Waar Willem wacht

De meeste Amsterdammers willen dat de kroning van Willem-Alexander met een groot feest in hun stad wordt gevierd, blokletterde ‘Het Parool’ onlangs. Voorlopig wijkt Beatrix niet en is het dus nog even wachten op dat feest. Wij zochten alvast de plekjes van Oranje op in de grachtenstad.

Het Centraal Station is dé toegangspoort voor reizigers die de auto thuis laten. Op perron 1 verbergt een met fraaie krullen verguld hekken de koninklijke wachtkamer. De glimmende W’s verwijzen naar Willem III, die het statige station in 1899 inhuldigde.

“Ik ben uw konijn”

Via de Prins Hendrikkade komen we op het Damrak, het hoofdtoneel voor koninklijke plechtigheden. Op Koninginnedag (30 april), als de bevolking van Amsterdam verdubbelt, ziet het hier gegarandeerd zwart, euh... oranje van het volk. In de Beurs van Berlage gaven de kroonprins en Maxima elkaar – intussen tien jaar geleden – het jawoord. Gewone stervelingen kunnen het monument, een realisatie van Nederlandse architecten en kunstenaars, bezoeken tijdens tentoonstellingen. Werp zeker een blik op de schitterende glazen koepel.

Wie zich laat meevoeren met de stroom – elke zaterdag is het hier druk – belandt op de Dam, het nationale plein van Nederland. Hier ligt ook het koninklijk paleis waar geen enkele Nederlandse vorst ooit écht gewoond heeft. Tijdens de Franse bezetting nam koning Lodewijk Napoleon er zijn intrek. Vanop het balkon verklaarde de Nederlands onkundige vorst “Ik ben uw konijn”, in plaats van “Ik ben uw koning”. Tegenwoordig spreken de vorsten foutloos Nederlands als ze bij hun inhuldiging op het balkon verschijnen.

Na een jarenlange renovatie kunnen bezoekers eindelijk een kijkje nemen in het gerestaureerde paleis. Gebouwd als stadhuis tijdens de Gouden Eeuw, weerspiegelt het monumentale pand nog altijd de rijkdom van de handelsstad. Het Paleis op de Dam heeft vooral een representatieve functie. Tijdens de traditionele nieuwjaarsreceptie voor de ambassadeurs wordt de gigantische centrale hal weken vooraf verwarmd zodat de vooraanstaande gedecolleteerde dames geen kou zouden lijden. Indrukwekkend, net als het angstaanjagend realistische beeldhouwwerk in de stedelijke rechtbank, waar geoordeeld werd over leven en dood. Het dak van het paleis, waar koningin Wilhelmina regelmatig vertoefde om de Amsterdamse skyline te schilderen, blijft voor bezoekers verboden terrein.

Maxima Plaza

De Nieuwe Kerk, vlakbij het paleis, is het op één na oudste bouwwerk van Amsterdam. In de 13de eeuw begon de bouw van deze laatgotische tempel, maar omdat er al een oude(re) kerk stond, blijft de nationale kerk van Nederland de Nieuwe Kerk heten. Hier werden alle Oranje hoofden gekroond, hier gaven Willem-Alexander en Maxima elkaar het jawoord, hier pinkte de Argentijnse voor het oog van de wereld een traan weg op de melancholische klanken van de bandoneon. Magna Plaza, een mooi winkelcentrum in het 19de eeuwse centrale hoofdpostkantoor, herdoopte zichzelf tijdelijk tot Maxima Plaza. De vele W’s op het gebouw, in de kroonlijst en op de windhanen, verwijzen naar de kroning van Wilhelmina. Haar buste op de eerste etage waakt over de winkelende medemens.

Prinsenhof

Een koninklijk hotel of restaurant in Amsterdam? Dat is ongetwijfeld The Grand, het tot vijfsterrenhotel omgebouwde Prinsenhof. Prins Willem van Oranje verbleef hier al in 1581. Toen het stadhuis op de Dam koninklijk paleis werd, verhuisde het stadsbestuur naar dit gebouw. Alle gekroonde Oranjes – en veel eerbiedwaardige gasten – kwamen er sedertdien over de vloer. De raadzaal vormde in 1969 het decor voor het huwelijk van prinses Beatrix en prins Claus. De zaal is nu omgebouwd tot restaurant, waar het genieten is van een royale high tea. Prinsheerlijk!

Tekst en foto’s: Jo Fransen