Waarom dit een goede keuze is!

Worteltjes, tomaten en uien. Dat is de top 3 van groenten die we het meest eten. En we hebben overschot van gelijk: deze klassiekers zijn ware voedingsbommetjes.

Het wordt de jongste jaren alsmaar drukker op de schappen en in de bakken van de versafdeling van de supermarkt. Volgens het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) blijft ons verbruik van groenten per inwoner stijgen: in 2012 hebben we gemiddeld elk meer dan 40 kg verse groenten gekocht!

Om veeleisende klanten tevreden te stellen, blijft het aanbod van nieuwe variëteiten toenemen, met exotische soorten of vergeten groenten die weer trendy zijn. Maar ook al zijn pastinaak, Chinese kool, aardpeer of butternut pompoen nu overal te vinden, de meest gegeten groenten zijn nog altijd de vaste waarden. In de top 3 van VLAM geen verrassingen dus: de wortel op één, de tomaat op twee en de ui op drie. Ze krijgen weinig aandacht – we kennen ze immers allemaal – maar zijn stuk voor stuk uitstekend voor onze gezondheid!

1 De wortel

– Gemiddeld verbruik per inwoner in 2012: 6,3 kg.

– Waarom hij goed is voor de gezondheid

De wortel is van nature rijk aan provitamine A of caroteen. Dat is een prima antioxidant, die bescherming zou bieden tegen kanker en bepaalde ouderdomsziekten. Het volksgeloof dat veel worteltjes eten helpt om beter te zien, klopt niet, maar de carotenoïden die in deze groente voorkomen, zouden toch een lichte invloed hebben op het risico van cataract of van maculadegeneratie. Onthoud dat provitamine A in voedings- supplementen minder heilzaam is dan de natuurlijke provitamine van de wortel.

Deze groente bevat ook gedeeltelijk oplosbare vezels die, als u regelmatig worteltjes eet, de slechte cholesterol kunnen verminderen. De cocktail van wortels en caroteen zou trouwens ook uitstekend zijn voor de preventie van hart- en vaatziekten.

– Voedingsprofiel

De wortel is een voortreffelijke bron van vitamine A (uit caroteen), vitamine B12 (goed voor de hersenen en het zenuwstelsel) en vitamine K (onmisbaar voor het weefsel- en botmetabolisme en voor de bloedstolling). Hij bevat ook fosfor, kalium en een beetje ijzer.

De wortel levert energie, vooral in de vorm van koolhydraten. 100 g wortels bevat 6 tot 10 g koolhydraten, waaronder een hoeveelheid suiker – vandaar de zoete smaak die vooral bereide worteltjes kenmerkt.

– Wist u dat de wortel uit het westen van Azië komt en aanvankelijk ofwel een bleke, ofwel een heel donkere kleur had? Het mooie oranje dateert uit de 17de eeuw, toen Nederlandse boeren verschillende soorten met elkaar kruisten. Er zijn nu ook gele, paarse en zelfs bruine wortels te koop, maar opgelet: hoe minder kleur de groente heeft, hoe minder caroteen ze bevat!

2 De tomaat

– Gemiddeld verbruik per inwoner in 2012: 6,1 kg.

– Waarom ze goed is voor de gezondheid

Ook de tomaat bevat veel antioxidanten, vooral lycopeen. Die stof zou beschermen tegen celveroudering en tegen prostaatkanker bij mensen met een verhoogd risico. In producten op basis van geconcentreerde tomaten (saus, puree, sap...) zit meer lycopeen dan in verse tomaten. En om zoveel mogelijk van de antioxidanten te profiteren, pelt u de tomaten beter niet voor u ze bereidt.

De tomaat zou bovendien het hart beschermen, door de oxidatie van vetten (en dus het ontstaan van slechte cholesterol) tegen te gaan als de vorming van bloedklonters.

– Voedingsprofiel

De tomaat bevat heel weinig calorieën en heel veel water: 100 g tomaat is goed voor ongeveer 15 calorieën.

Ze is ook erg rijk aan vitamines: vitamine C (versterkt het immuunsysteem), vitamine A, vitamines van de B-groep, vitamine E en K... Mineralen en sporenelementen ontbreken evenmin, met onder meer interessante concentraties kalium en mangaan.

– Wist u dat veel mensen denken dat de tomaat geen groente maar een vrucht is? In werkelijkheid is ze het allebei, naar het voorbeeld van de pompoen en de komkommer. ‘Vrucht’ is een botanische term voor een plantendeel dat de zaden beschermt, terwijl ‘groente’ geen wetenschappelijke definitie heeft. Elk eetbaar deel van een plant dat ongezoet wordt verbruikt, mag een groente worden genoemd.

3 De ui

– Gemiddeld verbruik per inwoner in 2012: 4,5 kg.

– Waarom hij goed is voor de gezondheid

De ui zou beschermen tegen kanker van het spijsverteringsstelsel. Dat zou te maken hebben met de gecombineerde aanwezigheid van flavonoïden en zwavelcomponenten.

Quercetine, een flavonoïde dat vooral in gele uien zit, bezit antioxidante eigenschappen en heeft een gunstige invloed op de slechte cholesterol. Dat voordeel wordt nog versterkt door de aanwezigheid van saponinen en bepaalde plantensterolen.

Twee wetenschappelijke studies doen ook vermoeden dat – zonder dat men weet waarom – een regelmatig verbruik van uien de vermenigvuldiging van kankercellen zou kunnen beperken.

– Voedingsprofiel

De ui is een goede bron van vitamine C (6-20 mg/100 g) en, in kleinere hoeveelheden, van vitamines B6, E en provitamine A.

– Wist u dat er enorm veel (soms erg vergezochte) trucjes en kneepjes bestaan om uien te snijden zonder in tranen uit te barsten. In werkelijkheid valt het niet te voorkomen dat bij het snijden moleculen vrijkomen die de ogen doen tranen. Maar die moleculen kunt u makkelijk verwijderen door de uiringen na het snijden even onder de kraan te houden.

(bekijk ook onze recepten op p.132)

Nicolas Evrard – Foto’s Thinkstock