Weg van de wereld

Mongolië is het dunst bevolkte land ter wereld, met een van de laatste onaangetaste natuurparadijzen, waar de tijd is blijven stilstaan en het massatoerisme geen kans krijgt. Een roadtrip die blijft nazinderen.

Monsterfiles en kamikazechauffeurs, het is niet wat je verwacht in Ulaanbaatar, hoofdstad van het dunst bevolkte land ter wereld. Toen de Mongoolse volkspartij in 1921 de macht greep, telde de stad, op wat paleizen en tempels na, niet één stenen huis. Intussen is de helft van de drie miljoen Mongolen er neergestreken en is het wegennet amper meegegroeid. De Sovjets hebben hun stempel op de stad gedrukt. Het boeddhisme werd onder Stalin uitgeroeid, maar is weer helemaal terug. En het zijn net plekken zoals het prachtige Gandanklooster, de Choijin Lama-tempel en het winterpaleis Bogd Khan, die voor kleur en warmte zorgen in de stad.

DE GROTE LEEGTE

Zo’n 50 km buiten Ulaanbaatar wil ik het immense, 40 m hoge beeld van nationale held Dzjengis Khan zien, de man die van Mongolië in de 13de eeuw ’s werelds grootste imperium maakte. Vlakbij, in het Terelj Natuurpark ga ik paardrijden. Edelweiss groeit hier als onkruid en ik schuil voor de zon onder een opmerkelijk natuurfenomeen: een gigantische, overhangende rots in de vorm van een schildpad.

Vanaf nu bepalen ronddolende kamelen, wilde paarden, geiten en jaks het tempo. Met 1.295.000 km2 is de Mongoolse Gobiwoestijn een van de grootste maar ook kleurrijkste woestijnen ter wereld. Hij bestaat voornamelijk uit gras en oneindige steppen, met hier een daar een ger (Mongools voor yurt) die als een witte paddenstoel boven de vlakte uitsteekt. Door de Gobi rijden is minstens even boeiend als de vele highlights onderweg. Dit is de grote leegte, een groene zee van gras en lucht. Nooit geweten dat ‘niets’ zo mooi kon zijn.

EVEN HET NOORDEN KWIJT

We rijden van de groene steppen in het noorden naar de witte duinen in het zuiden, 2.500 km woestijn die voortdurend verbaast. In die grote leegte doemt Baga Gazriin Chuluu op, wat kleine rotspartij betekent, maar 150 km2 gebergte blijkt te zijn. Zonder wegwijzers of gps, met enkel het geheugen van de gids, raken we af en toe letterlijk het noorden kwijt. Gelukkig is er altijd wel een ger waar we de weg kunnen vragen. Daar hoort telkens een borrel bij, een eufemisme voor een grote bowl gefermenteerde paardenmelk (airag). Niet lekker, maar je wordt er ijzersterk van. Al snel snap ik dat ik best niet alles leegdrink, of er wordt bijgetankt. Vaak krijg ik er een bordje aruul bij, zure yoghurtkoekjes, gedroogd op het dak van de ger. De eerste nacht slaap ik als een roos, de ronde vorm van de ger geeft een geborgen gevoel.

Wat van op afstand de ruïnes van een oude stad lijken, blijkt een uniek geologisch fenomeen: Tsagaan Suvarga of de Witte Stoepa’s, een vreemde bergketen die boven de groene vlakte uitsteekt. Een natuurfenomeen van rimpelloze heuveltjes in witte en rode klei die fel contrasteren met de ruwe rode zandstenen kliffen. De rest van de dag zie ik kuddes kamelen die grazen op een voor hen culinair paradijs: gras, vermengd met oneindig veel kruiden. Ik zie ook overal gieren die zich te goed doen aan karkassen. In de late namiddag razen nog een paar gazelles voorbij en krijg ik een steppevos te zien, die nauwlettend in de gaten wordt gehouden door een stel arenden. We bezoeken de Gierenvallei, die de drie hoogste bergen van de regio telt. Langs de rivierbedding rennen nieuwsgierige Mongoolse fluithazen als gek over en weer.

Onze bestemming is een eeuwig bevroren rivier en waterval in een smalle kloof, maar door de uitzonderlijk hete zomer ben ik er aan voor de moeite. ’s Nachts is het nochtans koud in het kamp op 2.000 m. Voor het eerst wordt het houtkacheltje aangestoken. Een lekkere maaltijd en echte koffie maken veel goed. Maar vooral de digitale detox voelt heerlijk aan. De overvolle sterrenhemel vervangt met flair het wifi entertainment.

Verder naar het zuiden duikt het Altajgebergte op, dat van Siberië tot diep in Mongolië loopt. Langzaamaan tekenen zich voor het ruige gebergte gladde zandduinen af: de Khongoryn Els, vlakbij de Chinese grens. Langs de 100 km lange zandmassa loopt een riviertje waarin wilde paarden staan te chillen. Als ik voor de hoogste duin sta en de wind het opwaaiende zand doet zingen, lijk ik op een andere planeet aanbeland. De kamelen die we van een nomadenfamilie zouden huren zijn al een paar dagen spoorloos, oma is op haar motor gesprongen om ze te zoeken. Tenslotte vinden we er een bij een andere familie. Meer dan eens voelt het of ik in een natuurfilm ben beland. Zoals ’s ochtends, wanneer bij zonsopgang de duinen oranje kleuren en er een kudde kamelen voorbijtrekt. Pure magie.

JURASSIC PARK

“Hier vond Roy Chapman Andrews, de man waarop Indiana Jones gebaseerd is, een eeuw geleden gefossiliseerde dinosauruseieren”, vertelt de gids. Ik sta in het Mongoolse Jurassic Park Bayanzag. Chapman noemde het The Flaming Cliffs. Wanneer de zon ondergaat en de rotsen vuurrood kleuren, begrijp ik waarom. Voor we weer een dagje kilometers vreten, slaap ik aan de Ongi-rivier, waar Ongyn Khiid, een van de belangrijkste tempelruïnes ligt. Het is mijn enige kans om te zwemmen en die grijp ik met beide handen. Op mijn laatste dag in de Gobi-woestijn ontmoet ik een paardenmelkster die me prompt op de lunch uitnodigt. Op het gras rond de ger lopen duizenden steppenmuisjes kriskras door elkaar. Een viertal arenden gedragen zich als in een snoepwinkel. De dame maakt dimsum klaar, een leuke afwisseling voor de tandenbrekende aruul die ik meestal krijg. En daar hoort, jawel, een kom airag bij. De beste ooit volgens onze gids, die galant zeven kommen naar binnen slurpt. De broer des huizes is een worstelkampioen. Samen met boogschieten is worstelen hier de populairste sport. De forse man leeft uitsluitend op airag en is beresterk. Zijn snuifdoos is zijn kostelijkste bezit, maar een Belgische sigaret is de overtreffende trap.