdag die daarop volgt.

Stap 4: de stempelkaart indienen

Op het einde van haar eerste maand werkloosheid, dient Christine haar stempelkaart en haar bewijs van inschrijving als werkzoekende in bij haar uitbetalingsinstelling.

LET OP Stap 3 en stap 4 zullen veranderen (of wegvallen) in de loop van 2004 û zie kader Meer controle op werkwilligheid.

Het Waals gewest

Michel is 54 jaar en woont in Wallonië. Hij heeft 25 jaar gewerkt bij het bedrijf dat hem nu ontslagen heeft omdat het te kampen heeft met ernstige economische moeilijkheden.

Stap 1: inschrijven als werkzoekende

Omdat hij in Wallonië woont moet Michel zich als werkzoekende inschrijven bij de Forem. De centrale zetel bevindt zich op de boulevard Tirou 104, 6000 Charleroi, tel. 071 20 61 11. De Forem kreeg recent een nieuwe structuur, met drie entiteiten:

de ‘Forem Support’ die alle ondersteuningsdiensten groepeert (logistiek, boekhouding, enz.)

de ‘Forem Formation’ die zich bezighoudt met opleidingen aan particulieren en ondernemingen

de ‘Forem Conseil’ die o.a. ondersteuning biedt aan particulieren bij hun zoektocht naar een nieuwe job. Hier dient Michel zich als werkzoekende in te schrijven. De algemene directie van de Forem Conseil bevindt zich: rue de l’Ecluse 16, 6000 Charleroi, tel. 071 23 05 11, fax: 071 23 06 71. Daar kan hij vragen wat voor hem het dichtstbijzijnde kantoor is waar hij terechtkan.

Michel kan zich inschrijven op drie manieren:

– on line via www.leforem.be, waarop iedereen terechtkan die zich voor de eerste keer wil inschrijven. Eens ingeschreven kan Michel zijn persoonlijke gegevens wijzigen. Op de website kan hij ook zijn curriculum vitae plaatsen, de beschikbare werkaanbiedingen raadplegen, opleidingen opzoeken, en zo meer.

– via brief, fax of e-mail: bel uw plaatselijk kantoor (om het faxnummer of e-mailadres te kennen belt u het telefoonnummer dat u vindt in de witte gids bij ‘forem’ in de grote stad naar keuze).

– ter plaatse: in de forem-kantoren of bij een ‘Maison de l’Emploi’ (vergelijkbaar met de werkwinkels in Vlaanderen). Momenteel zijn er ongeveer 25, maar het is de bedoeling dat er in 2004 een honderdtal komen, verspreid over heel Wallonië. Ook hier is het de bedoeling een aantal diensten die met tewerkstelling te maken hebben, te groeperen. U kunt er zich (opnieuw)inschrijven als werkzoekende.

Stap 2: naar de vakbond of Hulpkas

Met zijn C4 en zijn bewijs van inschrijving als werkzoekende onder de arm, begeeft Michel zich naar zijn vakbond. Er is geen termijn bepaald, maar hij doet dat het best zo vlug mogelijk. Zijn vakbond stelt zijn dossier samen en geeft het door aan de RVA, die controleert of Michel aan alle voorwaarden voldoet om recht te hebben op werkloosheidsuitkeringen. Er wordt een kopie gemaakt van zijn inschrijvingsbewijs, want op het einde van de eerste maand werkloosheid moet hij het origineel samen met zijn stempelkaart indienen bij zijn vakbond. De RVA beslist of Michel recht heeft op uitkeringen en vanaf wanneer.

Stap 3: naar de stempelcontrole

Michel gaat naar het stempellokaal in zijn gemeentehuis. Als 50-plusser moet hij maar één keer per maand stempelen, op de 7e (tenzij dit een zon- of feestdag is).

Stap 4: de stempelkaart indienen

Op het einde van zijn eerste maand werkloosheid, dient Michel zijn stempelkaart in bij zijn vakbond, samen met het bewijs van inschrijving als werkzoekende.

LET OP Stap 3 en stap 4 zullen veranderen (of wegvallen) in de loop van 2004 û zie kader Meer controle op werkwilligheid.

A Annemie Goddefroy en Jocelyne Minet