Wat baten lens en bril?

Als de letters te klein en je armen te kort lijken, ligt een leesbril voor de hand. Innovatieve brilglazen en contactlenzen openen mogelijkheden om je zicht bij elke activiteit scherp te stellen.

Vanaf 40-45 jaar manifesteren zich de eerste tekenen van presbyopie (ouderdomsverziendheid). “Bij onze geboorte is onze kristallens zeer helder en kan ze zich soepel aanpassen. Ze maakt zich boller om dingen van dichtbij te zien en platter voor een verre focus. Dat aanpassingsvermogen vermindert in de loop van ons leven. Maar merken doen we het pas als onze kristallens niet meer in staat is om zich voldoende bol te maken waardoor ons beeld dichtbij wazig wordt. Presbyopie zet zich meestal door tot 60-65 jaar, wanneer het verschil in aanpassing tussen ver en dichtbij zien zo’n 2,50 dioptrie bedraagt”, legt Viviane De Vries (docent oogzorg, Odisee Hogeschool Brussel) uit.

Ver- en bijzienden

Presbyopie pakt naargelang de kwaliteit van je ogen anders uit. Was je in het verleden al bijziend (myopie) en had je dus al een brilcorrectie om ver te zien, dan krijg je door presbyopie vaak een beter dichtbij zicht. “Je hebt dan een soort ingebouwde microscoop in je oog waardoor je om te lezen tijdelijk geen correctie meer nodig hebt. Om ver te zien, moet je wel blijven brillen waardoor je vaak je bril op en af zet. Deze specifieke situatie heeft de mythe in de hand gewerkt dat de ogen beter zouden worden met ouder worden, terwijl dat slechts tijdelijk geldt voor het dichtbijzicht van myopen.” Wie verziend (hypermetropie) is, heeft doorgaans wat eerder last van presbyopie waardoor hij/zij sneller naar een leesbril moet grijpen.

Iedereen wordt dus presbyoop, maar de ideale oplossing is voor iedereen anders. “Die varieert in functie van je ogen, maar ook van je dagelijkse activiteiten en hobby’s. Zij bepalen mee welke correctie je het meest nodig hebt. Daarom is het ook best dat je om de twee jaar je ogen opnieuw laat controleren.”

Zonder voorafgaande correctie

“Bij mensen zonder oogcorrectie kan de presbyopie worden opgevangen met een klassieke leesbril. Het goedkope supermarktbrilletje raden we af. Vaak staat het optische centrum niet op de ideale plaats voor jouw ogen, wat voor hoofdpijn en vermoeide ogen kan zorgen. Bovendien zijn dit standaard glazen, terwijl de meeste mensen twee verschillende ogen hebben. Een betere optie is investeren in een leesbril aangepast aan jouw ogen.” En er zijn nog meer mogelijkheden. “Voor wie lezen of computerwerk afwisselt met activiteiten die vertezicht vereisen, bestaan er degressieve glazen, een soort functionele leesbril. Onderaan fungeren die glazen als een echte leesbril, naar boven toe zwakt de sterkte lichtjes af. Zo kan je je bril ophouden om bijvoorbeeld te zien wie er verderop loopt of om tussendoor televisie te kijken.”

Pre-presbyopen

“Voor mensen die al een bril dragen maar merken dat hun ogen vermoeid raken als ze langer dichtbijzicht nodig hebben, zijn er accommodatie ondersteunende glazen. Dat zijn gewone verteglazen met naar onder toe een lichte plussterkte. Ze lijken wat op progressieve glazen maar dan in een lichtere versie. Ze hebben ook een psychologisch effect: je hebt niet het gevoel dat je al een leesbril moet dragen.”

Ogen met correctie

Progressieve glazen. Hier worden de glazen op een speciale manier geslepen waardoor ze een enorme waaier aan correcties kunnen combineren: van dichtbij, over allerhande tussenafstanden, tot veraf. “Ze worden op maat gemaakt maar daarna is het even wennen. Zodra je je eraan hebt aangepast, volstaat het om je blik op iets te richten om meteen scherp te zien. Mensen die pas rond hun 60ste beslissen om over te schakelen op progressieve glazen, ondervinden de meeste aanpassingsproblemen omdat ze ineens worden geconfronteerd met een vrij hoge sterkte. Die beïnvloedt het design van het brilglas, waardoor ze op een andere manier moeten leren kijken door hun bril.”

Vandaag zijn er zoveel verschillende technologieën op de markt, dat er voor quasi elk oog en elke manier van kijken een combinatie mogelijk is. Je glazen kunnen ook volledig worden afgestemd op je persoonlijk gebruik. Ben je een actieve sporter, spendeer je veel tijd achter de computer of klus je vooral in de tuin? Afhankelijk van je dagindeling kan de opticien de nadruk leggen op de afstanden die jij het meest gebruikt.”

Progressieve lenzen. Contactlenzen met correctie voor presbyopie zijn er erg op vooruitgegaan maar bij deze oplossing speelt motivatie een grote rol. Viviane De Vries: “Wie al lenzen droeg omwille van een andere correctie, is sneller overtuigd van deze techniek. Maar ook de hoogtechnologische contactlenzen blijven een compromis, nog meer dan progressieve glazen. Je zal bij lenzen steeds een deel van je zicht – ver, dichtbij of daartussenin – moeten prijsgeven. Dat komt onder meer omdat lenzen lichtjes op je oog bewegen. De resultaten verschillen van persoon tot persoon. Sommigen vinden ze perfect om te lezen, maar ruilen ze liever in voor een bril wanneer ze naar theater of de bioscoop gaan.”

Meer lezen? www.plusmagazine.be/ouderdomsverziendheid

KARI VAN HOORICK