Wat is functioneel voedsel?

We beschikken vandaag de dag over een hele reeks voedingsproducten die onze gezondheid een steuntje kunnen geven: de functionele voedingsmiddelen. Het zijn geen geneesmiddelen en ze verrichten geen wonderen, maar kunnen ons toch helpen om beter voor onze gezondheid te zorgen...

Tijdgebrek, stress, pollutie... gezond eten is soms een hele uitdaging! We voelen ons slapjes, gaan naar de dokter en nemen meteen een berg goede voornemens: minder suiker gaan eten, meer ijzer, minder cholesterol, meer calcium... Functionele voedingsmiddelen moeten ons helpen om er weer bovenop te komen.

Maar wat is dat eigenlijk een functioneel voedingsmiddel? De wetenschappers definiëren het als volgt:

n het heeftde vorm van traditionele producten: eieren, margarine, ham, koekjes, zuivelproducten enz. Het zijn dus geen pilletjes, tabletten of poeders;

n het isverrijkt met een ingrediënt dat een gunstige weerslag heeft op de gezondheid zoals vitamines, mineralen, essentiële vetzuren (omega 3 en 6), fyto-sterolen, probiotica (levende micro-organismen), prebiotica enz.

n of het bevat minder van een ingrediënt dat minder goed is voor de gezondheid: vetten, suiker...

n of het basisvoedingsmiddel bevat intrinsiek voldoende positieve bestanddelen om een gunstige weerslag op de gezondheid te hebben;

n het is bedoeld om de gezondheid en het welzijn van de consument op het vlak van een of meer lichaamsfuncties te verbeteren: zo is met calcium verrijkte melk goed voor de beenderen, versterkt yoghurt met probiotica de immuniteit.

n het kan deel uitmaken van onze dagelijkse voeding. Dit in tegenstelling tot dieetvoedsel dat beantwoordt aan specifieke fysiologische behoeften (een ziekte, genezing, zwangerschap).

Concreet

Verrijkt, prima, maar waarmee? We overlopen enkele van de belangrijkste elementen waarmee functionele voedingsmiddelen verrijkt kunnen zijn.

Omega 3

Omega 3 zijn essentiële vetzuren, namelijk vetzuren die ons lichaam zelf niet of onvoldoende kan aanmaken en die we bijgevolg via onze voeding moeten opnemen. Helaas eten we tegenwoordig minder producten met omega 3-vetzuren, zoals groente en vis, dan vroeger...

n Hun nut: hun positieve invloed op het hart- en vaatstelsel is wetenschappelijk bewezen. Omega 3-vetzuren kunnen de slechte cholesterol verlagen en zo het risico op hart- en vaatziekten zoals infarct en trombose beperken. De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) beveelt een dagelijkse dosis van 2 g aan.

n Natuurlijke producten: vette vissoorten zoals zalm, haring, sardines, makreel en tonijn, veldsla, kool, kropsla, sommige soorten olie (noten, soja, hennep, lijnzaad...)

n Met omega 3 verrijkt voedsel: eieren, boter, margarine, melk, kaas, vlees, brood...

n Let op voor koekjes, vleeswaren of boter die met omega 3 verrijkt zijn: ze bevatten ook verzadigde vetzuren of gehydrogeneerde olie die de werking van omega 3 tenietdoen.

Probiotica

Probiotica zijn micro-organismen die levend worden ingenomen en die een gunstige invloed kunnen hebben op de gezondheid. Het betreft voornamelijk bacteriën en gisten. We vinden deze bacteriën vooral in gefermenteerde producten: afhankelijk van het gebruikte type krijgt men verschillende resultaten.

De meest voorkomende zijn:

n Bifidobacterium longum en Bifidobacterium bifidum: in yoghurt met bifidus

n L. casei defensis: Actimel melkdrank

n Lactobacillus casei Shirota: Yakult melkdrank

n Lactobacillus johnsonii: LC1 melkdrank

n Hun nut: deze bacteriën helpen onze eigen darmflora in de strijd tegen ziekmakende bacteriën. Bovendien verbeteren ze de spijsvertering.

n Natuurlijke producten: yoghurt, gefermenteerde melk, zuurkool,...

n Verrijkt voedsel: yoghurt en gefermenteerde melkdranken.

n Opgelet: probiotica moeten dagelijks, in grote hoeveelheden en levend worden ingenomen om doeltreffend te zijn. Meestal bevat een dosis melkdrank voldoende micro-organismen om een positieve weerslag op de gezondheid te hebben (10 miljoen tot 1 miljard/ml).

Sterolen en stanolen

Sterolen en stanolen zijn plantaardige stoffen.

n Hun nut: ze verlagen het cholesterolgehalte van het bloed door de opname van cholesterol in de dikke darm gedeeltelijk te blokkeren. Daardoor beperken ze de risico’s van hart- en vaatziekten. Deze werking is in tal van wetenschappelijke studies bewezen.

n Natuurlijke producten: plantaardige olie, fruit, groente, granen...

n Verrijkt voedsel: melk, yoghurt, sommige kaassoorten, margarine, slasauzen, sojadrank, gekruide sauzen...

n Opgelet: de aanbevolen hoeveelheid is 2 tot 3 gram sterolen en stanolen per dag. Volgens de studies heeft het geen zin om de dosis te verhogen: een aanbreng van meer dan 3 g/dag heeft geen enkel bijkomend voordeel. n

Een aanrader voor iedereen die het fijne wil weten over functionele voeding: Functionele voedingsmiddelen. Over noten, soja, pre- en probiotica, diëtist Patrick Mullie, uitg. Acco, E 29.

Gwenaëlle Ansieau