Wat kan ik doen aan platvoeten?

Sinds de mens rechtop ging lopen, zijn platvoeten een courante kwaal. De dokter legt uit.

Frank V.B. heeft vaak pijn in de voeten wanneer hij langere tijd staat. Een vriendin zegt dat dit op platvoeten wijst. “Kan dat”, vraagt onze lezer zich af, “en is er nog iets aan te doen? Ik ben 62 en wil me niet laten opereren.”

Dokter Jan Bosmans: Voor één keer moet ik meedoen aan de mode om alle onheil op de vorige generaties af te schuiven. Dat het voetgewelf wel eens voor problemen zorgt, ligt aan onze voorouders die rechtop gingen lopen. Die wending veroorzaakte een niet te verwaarlozen nadeel: voortaan zou de mens zijn totale gewicht op twee ledematen moeten verplaatsen in plaats van vier! Poten (in ons geval benen) die een zwaar gewicht moeten torsen, zijn daar in het algemeen op gebouwd. Maar de mens heeft nooit de tijd gehad om poten (voeten) te ontwikkelen die aan de toegenomen belasting aangepast zijn. De mens loopt op twee constructies van 25 kleine en grotere botjes die wij ‘voeten’ noemen. Dat is vragen om problemen. Daar komt bij dat we normaal niet op de hele voet steunen, maar alleen op het hielbeen, het buitenste middenvoetsbotje en de kop van het binnenste middenvoetsbot, waar de grote teen begint. Al de rest, het voetgewelf, hangt daar ergens tussen te zweven.

Wat is een platvoet?

Als de botten van je voetgewelf de grond raken, heb je platvoeten. De hiel staat bij een platvoet vaak naar buiten gekeerd. Dertig procent van de kinderen heeft platvoeten, tegenover slechts drie procent van de volwassenen. Een doorgezakt voetgewelf in de kindertijd kan dus spontaan verdwijnen. Maar bij volwassenen gaat het meestal omgekeerd. De botjes in onze voetwortel en middenvoet zijn verbonden door spieren en gewrichtsbanden. Ze kunnen een beetje verschuiven ten opzichte van elkaar. Wanneer er een onevenwicht ontstaat tussen de spieren, pezen en ligamenten kan een kleine afwijking in de loop der jaren problemen veroorzaken. Andere voetafwijkingen die daarbij kunnen optreden zijn knikvoet, knikplatvoet en holvoet.

Veroorzaakt dit nog andere problemen?

Volwassenen met platvoeten kunnen last krijgen van pijn in de voeten, maar ook in de rug, vermoeidheid of krampen. Ze ontwikkelen vaak eelt (in het midden van de voorvoet of aan de basis van de grote teen bv.). Er ontstaan likdoorns en eksterogen. Eelt is in principe een normale reactie van de huid op toegenomen belasting, dus geen ziekte. Maar in eelt kunnen pijnlijke kloofjes komen. Bovendien kunnen eeltplekken in geval van suikerziekte veranderen in diepe zweren. Dat is de reden waarom mensen met suikerziekte hun voeten geregeld moeten laten onderzoeken door een deskundig podoloog!

Wat valt er te doen aan platvoeten?

Zolang platvoeten bij volwassenen geen klachten geven, vergen ze geen behandeling. Zijn er wel klachten dan kan veel opgelost worden met aangepaste schoenen. Dat hoeven niet eens orthopedische schoenen te zijn, ook in de gewone handel is er schoeisel te vinden voor de meeste voeten. Wel moet u eens langsgaan bij de dokter om te kijken hoe groot uw probleem is. Deze zal een test doen om het voettype te bepalen. U kunt die test ook thuis doen: maak uw voeten nat en doe een paar passen. Uit de afdruk op de vloer kunt u zelf uw voettype afleiden (zie de tekening). Naargelang het type voet en de aard en ernst van uw klachten kan de dokter ofwel beslissen dat er geen behandeling nodig is, ofwel steunkussentjes, steunzolen of desnoods speciale schoenen voorschrijven, ofwel u doorverwijzen naar een orthopedisch chirurg maar operaties zijn gelukkig eerder uitzondering dan regel.

A Dr. Jan Bosmans