© GETTY IMAGES

Welkom in het Wilde Westen

Een roadtrip door de Amerikaanse staten Noord- en Zuid-Dakota en Montana leidt langs uitgestrekte landschappen en iconische monumenten. Bij elke tussenstop ontmoet je indianen die hun traditie en cultuur met veel passie in ere houden.

Tientallen indianen in kleurrijke gewaden dansen in een grote cirkel rond mij. Ze springen op het ritme van de drums, terwijl de presentator in de arena van het Bismarck Event Center me dolenthousiast introduceert: “We hebben een bijzondere gast vandaag. Hij is helemaal vanuit België naar hier gereisd om verslag uit te brengen over onze geschiedenis en cultuur.” Een warme verwelkoming! En dat op de openingsavond van de United Tribes International Powwow, een van de grootste bijeenkomsten van Amerikaanse indianen.

“Hier zie je wie we zijn”, vertelt Jason Morsette, een plaatselijke tribal tourism manager, die me weer veilig van de dansvloer wegplukt. “Een powwow is een danscompetitie, maar het gaat veel verder. We dansen voor onze kinderen, onze familie en voor zij die niet meer kunnen dansen, de ouderen. Dans is liefde en al dansend vieren we het leven dat we te danken hebben aan Moeder Aarde.” Die spirituele betekenis geeft overduidelijk extra kracht aan de deelnemers, die zich vol overgave en met een onuitputtelijke energie voortbewegen. Grass dances voeren ze uit met linten, een verwijzing naar het prairiegras, Traditionals zijn dan weer uitbeeldingen van dieren of jachtscènes. Zo symboliseert elke dans een onderdeel van hun eeuwenoude traditie.

De United Tribes International Powwow
De United Tribes International Powwow© KRIS CLERCKX

RUIG DECOR, GASTVRIJ VOLK

Vlakbij Bismarck vind je makkelijk aansluiting op de Native American Scenic Byway, een toeristische route die grotendeels de loop van de Missouri volgt. Eerst op het grondgebied van Noord-Dakota, maar de meeste en mooiste kilometers zijn voor Zuid-Dakota. Een blikvanger onderweg is Dignity, op een uitkijkpunt aan de oevers van de Missouri. Dit 15 meter hoge standbeeld van een indiaanse vrouw doet denken aan het Amerikaanse Vrijheidsbeeld en is een eerbetoon aan de inheemse volkeren.

Helaas was er niet altijd respect voor hen. Vooral in de tweede helft van de 19de eeuw kwam dit deel van de VS helemaal op zijn kop te staan. Duizenden kolonisten trokken toen van de oostkust naar het westen. Op zoek naar goud en territorium kwamen ze in botsing met de indianen, die hun woongebied in de loop der jaren zagen ingeperkt tot reservaten. Door films over indianen en de vele westerns denken we het Amerikaanse Wilde Westen goed te kennen. Toch wordt pas duidelijk hoe ruig het landschap is als je hier bent, in deze eindeloze vlaktes en tussen de aardpiramiden van de mysterieuze Badlands.

BELGISCHE ONDERHANDELAAR

Het valt ook op hoeveel indianenstammen er zijn: Lakota, Dakota, Cheyenne, Mandan, Hidatsa, Arikara. Steeds meer stammen stellen zich gastvrij op. In de bezoekerscentra in hun reservaten worden de traditie en de gewoonten van elke stam toegelicht en vinden er ook geregeld evenementen plaats.

Verrassend in de geschiedenis van de indianen en de pioniers is dat er een opmerkelijke rol was weggelegd voor een Belg: Pieter-Jan De Smet. Van 1821 tot aan zijn dood in 1873 trok hij als jezuïet door de prairies van het Wilde Westen. Tijdens zijn missies leerde De Smet de taal van de indianen, hij won hun vertrouwen en deed meer dan zieltjes winnen. Uit respect voor zijn werk is in Zuid-Dakota een stadje naar hem genoemd. “Je landgenoot was tot aan de Westkust gekend als Black Robe (Grote Zwartrok)”, weet Ann Lesch, die me door de rustige straten van De Smet naar zijn standbeeld gidst. “Toen blanken hier nederzettingen stichtten, was hij een van de eersten die de moeilijkheden van de indianen erkende. Zijn belangrijkste rol speelde hij als onderhandelaar bij het sluiten van het Treaty of Fort Laramie (1868), een belangrijk verdrag tussen de Amerikaanse overheid en de beroemde indianenleider Sitting Bull.”

Missiepater Pieter-Jan De Smet
Missiepater Pieter-Jan De Smet© KRIS CLERCKX

Toch bleken de diplomatieke inspanningen van De Smet niet voldoende voor een langdurige vrede, want enkele jaren na zijn dood volgde weer een reeks Amerikaans-Indiaanse oorlogen. De bekendste veldslag is die van Little Bighorn (1876) in de staat Montana. Het slagveld van weleer, dat zich over een golvend landschap uitrolt, is als nationaal monument erkend. Een klein museum biedt veel informatie, maar de bezoekerservaring wordt pas echt als je je laat gidsen door Rose Williamson. Haar voorouders vochten destijds mee en ze is gids bij de organisatie Indian Battle Tours. “Voor inheemse stammen ging het om het behoud van hun land en manier van leven. Ze wonnen hier de veldslag tegen het Amerikaanse leger, maar verloren uiteindelijk de oorlog.”

Welkom in het Wilde Westen
© KRIS CLERCKX

INDIANEN VERSUS PRESIDENTEN

Verhalen over de drang naar gebieds-uitbreiding horen we ook in de Black Hills, een bergketen in het uiterste westen van Zuid-Dakota. Toen een Amerikaanse militaire expeditie daar eind 19de eeuw goud ontdekte, vergaten ze plots alle afspraken met de indianen voor wie de Black Hills tot op vandaag een heilige plek zijn. Goudzoekers stroomden toe en stichtten o.a. het plaatsje Deadwood, waar vandaag vooral toeristen door de straten slenteren. En af en toe bots je er op een filmster, want Deadwood en de beboste bergen van de Black Hills vormen vaak het decor voor tv-series en films. Ook het nabijgelegen Rapid City transformeerde van pionierskwartier tot toeristenstad, met op elke hoek van de straat een standbeeld van een voormalig president.

Mount Rushmore in de Black Hills, waar vier Amerikaanse presidenten in de rotsen zijn uitgehouwen.
Mount Rushmore in de Black Hills, waar vier Amerikaanse presidenten in de rotsen zijn uitgehouwen.© KRIS CLERCKX

De meest iconische plek in de Black Hills is Mount Rushmore, waar vier Amerikaanse presidenten in de rotsen zijn uitgehouwen. Herken jij ze? Washington, Jefferson, Lincoln en Roosevelt. Het monument kwam er in de roaring twenties. De VS hadden toen net WOI gewonnen en het geloof in hun democratische systeem en vooruitgang leek grenzeloos. Vandaag is die Amerikaanse onoverwinnelijkheid getemperd, maar Mount Rushmore blijft met jaarlijks meer dan twee miljoen bezoekers een geweldige toeristenmagneet. Zelfs president Trump kwam er de voorbije zomer de Amerikaanse feestdag vieren.

Op amper 30 km van Mount Rushmore verrijst op de flanken van Thunderhead Mountain de nog grotere sculptuur ter ere van het legendarische indianenopperhoofd Crazy Horse. Halfweg de 20ste eeuw begon de Amerikaanse beeldhouwer Korczak Ziolkowski aan dit kolossale monument, waar zijn nazaten vandaag nog altijd aan verder werken. De finale versie moet 170 m hoog en 195 m breed worden, maar niemand durft een einddatum te voorspellen. Veel belangrijker is de filosofie achter het project: blijf dromen.

Praktisch

ERHEEN. Wij vlogen met Delta Air Lines van Brussel naar Minneapolis, delta.com Reistijd: 11 uur, met overstap op Schiphol.

TER PLAATSE. Een huurauto is de makkelijkste manier om Amerika te verkennen, www.alamo.be

MEER WETEN? greatamericanwest.nl

Recente informatie over de veiligheidssituatie per land vind je op diplomatie.belgium.be/nl en info-coronavirus.be/nl/reizen.

Koffiestop in een  oude handelsplaats.
Koffiestop in een oude handelsplaats.© KRIS CLERCKX

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content